PERAKENDECİLİĞE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 13

Ülkemizde perakendecileri doğrudan ilgilendiren iki önemli kanun, Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun ve Tüketicinin Perakendecilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Korunması Hakkındaki Kanundur.

Dikey fiyat anlaşması, dağıtım kanalının farklı aşamalarındaki üyeler arasında, bir ürünün fiyatının belirlenmesi için gizli olarak yapılan anlaşmalardır.

İkili dağıtım, üreticilerin aynı pazarda kendi mallarını satan perakendeciler dışında, bu perakendecilere uyguladığı fiyata eşit veya daha düşük fiyattan bizzat kendisinin mal satmasıdır.

Yıkıcı fiyatlamada büyük perakendeciler, rekabeti ortadan kaldırmak ve rakiplerini pazardan kovmak (özellikle küçük perakendecileri) için ürünleri ve hizmetleri son derece düşük fiyatlarla (hatta maliyetinin de altında) satmaya teşebbüs ederler.

Perakende çalışanlarının yönetime karşı etiksel problemleri şu şekilde sıralanabilir:
• Rüşvet alma
• Dürüst olmama
• Aldatıcı fiyat
• Aldatıcı ürün
• İşletme gizliliğinin ihlali
• İşletme kaynaklarını doğru kullanmama
• Raporlarda ve satış kayıtlarında tahrifat yapma
• İşletme politikalarına uymama
• İşletmenin araç-gereçlerini şahsi işleri için kullanma
• Mesai saatlerine uymama
• Tecrübe kazandıktan sonra işten ayrılma

Perakende satış elemanlarının müşterilerle olan ilişkilerinde ortaya çıkabilecek etiksel konular şunlardır:
1. Yüksek baskılı satış
2. Müşteriler arasında ayırımcılık yapma
3. Yanlış tanıtım
4. İkna etmek için psikolojik teknikler kullanma

Etik olmayan tüketici davranışlarından bazı örnekler:

I. Ürünün fiyatını bilmediği için size soran kasiyere, ürünün fiyatını düşük söyleme
II. Kasiyerin para üstünü fazla vermesini fark etmenize rağmen, hiçbir şey söylememe
III. Süpermarkette alışveriş yaparken parasını ödemeden bir paket çikolata yeme
IV. Para almak için sigorta şirketine kaybettiğiniz bir malı çalınmış olarak bildirme

Perakendecilerin sosyal sorumluluk alanları piramidi

Yerleşim yerlerinin inşasında ahşap kullanımı bio çeşitliliğin azalmasına sebep olmaktadır.

Çevremizde yaşanan bu değişimler neler diye gözattığımızda, gerçekten karşılaştığımız yeniliklerin çoğunun biz tüketicilerin yaşamını kolaylaştıran, alışveriş memnuniyetimizi artıran, hoşçavakit geçirmemizi sağlayan gelişmeler olduğu dikkat çekmektedir. Hiç para veya kredikartı kullanmadan parmak izimizle yaptığımız alışveriş, ürünün bozulduğunu renk değiştirerek haberveren akıllı ambalajlar, deneme zahmetine katlanmadan giysi satın almamızı sağlayan akıllı aynalar, sosyal ağlar kanalıyla aldığımız öneriler ve daha niceleri…

Çevremizde yaşanan bu değişimler neler diye göz attığımızda, gerçekten karşılaştığımız yeniliklerin çoğunun biz tüketicilerin
yaşamını kolaylaştıran, alışveriş memnuniyetimizi artıran, hoşçavakit geçirmemizi sağlayan gelişmeler olduğu dikkat çekmektedir.

Diğer yandan baktığımızda, giderek küçülerek çekirdek aileye dönüşen aile yapısı, farklı satın alma davranışları gösteren kuşaklar, yaşam tarzımızda görülen değişiklikler, içinde bulunduğumuz aile yaşam dönemi, sahip olduğumuz gelirimiz, tercih ettiğimiz perakende mağazalarını, satın aldığımız ürün türlerini veya miktarlarını etkileyebilmektedir.

Ülkede hatta dünyada yaşanan ekonomik değişmeler, hem biz tüketicileri hem de perakendecileri doğrudan etkilemektedir. Ekonomide yaşanan durgunluk tüketicilerinin gelirlerini daha dikkatli harcamaya yöneltmekte, bu durumda bu dönemlerde perakendecileri zor durumda bırakabilmektedir. Çevremizde yaşanan tüm gelişme ve değişmelere perakendecilerin seyirci olarak kalmaması gerekmektedir. Daha açık bir ifadeyle, gelişmeleri veya değişmeleri önceden öngörüp buna uygun perakende stratejileri planlaması gerekmektedir. Aksi takdirde, rekabetin bu kadar yoğun olduğu, çok farklı formatların ortaya çıktığı perakendecilik sektöründe, gelişmelerden ve değişimden habersiz kuruluşların yaşaması zorlaşacaktır.

Bunlardan başka gelirimiz, kredi kartı kullanımımız,
tükettiğimiz ürünler de bu kuruluşların faaliyetini etkileyebilmektedir. Perakendeciler faaliyetlerini bir tarafta kontrol edemedikleri, diğer tarafta kontrol edebildikleri çeşitli
faktörlerin etkisi altında sürdürmektedirler.

Nüfusun demografik yapısı ve bu yapıda ortaya çıkan değişmeler, perakendecilerin faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyecektir. Bu yüzden, perakendecilerin demografik faktörlerdeki değişimleri yakından takip etmeleri gerekmektedir. Bu faktörler; nüfusun artış hızı, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, nüfusun cinsiyete göre dağılımı, kentleşme oranı, hane halkı sayısı ve büyüklüğü, nüfusun aile yaşam dönemine göre dağılımı ve eğitim düzeyidir.

Nüfusumuz sürekli artmakta ve dolayısıyla tüketim potansiyeli de artmaktadır. Ancak önümüzdeki yıllarda nüfus artış hızının düşmesi ile birlikte ülkemizde de durumun Avrupa ülkelerindeki durumdan çok farklı olmayacağı ileri sürülmektedir.

Perakende pazarını etkiyen nüfus ile ilgili faktörlerden biri de, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımıdır. Genç tüketiciler ile yaşlı tüketicilerin satın alma alışkanlıkları farklıdır. Genç tüketicilerin modaya bağlı ürünlere talepleri yoğun iken, yaşlı nüfus daha çok sağlıkla ilgili ürünleri ve küçük miktarlarda tüketme eğilimindedirler.

Tüketim eğilimlerini anlamada kullanılan bir yaklaşıma göre tüketiciler doğdukları yıllara göre patlama kuşağı, X kuşağı, Y kuşağı ve Z kuşağı olarak sınıflandırılırlar.

Y kuşağının temel özellikleri;hızla adapte olmaya, değişime ve kendilerini gösterme fırsatlarına, yaratıcılığa istekli olmalarıdır. Evrensel bakışa yatkındır. Aktif katılım, sorumluluk almak, yüksek esnek iş ortamı ve giyim-kuşam-prestij unsurlarına düşkünlük, ekip çalışması, her şeyi geçici görmek, sürekli öğrenmek, işte eğlence ve tutku arayışı, beklentilerini anında ve şimdi gerçekleştirmek eğilimi, iş ve özel yaşam arasında denge kurmak belirgin özellikleridir