PARA VE BANKA

Borç anlaşmalarının taraflarının sahip oldukları bilginin aynı olmamasına ‘bilgi eksikliği’ ya da ‘bilgi asimetrisi’ adı verilir

Şirketin özsermayesi şirketin borçları düşüldükten sonra sahip olduğu varlıkları anlamına gelir.

Potansiyel olarak daha çok risk almaya eğilimli olan yatırımcıların borç almaya daha hevesli olması ters seçime yol açar

Finansal sistemin işlevleri şunlardır:

Tüm dünyada dolaylı finansman doğrudan finansmandan daha yaygındır.

Ters seçim sorununu en aza indirmek için aşağıdaki çözümlere başvurulabilir:

 Bilgi eksikliğini kamusal olarak gidermesi, özel kuruluşların bilgi toplayarak satması, maddi teminat, şirketlerin özsermayesi.

Risk yönetimini kolaylaştırma: Finansal sistem sunduğu alternatif finansal varlıklarla risklere karşı pozisyon alma olanağı ve portföy çeşitlendirmesi aracılığı ile risklerin hafifletilmesini sağlar.

Finansal kriz derken iki tür krizden bahsetmek mümkün, bunlar döviz krizleri ve bankacılık krizleri olarak adlandırılabilir.

Nobel ödüllü Amerikalı iktisatçı G. Akerlof 1970 yılında yazdığı “Limon piyasası” başlıklı makalesinde kullanılmış araba piyasası örneğinden yola çıkarak ters seçim sorununun piyasaların çalışmasına nasıl engel olduğunu anlatıyor.

Ters seçim sorununu tam olarak gideremesek bile finansal piyasaların daha sağlıklı işlemesi açısından ters seçim sorununu en aza indirmek için aşağıdaki çözümlere başvurulabilir:

Asil-Vekil Problemi İş başındaki yöneticilerin (vekillerin) sahiplerin (asillerin) çıkarı yerine kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesi sonucunda ortaya çıkan ahlaki tehlike problemidir.

Asil-vekil problemindeki eksik bilgi sorunu “asil”in yani şirketin hissedarlarının “vekil”in yani şirketin yöneticisinin nasıl hareket edeceğini tam olarak bilmiyor oluşudur. Bu sorunu da yine bilgi eksikliğini gidermeye çalışarak çözmeye çalışabiliriz. Bilgi eksikliği sorununu gidermenin yöntemlerinden biri de yöneticilerin yakından gözetim altında tutulmasıdır. Firmanın sık sık denetlenerek yöneticilerin aktivitelerinin yakından izlenmesi asillerin bilgi eksikliğini gidermeye yardımcı olacaktır.

Alternatif olarak asil-vekil sorunu olarak ortaya çıkan ahlaki tehlikeden kaçınmanın bir yolu da hisse senedi yerine borç senetlerini tercih etmektir. Fon fazlası olan bir yatırımcıyı düşünelim elindeki parayla hisse senedi alırsa şirketin ortağı olacak. Bunun yerine şirketin ihraç ettiği tahvillerden satın alırsa o zaman şirkete ortak olmak yerine sadece borç vermiş olacak. Bu durumda şirkete ortak olunmadığına göre bir asil-vekil sorunuyla da karşılaşılmayacak. Kısaca borç senetleri asil-vekil sorununu ortadan kaldırdığı için ahlaki tehlike sorununu bir ölçüde azaltır.

Finansal sistemin işlevleri şunlardır:

Finansal Fonksiyonlar
• Tasarrufların mobilize olması
• Kaynak dağılımı
• Risk yönetimini kolaylaştırma
• Mal ve hizmetlerin ve finansal araçların ticaretini kolaylaştırma

Krizler üzerine yapılan çalışmalar finansal krizlerin sermaye hareketlerinin serbestleşmesinin ile yakından ilgili olduğunu gösteriyor. 1990’lara doğru serbestleşen finansal piyasalar ve artan sermaye hareketlerinin arkasında finansal iktisat teorisindeki paradigma değişikliğinin yattığını da vurgulamalıyız. Keynes ve Minsky’nin finansal düzenleme ve denetlemeyi öne çıkartan iktisadi anlayışının gözden düşerek, “etkin finansal piyasalar” hipotezinin hakim görüş hâline gelmesiyle iktisadi politikaların da finansal serbestleşmeyi destekler hale geldiği söylenebilir.

Ülkeler zenginleşip gelirleri arttıkça finansal sistemleri de gelişir. Finansal sistemin gelişmesi
büyüklük, aktivite ve finansal kurumların etkinliği cinsinden ölçüldüğünde ve iktisadi gelişme ölçütü
olarak kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) ile kıyaslandığında, genel olarak daha yüksek gelirli ülkelerin hem büyüklük hem etkinlik açısından daha gelişmiş finansal sistemlere sahip oldukları
görülmektedir. Doğru cevap A'dır.

Borçlanmanın Maliyetinin Yükselmesi: Kriz dönemlerinde genel olarak faiz oranların yükseldiğini, menkul kıymetlerin fiyatlarının ise düştüğünü görüyoruz. Bunun anlamı borçlanmanın daha yüksek maliyetli hale gelmesidir.

Finansal Krizlerin Bulaşması: Bir ülkede başlayan finansal krizin etkilerinin başka ülkelere hızlı ve şiddetli biçimde yayılmasına bulaşma etkisi denir.

Eksik bilgi, finansal piyasalarda sözleşmenin iki tarafının aynı miktarda bilgiye sahip olmaması, borç alanın borç verene göre daha çok bilgi sahibi olması durumu olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Ekonomiyi risklerden korumak amacıyla kamu kesimi finansal kurumlar üzerinde çeşitli düzenlemeler uygulamaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: