PARA VE BANKA

Parasal aktarım mekanizması, faiz kanalı, kur kanalı, kredi kanalı ve bilanço kanalını içermektedir. Temettü kararları işletmelerin kâr etmesine bağlı ve dağıtımı şirketin kurul kararlarına bağlı bir finansal aktarım mekanizmasıdır. Merkez bankasının kontrolünde olmayıp, parasal gevşeme veya sıkılıaşmada kullanılmamaktadır.

Soruda veirlen koşulda , merkez bankası politika faizini artıracaktır. Bunun sonucunda (enflasyon hemen değişmeyeceği için) reel faiz oranları artacaktır. Bu durumda kredi maliyetleri yükselecek, yatırım ve tüketim harcamalarının özellikle dayanıklı tüketim harcamaları kısmında düşüş olacaktır. Bu koşullara uygun olan tek seçenek D seçeneğidir.

Faiz oranlarında yaşanan aşağı yönlü bir hareket, hisse senedi fiyatlarını yukarı çekecektir. Hisse senedi fiyatları ile faiz oranları arasındaki bu ilişki parasal aktarımın ‘varlık fiyatları kanalı’ olarak bilinmektedir.

Para politikasının uygulanmasında iç gecikme ve dış gecikme olmak üzere iki tür gecikmenin varlığından bahsedebiliriz. İç gecikme, takip edilmekte olan para politikasında bir değişikliğe ihtiyaç duyulduğu an ile merkez bankasının para politikasındaki değişikliği uygulamaya başladığı an arasında geçen zamandır. İç gecikme aynı zamanda teşhis gecikmesini de içermektedir.

Merkez bankası politika faiz oranı aracılığıyla piyasalardaki faiz oranlarını nispeten hızlı bir şekilde aşağıya çekebilir. Ancak firmalar yeni fabrikalar veya konutlar inşa etmeye hemen ertesi gün başlamayacaktır. Düşük faiz oranları öncelikle firmaların gelecek dönemde hangi yatırımları yapmayı planladıklarına dair projelerini şekillendirecektir. Bu projelerin oluşturulması ve hayata geçirilmesi önemli bir zaman alacaktır. Bu gecikme dış gecikme oalrak tanımlanmaktadır.

Sargent ve Wallace çalışmalarında birincil açıklar üzerinde durmaktadır. Faiz dışı bütçenin sürekli açık verdiği bir ekonomide, merkez bankasının enflasyonu düşürmek amacıyla, para arzının artış
oranını kontrol ederek sıkı bir para politikası uyguladığını düşünelim. Merkez bankası kamu borçlarının parasallaşmasına olanak tanımamış olmaktadır. Bu durumda, kamu elindeki ikinci seçeneğe yönelecek ve borçlanma yöntemini tercih edecektir.  Para ve Banka
Bu ekonomide reel faiz oranı, reel GSYİH büyüme hızından yüksekse açığın borçlanma ile finansmanı borç/GSYİH oranının sürekli artmasına neden olacaktır. Bu durumda, faiz ödemelerinin bütçe içerisindeki payı gittikçe artacaktır. Faiz ödemelerindeki artış bütçe açığının daha da artmasına ve nihayetinde vergiler veya daha fazla borçlanma yoluyla finanse edilemeyecek kadar yüksek bir borç ve faiz yükü ile karşı karşıya kalınmasına sebep olacaktır. Bu olgu faizleri daha da yükseltecek ve kamunun bütçe açığı daha da yükselecektir.

Mali baskınlığı, kısaca yüksek bütçe açığı ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz. Bu yapıda, kamu gelirlerinin kamu harcamalarının tamamını karşılamaması durumunda, bu fark para basılarak veya borçlanılarak karşılanacaktır. Mali baskınlığın yaşandığı ekonomik ortamlarda, mali otorite cari yılda ve gelecek yıllarda beklenen bütçe açıklarını, para politikası hedeflerini dikkate almadan belirlemektedir. Yani, mali baskınlıkta maliye politikası aktif konumda, para politikası ise pasif konumdadır. Tıpkı yukarıda anlatılan sevimsiz monetarist aritmetikte olduğu gibi.

Dolayısıyla, doğru cevap D seçeneğidir.

Tüketici fiyatları endeksi hanehalklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin belirli zaman aralıklarında fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir. Tüketici fiyatları endeksinin amacı, hanehalkları tarafından belirli bir ihtiyacı karşılamak amacıyla satın alınan mal ve hizmetlerin genel fiyat düzeyindeki değişimini ölçmektir. Fakat piyasadaki tüm mal ve hizmetlerin fiyatlarının izlenmesi imkânsız olduğu için hanehalklarının yaptıkları tüketim harcamaları içinde en fazla paya sahip mal ve hizmetler kapsama alınmaktadır.

Bu açıklamaya göre, ketici fiyatları hesaplamasında pinpon topunun oransal ağırlığını artmasının sebebi, 

Hane halkının ortalama olarak pinpon topuna olan ihtıyacındaki artmaya karşılık olarak bütçesinden pinpon topuna daha çok pay ayırmaya başlaması

olması gerekir. Doğru ceap E 'dir.

Para yanılgısı kavramının anlamı,

Fiyatlar genel düzeyindeki artışa bağlı olarak paranın satın alma gücünde ortaya çıkan düşüşün ekonomik birimler tarafından anlaşılamamasıdır.

Japonya'da 2000'li yılların başında yaşadğı deflasyonun nedeni;

Varlık fiyatlardında oluşan aşırı artışın keskin düşüşle sonuçlanmasıyla

Açıklanmaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun oluşturduğu enflasyon sepetinde yüzdeler aşağıdaki gibidir.

Ev eşyası %7,4

Giyim ve Ayakkabı %6,8

Ulaştırma %17

Konut %16

Gıda ve Alkolsüz içecekler %26

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kredi İtibarı: Kredi kullanacak birey veya firma hakkında yapılan araştırma ve değerlendirme sonucunda, borç ödeme gücünü belirleyen ölçüttür.

Para politikasının aktarımında ‘bilanço kanalı’, merkez bankasının potansiyel kredi kullanıcılarının bilançolarının net değeri üzerinde sahip olduğu doğrudan etkiye bağlı olarak çalışmaktadır.

Disiplinli bir maliye politikası aynı zamanda mali baskınlığın olmaması anlamına gelmektedir. Mali baskınlığı, kısaca yüksek bütçe açığı ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz. Bu yapıda, kamu gelirlerinin kamu harcamalarının tamamını karşılamaması durumunda, bu fark para basılarak veya borçlanılarak karşılanacaktır. Mali baskınlığın yaşandığı ekonomik ortamlarda, mali otorite cari yılda ve gelecek yıllarda beklenen bütçe açıklarını, para politikası hedeflerini dikkate almadan belirlemektedir. Yani, mali baskınlıkta maliye politikası aktif konumda, para politikası ise pasif konumdadır.

Mali baskınlığın düzeyini izlemek için kullanılan çeşitli göstergelerden biri olan Kamu Net Borç Stoku/GSYH oranı finansal sistemin derinliğini ortaya koymak için kullanılmaktadır.

Tüketici Fiyatları Endeksi hanehalklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin belirli zaman aralıklarında fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir

Üretici Fiyatları Endeksi ise tarım, imalat sanayi, madencilik ve enerji sektörlerinde üretimi yapılan malların, üretici tarafından yurtiçi peşin satış fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir. Üretici fiyatları endeksinde ülke ekonomisi içinde üretimi yapılan tüm malların fiyatlarının takip edilmesi imkânsızdır. Bu nedenle, ürünün toplam satış değerinin, toplam satış gelirlerinden aldığı paya göre bir seçim yapılmaktadır. Ürün seçimi sektörler (tarım, imalat, maden, enerji) ve alt sektörler (gıda ürünleri imalatı, makina imalatı vb.) ayrımında yapıldığı için herhangi bir üretim faaliyetinin değerlendirme dışı kalmaması sağlanmaktadır. Hizmetler ÜFE kapsamında yer almamaktadır.

Önceden öngörülemeyen enflasyon ekonomik birimlere üç farklı maliyet yaratır. Bunlardan ilki fiyatların yanlış belirlenmesi, ikincisi servetin borç alanlar ve borç verenler arasında yeniden dağılımı ve üçüncüsü beklenmeyen yüksek enflasyonun geleceğe ilişkin belirsizlikleri arttırması olarak belirtilebilir. Ekonomik birimler gelecekteki fiyat düzeyleri hakkında tam bilgiye sahip değillerse işletmeler ürünlerinin fiyatlarını belirlemede ve işçiler ile firmalar ise ücretleri belirlemede sorun yaşayacaklardır.

Deflasyon :Bir ekonomide fiyatlar genel düzeyinin belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş göstermesi durumudur.

Deflasyondan çıkış oldukça uzun sürebilmektedir. İki nedenle. Birincisi, deflasyonist sürece bir kere girildiğinde, ekonomik birimlerde gelecek dönemlerde fiyatların daha da düşeceği beklentisi oluşacak ve planlanan harcamalar sonraki dönemlere ertelenecektir. Yani, bireyler bugün almayı planladıkları malları, daha sonra almayı tercih edeceklerdir. Bir taraftan fiyatlar genel seviyesinde yaşanan düşüşler şirketlerin karlılığını önemli ölçüde azaltacak, diğer taraftan ise harcamaların ertelenmesine bağlı olarak toplam talep azalmaya devam edecektir. Bu süreçte maliyetlerde bir azaltmaya gidilmek amacıyla işten çıkartmalar ve ücretlerde indirimler olacaktır. İşsiz sayısındaki artış ve ücretlerdeki düşüşle birlikte ekonominin genelinde alım gücü düşecek ve ekonomik faaliyetler daha da yavaşlayacaktır. Kısaca, ekonomide içinden çıkılması zor bir deflasyonist döngüye girilecektir. Deflasyondan çıkmanın zaman almasının ikinci nedeni likidite tuzağı ile ilgilidir. Likidite tuzağı, bir ekonomide gerçekleşen üretim düzeyi potansiyel üretim düzeyinin altındayken nominal faizlerin sıfır sınırına düşmesidir. Nominal faiz oranları sıfırın altına inemez. Faiz oranlarının sıfır veya sıfır sınırında olması durumunda ekonomik birimler servetlerini yoğunlukla olarak para olarak tutacaklardır. Aksini düşünün ve tahvil tuttuklarını varsayın. İkinci ünitede tahvilin fiyatı ile faizi arasında ters bir ilişki olduğunu gördük. Faiz oranları ileride artacak olursa ellerinde tuttukları tahvillerin fiyatları düşecektir. Bu tahvilleri satmaya kalkarlarsa getiri oranları negatif olacaktır.

Kronik Enflasyon, yıllık fiyat artışlarının yıllar, hatta on yıllarla ölçülen uzun dönemler boyunca yüksek rakamlarda kalmasıdır.