PARA VE BANKA

Borç kanalı parasal aktarım mekanizması kanallarından biri değildir.

Yıllık fiyat artışlarının yıllar, hatta on yıllarla ölçülen uzun dönemler boyunca yüksek rakamlarda kalması kronik enflasyondur.

Fiyatlar genel düzeyindeki artışa bağlı olarak paranın satın alma gücünde ortaya çıkan düşüşün ekonomik birimler tarafından anlaşılamaması para yanılgısıdır.

Reel kazanç miktarının düşmesi beklenen enflasyon maliyeti değildir.

Bir ekonomide fiyatlar genel düzeyinin belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş gösterdiği durum deflasyondur.

Ekonomik ortam borçlananın lehinedir

Para politikasın reel ekonomi üzerindeki etkisini reel faiz oranları ve
yatırım harcamaları aracılığıyla gerçekleştiğini savunan parasal aktarım kanalı faiz kanalıdır.

Mali baskınlığı, kısaca yüksek bütçe açığı ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz.

2009 yılında hedeflenen enflasyon oranı gerçekleşenin üzerindedir.

Merkez bankalarının para politikası uygulamaları öncelikle kısa vadeli faiz hadlerini değiştirmektedir. Bu değişiklikler, finansal piyasalar üzerinde bir dizi etki yaratabilmektedir. Bu etkiler toplam talepte değişikliklere yol açmaktadır. Bu değişiklikler de üretim, istihdam ve fiyat düzeylerinde değişiklikler yaratmaktadır.

Parasal Aktarım Mekanizması, para politikası uygulamalarının üretim ve fiyatlar genel düzeyi değişenlerini hangi kanallar aracılığıyla, ne kadar bir gecikmeyle, ne ölçüde etkilediğini incelemektedir.

Şimdi, bir merkez bankasının mevduat, kredi ve tahvil faizlerini düşürmek istediğini düşünelim. Bunun, kredinin maliyetini ucuzlatarak yatırım yapma isteğini ve tüketim harcamalarını yükseltmesi beklenir. Tüketim harcamalarından özellikle dayanıklı tüketim harcamalarının artması söz konusu olacaktır. Bu noktada iktisada giriş dersinde öğrendiğimiz bilgilere dönmek faydalı olacaktır. Hatırlayabileceğimiz gibi bir ekonomide yurtiçinde üretilen mallara olan talebin dört bileşeni bulunmaktadır: Tüketim, yatırım, kamu harcamaları ve ihracat ile ithalat arasındaki fark olarak tanımlanan net ihracat. Dolayısıyla, faiz hadlerindeki genel bir düşüşün tüketim ve yatırım harcamalarını artırmasıyla, yurtiçinde üretilen mallara olan toplam talep artacaktır.

Parasal aktarım mekanizması, faiz kanalı, kur kanalı, kredi kanalı ve bilanço kanalını içermektedir. Faiz kanalı ve kur kanalı geleneksel kanallar olarak da bilinmektedir.

Harcamaları gelirlerinden fazla olan bir devletin, bu açığın finansmanı için borç alması gerekir. Finansman üç şekilde olabilir: Kendi parası cinsinden veya yabancı para cinsinden borçlanabilir. Üçüncü olarak da merkez bankasına para bastırarak o parayı kendisine borç olarak vermesini isteyebilir. Ancak para basılarak para arzının artırılması, hele bunun süreklilik kazanması durumunda, enflasyonun yükseleceğini biliyoruz. Tarihte yaşanan hiperenflasyonların temel nedeninin bu tür bir finansman biçimi olduğunu da biliyoruz. Bu nedenle, ülkemizde olduğu gibi, bazı ülkelerin hukuki yapıları para basma yetkisi üzerine önemli sınırlamalar getirmektedirler.

Parasal baskınlık ise para politikasını uygulamakla yükümlü Merkez Bankasının para politikasını bağımsız bir şekilde oluşturduğu, maliye politikasının ise bütçe açıklarını para politikası hedeflerine destek olacak şekilde belirlediği bir ekonomik yapıdır.

Kronik Enflasyon, yıllık fiyat artışlarının yıllar, hatta on yıllarla ölçülen uzun dönemler boyunca yüksek rakamlarda kalmasıdır.

Önceden öngörülemeyen enflasyon ekonomik birimlere üç farklı maliyet yaratır. Bunlardan ilki fiyatların yanlış belirlenmesi, ikincisi servetin borç alanlar ve borç verenler arasında yeniden dağılımı ve üçüncüsü beklenmeyen yüksek enflasyonun geleceğe ilişkin belirsizlikleri arttırması olarak belirtilebilir.

Deflasyon, bir ekonomide fiyatlar genel düzeyinin belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş göstermesi durumudur.

Likidite tuzağı, bir ekonomide gerçekleşen üretim düzeyi potansiyel üretim düzeyinin altındayken nominal faizlerin sıfır sınırına düşmesidir.

Merkez bankalarının para politikası uygulamaları öncelikle kısa vadeli faiz hadlerini değiştirmektedir. Bu değişiklikler, finansal piyasalar üzerinde bir dizi etki yaratabilmektedir. Bu etkiler toplam talepte değişikliklere yol açmaktadır. Bu değişiklikler de üretim, istihdam ve fiyat düzeylerinde değişiklikler yaratmaktadır. İktisatçılar bu gelişmeler zincirine parasal aktarım mekanizması adını vermektedir.