PARA VE BANKA

Ters seçim sorununu çözmenin en temel yolu bilgi eksikliğini ortadan kaldırmaktır. Eğer bilgi eksikliği ortadan kalkarsa – yani alıcılar finansal piyasalarda yüksek risk taşıyan finansal varlıklar ile düşük risk taşıyan finansal varlıkları birbirinden ayırt edilebilir hâle geldiği zaman – alıcılar tam bilgiye sahip olurlar ve böylelikle ters seçim sorunu da ortadan kalkmış olur. Kamu düzenlemeleri ile piyasa aktörlerinin finansal durumları ile ilgili daha çok bilgiyi kamu ile paylaşmalarını yasal olarak sağlandığında bu sorun çözülmüş olur. Bunun yeterli olmadığı durumlarda ise özel şirketler aracılığı ile bilgi toplayan ve uzmanlarınca oluşturulan raporları danışmanlık yoluyla satan özel kuruluşlar devreye girebilir. Dolayısı ile kamusal kurumların ve özel kuruluşların sayesinde bilgi eksikliği giderilebilir. Bunun yanı sıra borç sözleşmelerine maddi teminat koşulunun eklenmesi de faydalı olacaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bankacılık sektörünün tüm dünyada ağırlıklı olarak kullanılmasının sebebi bankaların bilgi eksikliği sorununu çok yaşamamalarından dolayıdır. Bankalar finansal sistemle ilgili bilgi toplamak ve bu bilgiyi değerlendirip yorumlamak konusunda son derece önemli bir role ve beceriye sahiptirler. Bu nedenle borç almak ve borç vermek için daha çok tercih edilirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bu örnekte yeteri nakit parası olmadığı için hizmet satın alamayan bir taraf ile hizmet sunmaya hazır olan bir işletme sahibi görülmektedir. Eğer ki finansal sistem olmasaydı tatil yapmak isteyen taraf ihtiyacı olduğu borca kolaylıkla ulaşamayacaktı ve böylelikle finansal piyasa işlemez hale gelecekti. Fakat bankacılık sektörü bu ailenin borçlanabilmesini kolaylaştırarak tatil hizmetinden faydalanabilmelerini ve otel işletmecisinin de hizmetini satabilmesini olanaklı hale getirir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bu krizler diğer ülkelere yayılarak küresel krizlere dönüşmemiştir. Tam tersine küreselleşen sermayeden kaynaklanmıştır. Ana sebep olarak ise önceki yıllarda yükselen pazar ekonomilerinin sermaye hareketlerinin artması ile sermaye küreselleşmesi ve bu ülkelerin kırılgan finansal yapısı nedeniyle hem döviz hem de bankacılık krizlerinin aynı anda ortaya çıkmasına neden olmuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Finansal krizler genel olarak baktığımızda üretimin düşmesine, ticaretin azalmasına, işsizliğin artmasına ve yatırımcıların ekonomiye olan güvenlerin azalmasına sebep olmaktadır. Dolayısıyla işler olumsuz yönde ilerlemektedir. Böyle olunca da faiz oranları artar, bilgi edinme maliyetleri artınca ortaya eksik bilgi sorunu ortaya çıkar, hâl böyle olunca da yatırımcılar riske grime konusunda daha muhafazakâr davranırlar ve menkul ve gayrimenkul fiyatları (varlık fiyatları) artar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ancak dengeli bir düzenleme ve denetlemeye tabi olan piyasalar hem gelişmeye ve büyümeye açık olabileceklerdir. Diğer taraftan düzenlenmeyen ve denetlenmeyen ya da aşırı bir şekilde düzenlenen ve denetlenen piyasalar büyüyememe ya da finansal kriz sorunlarıyla karşı karşıya kalacaktır. Farklı yapılara ya da tekil amaçlara sahip olsalar da tüm bu kurum ve kuruluşların ortak amacı Türkiye’deki finansal piyasaların işleyişini düzenlemek ve denetlemektir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ters seçim, finansal piyasalarda sözleşme imzalanmadan ortaya çıkan eksik bilgi durumudur. Potansiyel olarak daha çok risk almaya eğilimli olan yatırımcıların borç almaya daha hevesli olması ters seçime yol açar.

Kredi derecelendirme kuruluşları, şirketler ve ülkeler ile ilgili finansal bilgileri toplayarak uzmanlar tarafından hazırlanan raporlarla bunları para karşılığı yatırımcılarla paylaşırlar.

"Batmak için çok büyük" politikası büyük finansal kuruluşların batmasına devlet tarafından izin verilmemesi durumudur. Bu politika büyük finansal kuruluşların küçüklerine göre daha yüksek risk taşımalarına yol açabilir. Bu durumda finansal piyasalarda ahlaki tehlike sorunu ortaya çıkabilir.

Şirketler dış finansman kaynağı olarak daha çok banka kredisi kullanırlar.

Mal ve hizmet ticaretini artırmak finansal sistemin işlevleri arasında yer almaz.

İktisadi büyümenin iki kanalı vardır. Sermaye birikimi ve teknolojik yenilik. Her iki kanalda finansal sistemin fonlaması sonucu etkin bir şekilde çalışmakta ve ekonomik büyümeyi desteklemektedir.

Üçüncü kuşak modellerde, 1990'larda döviz krizleri ile banka krizlerinin beraber ortaya çıkıyor oluşu göz önüne alınarak döviz krizlerinde bankacılık sektörünün rolü ön plana çıkartılmaktadır.

Kriz dönemlerinde bankalar kredi vermek konusunda isteksiz davranacakları için bu durum "kredi daralması"na yol açar.

Ülkelerin aynı uluslararası pazarlarda birbirleriyle rekabet ediyor olmaları krizlerinin etkilerinin bulaşmasına etki edebilir.

Yatırımcıların denetlenmesi, kamu kesiminin finansal kurumlar üzerinde uyguladığı düzenlemeler arasında yer almaz.

Finansal sistemlerde üç türlü bilgi sorunu vardır. Bunlar; eksik bilgi, ters seçim, ahlaki tehlike şeklinde sıralanabilir.

Borç anlaşmalarının taraflarının sahip oldukları bilginin aynı olmamasına bilgi eksikliği ya da bilgi asimetrisi adı verilir.

Finansal piyasaların daha sağlıklı işlemesi açısından ters seçim sorununu en aza indirmek için ilk dört madde çözüm için değerlendirilebilir. Ancak son madde finanasal fonksiyonlar başılığı altında incelenen bir konudur.

Ahlaki tehlike sorunu iktisatçıların dikkatini ilk olarak sigorta sektörünün incelenmesi sonucunda çekti. Bu çalışmaların sonuçları sigorta poliçesi imzalayan kişilerin davranışlarının değiştiğini gösteriyordu. Örneğin kaza sigortası yaptıran şoförler arabalarını daha dikkatsizce kullanabilirler.