PARA VE BANKA

Şirketlerin yatırım yapma isteklerinin artması ile birlikte, yatırımları finanse etmek amacıyla şirketlerin tahvil arzı da artacaktır. Buna bağlı olarak tahvil piyasasında tahvil arz eğrisi sağa kayacak yeni denge noktasında tahvil arzının artmasıyla borçlanma maliyeti, yani tahvil faizi de, yükselecektir.

Bir yıl için %10 faizle 100 liranızı bankaya yatırırsanız dönem sonunda

100 (1 + 0,10) = 110 liranız olacak.

Bu tutarı tekrar 1 yıl boyunca bankaya yatırırsak, aynı formul ile; 110 (1+0,10) =121 TL olacaktır.

               Bir yıl sonraki 103,5liranın faizin %15 olduğu durumda bugünkü değeri

               103,5/ (1 + 0,15) = 90 lira olacaktır.

Tahvilden alınan vergi, alternatif finansal varlıklardan alınan vergiye göre düşüyorsa tahvilin talebi yükselecektir. Tahvil takelp eğrisi sağa kayacak yeni kurulan dengede fiyatlar yükselmiştir ve faiz oranları düşecektir.

Bir mali varlığı vadesi bitmeden satarsak vadeye kadar verimi ve getiri oranı farklılaşabilir. Dolayısıyla bu durumda getiri oranını farklı bir şekilde

        hesaplarız : Getiri Oranı= (Satın Aldığınız Fiyat/Sattığınız Fiyat)-1

Göreli satın alma gücü paritesinde her mal için tek fiyat yasasının sağlanması gerekmiyor. Göreli satın alma gücü paritesine göre, nominal döviz kurundaki artışın (f ), yurtiçi enflasyon (π) ile yurtdışı enflasyon (π*) arasındaki fark kadar olması gerekiyor:

Biri yabancı ülkede, diğeri de yurtiçinde ihraç edilen iki tane tahvil ele alalım. Dolar ve lira cinsinden olsunlar. Vadeleri aynı, her ikisi de risk taşımıyorlar ve aynı ölçüde likitler. Sermaye hareketlerine engel yok. Tahvilleri portföylerinde tutmak isteyen ekonomik birimlerin risk-yansız olduklarını düşünüyoruz. Yani, yatırımcılar sadece beklenen getiriler ile ilgililer.

Bu durumda hangi mali varlığın getirisi fazlaysa o mali varlığın talebi artıp fiyatı yükselecek, getirisi düşecek. Diğeri için tam tersi gerçekleşecek. Bu hareketler sonucunda her iki mali varlığın beklenen getirisi eşitlenecek ve piyasa dengeye gelecek. Bu denklik bize kapsanmamış faiz haddi paritesini verecektir. Bir diğer ifadeyle yurtiçindeki faiz oranı yükseldikçe yerli paranın bu oranda değer kazanacağı ve tam tersi beklenmektedir. 

Yukarıdaki sorunun cevabı aynı zamanda Kitabımızın İkinci Üniteseinde yer alan (18), (19) ve (20) nolu eşitlikler ile elde edilmektedir.

Q= E.P*/P

Bu eşitlik kitabımızın 2. ünitesinin (14) nolu eşitliğinin aynısıdır. Bu eşitlikte değerleri yerine koyarsak reel döviz kuru 4 olarak elde edilir.