PERAKENDECİLİĞE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 7

Ülkemizin ve dünyanın en eski alışveriş merkezinin 1461’de yapılan İstanbul’daki ünlü Kapalıçarşı olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Doğru cevap B’dir.

Tüketicilerin ürünü satın almadan önce yakından görme, dokunma şansının olmaması mağazasız perakendeciliğin zayıf yönlerinden biridir, üstünlük değildir. Doğru cevap D’dir.

Kataloglarda en çok satılan ürünler ise şöyle sıralanabilir:

Doğru cevap D’dir.

Otomatik satış makinleri ve kiosklar satış elemanı gerektirmediği için personel giderlerinden tasarruf sağlaması, 24 saat hizmet vermesi, tüketici trafiğinin yoğun olduğu yerlere yerleştirmenin getirdiği avantajlar, hizmet çabukluğu gibi üstünlükleri nedeniyle tercih edilen bir uygulamadır. Ancak çoğu mağazasız perakendecilik uygulamasında olduğu gibi tüketicinin ürünü görmemesi, yanı sıra hakkında bilgi edinememesi, bir ürünü mağazadan daha yüksek bir fiyatla almak istememesi, bozuk parayla işlemesi durumunda bozuk para taşınmasını gerektirmesi gibi tüketici çekinceleri ortaya çıkabilir. Makinelerin bozulması, makinedeki ürünlerin bitmesi, para atılmasına rağmen ürünün makineden çıkmaması gibi sorunlar da tüketicileri kızdırabilmektedir. Satış makinelerinin pahalı ekipmanı, stok kontrolü vb. için personel gerektirmesi ve ürünlerin fiyatlarının da mağazadakinden fazla olabilmesi diğer dezavantajlarıdır. Doğru cevap C’dir.

Bu tür uygulamalar tüketicilere tercihlerini genişletme, perakendecilere ise her bir seçenek arasında sinerji yaratarak, müşterilerini ve pazar payını artırma olanağı sunar. Birçok satış kanal seçeneğiyle tüketicilerin karşısına çıkan bir perakendeci, tek bir kanalı kullanan bir perakendecinin aksine, farklı hedef pazarlara ulaşmak ya da belli ürün ve hizmetleri satmak için, tüm ürünlerine en uygun kanalı belirleme yeteneğine sahip olacaktır. Çünkü her kanal güçlü ve zayıf yönlere sahiptir. Perakendeci bu yönleri dikkate alarak tüketiciye ulaşacağı seçenekleri belirleyecektir. Böylece bir tek seçeneğe bağlı olmanın risklerinden kurtulabilecektir. Örneğin; Web ortamının sanal olarak, sınırsız bir şekilde ürünleri tanıtma, 24 saat hizmet verme, kataloglarla ilgili maliyetlere katlanmama, ürün sunumlarında işitsel, görsel ve yazılı kullanabilme gibi üstünlükleri vardır. Birkaç kanal seçeneği sunmak, her perakendecinin yapabileceği bir şey değildir. Bütün perakendeciler aynı finansal ya da yönetsel kaynaklara ya da potansiyel sinerjiye sahip olmayabilirler. Doğru cevap A’dır.

Perakendeci kurumlar;
• Genel özelliklerine göre (ürünler, hizmetler, mülkiyet, yerleşim vb.)
• Örgütsel yapıları ve pazarlama yöntemlerine göre,
• Ölçek büyüklüklerine göre,
• Hizmet düzeylerine göre ve
• Yerleşim yerine göre sınıflanabilir.

Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de toptan ve perakende ticaretin toplam ekonomi içindeki payı, AB’deki ekonomilerle paraleldir. Öte yandan, AB ülkelerinde modern perakende sektörünün payı, toplam perakende sektörünün %80-90’ına yakın iken, Türkiye’de bu oranın %40-42 aralığında seyrettiği tahmin edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Geleneksel perakendenin toplam perakende içindeki payının göreceli olarak fazla olması (Türkiye’de yaklaşık %60, AB ortalaması yaklaşık %10-20). Doğru cevap E'dir.

Mağazalı parakendeci kurumlar şunlardır:

Kolaylık mağazası
Geleneksel süpermarket
Karma mağaza
Sınırlı ürün dizisi sunan mağaza
Depo mağaza
Özel mağaza
Çeşit mağazası
Geleneksel bölümlü (departmanlı) mağaza
Tam ürün dizileri sunan indirimli mağaza
İndirimli/düşük fiyatlarla ürün sunan zincirler
Fabrika satış yeri
Depo Kulüpleri
Semt pazarları ve bit pazarları

Doğru cevap E'dir.

Sahipliğe Göre Perakendecilik kurumları şunlardır:

Bağımsız (tek perakendeciler)
Zincir mağazalar
Franchising mağazaları
Kiralanmış bölümler
Dikey pazarlama sistemleri
Tüketici kooperatifleri

Doğru cevap B'dir.

Hizmet perakendeciliği kurumları şunlardır:

Kiralanan ürünlere yönelik hizmetler
Mülkiyeti alınan ürünlere yönelik hizmetler
Ürün içermeyen hizmetler

Doğru cevap D'dir.

Ülkemizde perakendeci kurumların sınıflandırılmasına ilişkin çalışmalar azdır. Bu konudaki en temel çalışma ACNielsen Zet Araştırma şirketi tarafından yapılmıştır ve gıda ağırlıklı perakendeci kurumlar satış alanlarının büyüklüğüne göre değerlendirilmiştir. Bu sınıflamaya göre alanları 2500 m2 ve üstü olanlar hipermarket, 1000-2499 m2 olanlar büyük süpermarket, 400-999 m2 olanlar süpermarket, 100-399 m2 olanlar küçük süpermarket, 50-100 m2 olanlar market ve 50 m2’den düşük olanlar bakkal olarak tanımlanabilmektedir.

Doğru cevap D'dir.

n istasyonlarında ya da fabrikanın hemen yanında rastlamak mümkündür.Fabrika satış mağazalarının popülerliğinin artması sonucu, bu tür mağazaların ortak bir çatı altında toplandığı merkezler ortaya çıkmıştır. Bur merkezlere Outlet Center denir. Doğru cevap C'dir.

Otomatik satış makinelerinin en yeni formu “kiosk” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Mağaza içlerine yerleştirilen kiosklar işlevleri itibariyle dört grupta incelenebilir: Bilgi
sağlayıcı, etkileşimli, işlem ağırlıklı, bağ-sadakat yönlü. Doğru cevap D'dir.

Bağımsız perakendeciliğin üstünlükleri şunlardır:

“Bağımsız”dırlar. Yani herhangi bir zincire, sisteme tabi olmadıkları için bu tür yapıların karmaşasından uzaktırlar. Bu da faaliyetlerinde serbestlik ve esneklik olanağı yaratır. Mağaza yeri seçiminden mağaza tasarımına, kapanış saatlerine değin esnektirler.

Müşterilerle yakın ilişkiler kurma olanağı vardır.

Bulundukları yörede saygınlık kazanırlar. Zincir mağazalara ya da departmanlı mağazalara oranla tek bir mağaza ile imaj bütünlüğü oluşturmaları daha kolaydır.

Karar almaları ve uygulamaları daha kolaydır.

Belli bir ürün/hizmet kategorisinde uzmanlaştıkları için (örneğin; kasaplık, manavlık vb.) güven yaratıp, tercih edilebilirler.

Tek bir mağazadan sorumlu oldukları için stoklardan personele değin birçok konuda kontrolü ellerinde tutarlar.

Bağımsız perakendeciliğin zayıf yönleri ise şunlardır:

Genellikle küçük miktarlarda alım yapmaları nedeniyle tedarikçileriyle ilişkilerinde güçlü değildirler ve pazarlık güçleri sınırlıdır. Hatta tedarikçilerin sınırlı ürün çeşidi teklifleriyle de karşılaşabilirler. Bu sorunları aşabilmek için bazı bağımsız perakendeciler ortak satın alma grupları oluşturma yoluna gitmektedir.

Kurum içinde çoğunlukla işbölümü olmadığından mağaza teşhir ve tanziminden stok kontrolüne, vitrin düzenlemeden ürünleri raflara yerleştirmeye kadar birçok konuda uzmanlaşmadan söz edilemez.

Finansal sınırlılıklara bağlı olarak belirli tedarikçilere bağlı kalma, sınırlı ürün çeşit- lerinden az miktarda alma ve bunun maliyetlerine katlanma gibi sorunlar yaşarlar.

Çoğu bağımsız perakendecinin emek yoğun olarak çalıştığı, teknolojik yenilikleri yoğun olarak kullanmadığı bilinmektedir. Bu nedenle sipariş verme, stok yönetimi, müşteri veri tabanı oluşturma vb. konularda verimlilik ve etkinlik sorunları yaşarlar.

Yine finansal sınırlılıklar nedeniyle kapsamlı tutundurma faaliyetleri gerçekleştire- mezler. Özellikle reklam-TV reklamı- ile daha geniş kitlelere seslenmeleri, yüksek yapım ve yayın maliyetleri nedeniyle zordur.

Özellikle küçük, aile şirketi şeklindeki perakendecilikte, her şey fazlasıyla işin sahibine bağlıdır. Tüm kararlar mağaza-dükkân sahibince alınır. Bu kişinin hastalanması, yaş- lanması, tatile çıkması vb. durumlarda işyerinin yönetiminde aksamalar oluşabilir.

Uzun dönemli planlama sınırlı zaman ve kaynak ayrılması ya da hiç ayrılmaması, günlük işlemlere yoğunlaşma, yenilikleri izleyememe gibi sorunlar sıklıkla yaşanır.

Çıkış 1 (1945-1960): Süpermarket vb. Amerikan perakende mağaza formatlarının ve perakendecilik tekniklerinin Batı Avrupa ve Japon pazarlarına transfer edilmesi.

Zincir mağazalar üç şekilde sınıflandırılabilir:

Uğraş konusu olan ürünlere göre (gıda zincirleri, süpermarketler, giyim, bölümlü mağaza zincirleri vb.).

Coğrafi bölgeye göre (Yerel, bölgesel, ülkesel ve uluslararası zincirler).

Mülkiyete göre (bağımsız, imalatçıya ya da toptancıya ait zincirler). Bu zincirler özel sektöre veya kamuya da ait olabilir.

Bölgeselleşme (1989-2000); 1990’ların başındaki durgunluk dönemini takip eden dönem, hem Avrupalı hem de Amerikalı perakendecilerin bölgesel genişlemeye gittiği (Avrupa Tek Pazarı, NAFTA ya da Doğu Avrupa ve Asya’da yeni açılan pazarlar) dönemdir.