Perakendecilik ve Mağaza Kuruluş Yeri Kararları

Yıllardan beri perakendecilikte en önemli karar alanlarından biri  kuruluş yeridir. 

Kentleşme, mağaza ölçeklerinin büyümesi, tüketicilerin alışveriş yapma alışkanlıklarının değişmesi  perakendecilerin yerel, ulusal pazarlarının ötesinde küresel pazarlarda faaliyet göstermeye başlaması gibi faktörler, kuruluş yeri kararının ne kadar önemli olduğunu pekiştiren değişimlerdir.

Mağazanın kuruluş yeri, tüketicinin satın alma kararını etkilediği gibi imajını da etkiler. Çoğu kez, uygun kuruluş yeri başarıyı garanti eder ve bazı olumsuz yönleri bertaraf edebilir.

Kuruluş yeri kararının verilmesinde satılacak ürün türünün de dikkate al›nas› gerekir. Çünkü tüketici satılan ürünün türüne göre belirli bir uzaklığa kadar seyahat etmeyi tercih edebilir.

Çünkü çeşitli büyük ölçekli perakendeciler, yeni yerlere açılmaktadır. Özellikle bu problem, nüfus artışı hızı ve yeni alışveriş merkezlerinin inşaası yavaşladığında daha da belirginleşir.

Değişen yer, imaj, müşteri, çalışan kaybına yol açar ve maliyetleri yükseltir. Bu sebeple perakendecinin kuruluş yeri ile ilgili kararını değiştirmesi zordur. Çünkü perakendeciler, mağaza düzenlemesi, dekoru vb. alanlara önemli yatırımlar yapmaktadır.

Perakendeciliğin gelişimini tetikleyen temel olgulardan biri kentleşmedir. Kent insanlarının neredeyse ikinci evi haline gelen perakende mağazaların kentlerde yoğunlaştığı bilinen bir gerçektir. Bu anlamda kentleşme, perakendecileri olumlu yönde etkileyen sosyal bir olgudur.

Çünkü, ülkelerin çoğu benzer özelliklere sahip de¤ildir ve bir perakendecinin pazar özelliklerini daha iyi anlaması için bölgelere ayırması gerekir. Örneğin ülkemiz coğrafik esasa göre Marmara, Ege, İç Anadolu gibi yedi bölgeye ayrılır ve bu bölgelerdeki tüketim alışkanlıkları da farklılık göstermektedir.

Perakendeciler, tüketicilerin yaşı, cinsiyeti, geliri, eğitim düzeyi, aile özellikleri, mesleği gibi demografik özellikleri hakkında çeşitli bilgilere sahip olması gerekir. Bu tür demografik bilgiler, belirli coğrafik yerlerdeki potansiyel tüketicileri hedeflemeye ve kuruluş yerini belirlemeye yardımcı olur.

Ülkenin Gayri Safi Milli Hasılası, faiz oranları, istihdam oranı ve genel ekonomik koşulları gibi faktörler, perakendecilerin finansal olarak performansını etkiler. Ülkenin GSMH’daki büyüme, perakende satışları ve tüketicilerin kullanılabilir gelirindeki artışı gösterir.

Kültürel özellikler, tüketicilerin nas›l alışveriş yaptıklarını  ve satın aldıklarını etkileyen önemli faktörlerden biridir. Mağaza açılması düşünülen ülkenin veya bölgenin değerleri, standartları, örf ve adetleri tüketim davranışlarının göstergesidir.

Ticaret alan›, belirli mal ve hizmetlerin alıcı ve satıcıların yoğunlaştığı coğrafik alan olarak tanımlanmıştır?

Birincil ticaret alanı, mağaza müşterilerinin %60-65’ini oluşturan coğrafik alandır. Mağazaya en yakın bölgedir, en yüksek müşteri ve satışı yoğunluğuna sahiptir.

Üçüncül ticaret alanı, mağazadan arada bir alışveriş yapan müşterilerden oluşur. Birincil ve ikincil ticaret alanlarından kalan müşterilerden oluşur.

Ticari alanın belirlenmesini etkileyen faktörler, mağaza türü ve büyüklüğü, rakiplerin lokasyonu, mesken modelleri, Seyahat süresi ve fiziksel engellerdir.

Analog yaklaşımına, benzer mağaza yaklaşımı da denir. Açılması planlanan yeni mağaza ile mevcut mağazalar arasındaki benzerlikler araştırırlar. Mevcut mağazaların performansına göre yeni mağazanın alanı belirlenmeye çalışırlar.

Ticaret alanını belirlemede yararlanılan bir diğer yaklaşım ise, coğrafik bilgi sistemleridir (CBS).  Bu kavram, nüfusun demografik yapısından türetilmiştir. Coğrafik ve demografik veriler, coğrafik bilgi sistemleri (CBS) olarak bilinen bilgisayar programları ile birlikte kullanılır. CBS, belirli coğrafik yerlerin dijital haritalarını oluşturmak için bilgi veri tabanlarından yararlanan bilgisayar sistemidir.

Perakende Ticaret Analizi'nin (PTA) potansiyel analizi, saha çalışması
ve analiz olarak üç aşamada gerçekleştirilir.

Perakendecinin alternatif kuruluş yerlerini değerlendirmede dikkate alması gereken genel  hususlar ; yerin yapısı, trafiğin özellikleri, komşu mağazaların türü, kolay ulaşılabilirlik, satın alma veya kiralama ve beklenen karlılıktır.

Doğrudan rekabet yoktur,kiralar düşüktür, faaliyetlerinde ve çalışma saatlerinde bağımsızdırlar, ihtiyaçlara göre uyarlanabilen olanaklara fırsat verir, park etme pahalı değildir, maliyetler düşüktür, çeşitli hizmetler verebilmek için geniş alanlar mevcuttur, trafik yoğunluğu yoktur ve ulaşım açısından rahattır.