PARA VE BANKA - Deneme Sınavı - 17

Mali baskınlığın düzeyini izlemek için kullanılan çeşitli göstergelerden biri olan Kamu Net Borç Stoku/GSYH oranı finansal sistemin derinliğini ortaya koymak için kullanılmaktadır.

Tüketici Fiyatları Endeksi hanehalklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin belirli zaman aralıklarında fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir

Üretici Fiyatları Endeksi ise tarım, imalat sanayi, madencilik ve enerji sektörlerinde üretimi yapılan malların, üretici tarafından yurtiçi peşin satış fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir. Üretici fiyatları endeksinde ülke ekonomisi içinde üretimi yapılan tüm malların fiyatlarının takip edilmesi imkânsızdır. Bu nedenle, ürünün toplam satış değerinin, toplam satış gelirlerinden aldığı paya göre bir seçim yapılmaktadır. Ürün seçimi sektörler (tarım, imalat, maden, enerji) ve alt sektörler (gıda ürünleri imalatı, makina imalatı vb.) ayrımında yapıldığı için herhangi bir üretim faaliyetinin değerlendirme dışı kalmaması sağlanmaktadır. Hizmetler ÜFE kapsamında yer almamaktadır.

Önceden öngörülemeyen enflasyon ekonomik birimlere üç farklı maliyet yaratır. Bunlardan ilki fiyatların yanlış belirlenmesi, ikincisi servetin borç alanlar ve borç verenler arasında yeniden dağılımı ve üçüncüsü beklenmeyen yüksek enflasyonun geleceğe ilişkin belirsizlikleri arttırması olarak belirtilebilir. Ekonomik birimler gelecekteki fiyat düzeyleri hakkında tam bilgiye sahip değillerse işletmeler ürünlerinin fiyatlarını belirlemede ve işçiler ile firmalar ise ücretleri belirlemede sorun yaşayacaklardır.

Deflasyon :Bir ekonomide fiyatlar genel düzeyinin belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş göstermesi durumudur.

Deflasyondan çıkış oldukça uzun sürebilmektedir. İki nedenle. Birincisi, deflasyonist sürece bir kere girildiğinde, ekonomik birimlerde gelecek dönemlerde fiyatların daha da düşeceği beklentisi oluşacak ve planlanan harcamalar sonraki dönemlere ertelenecektir. Yani, bireyler bugün almayı planladıkları malları, daha sonra almayı tercih edeceklerdir. Bir taraftan fiyatlar genel seviyesinde yaşanan düşüşler şirketlerin karlılığını önemli ölçüde azaltacak, diğer taraftan ise harcamaların ertelenmesine bağlı olarak toplam talep azalmaya devam edecektir. Bu süreçte maliyetlerde bir azaltmaya gidilmek amacıyla işten çıkartmalar ve ücretlerde indirimler olacaktır. İşsiz sayısındaki artış ve ücretlerdeki düşüşle birlikte ekonominin genelinde alım gücü düşecek ve ekonomik faaliyetler daha da yavaşlayacaktır. Kısaca, ekonomide içinden çıkılması zor bir deflasyonist döngüye girilecektir. Deflasyondan çıkmanın zaman almasının ikinci nedeni likidite tuzağı ile ilgilidir. Likidite tuzağı, bir ekonomide gerçekleşen üretim düzeyi potansiyel üretim düzeyinin altındayken nominal faizlerin sıfır sınırına düşmesidir. Nominal faiz oranları sıfırın altına inemez. Faiz oranlarının sıfır veya sıfır sınırında olması durumunda ekonomik birimler servetlerini yoğunlukla olarak para olarak tutacaklardır. Aksini düşünün ve tahvil tuttuklarını varsayın. İkinci ünitede tahvilin fiyatı ile faizi arasında ters bir ilişki olduğunu gördük. Faiz oranları ileride artacak olursa ellerinde tuttukları tahvillerin fiyatları düşecektir. Bu tahvilleri satmaya kalkarlarsa getiri oranları negatif olacaktır.

Kronik Enflasyon, yıllık fiyat artışlarının yıllar, hatta on yıllarla ölçülen uzun dönemler boyunca yüksek rakamlarda kalmasıdır.

Borç kanalı parasal aktarım mekanizması kanallarından biri değildir.

Kredi kullanacak birey veya firma hakkında yapılan araştırma ve değerlendirme sonucunda, borç ödeme gücünü belirleyen
ölçüt kredi itibarıdır.

Yıllık fiyat artışlarının yıllar, hatta on yıllarla ölçülen uzun dönemler boyunca yüksek rakamlarda kalması kronik enflasyondur.

Fiyatlar genel düzeyindeki artışa bağlı olarak paranın satın alma gücünde ortaya çıkan düşüşün ekonomik birimler tarafından anlaşılamaması para yanılgısıdır.

Reel kazanç miktarının düşmesi beklenen enflasyon maliyeti değildir.

Bir ekonomide fiyatlar genel düzeyinin belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş gösterdiği durum deflasyondur.

Ekonomik ortam borçlananın lehinedir

Para politikasın reel ekonomi üzerindeki etkisini reel faiz oranları ve
yatırım harcamaları aracılığıyla gerçekleştiğini savunan parasal aktarım kanalı faiz kanalıdır.

Mali baskınlığı, kısaca yüksek bütçe açığı ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz.

2009 yılında hedeflenen enflasyon oranı gerçekleşenin üzerindedir.

Merkez bankalarının para politikası uygulamaları öncelikle kısa vadeli faiz hadlerini değiştirmektedir. Bu değişiklikler, finansal piyasalar üzerinde bir dizi etki yaratabilmektedir. Bu etkiler toplam talepte değişikliklere yol açmaktadır. Bu değişiklikler de üretim, istihdam ve fiyat düzeylerinde değişiklikler yaratmaktadır.

Parasal Aktarım Mekanizması, para politikası uygulamalarının üretim ve fiyatlar genel düzeyi değişenlerini hangi kanallar aracılığıyla, ne kadar bir gecikmeyle, ne ölçüde etkilediğini incelemektedir.

Şimdi, bir merkez bankasının mevduat, kredi ve tahvil faizlerini düşürmek istediğini düşünelim. Bunun, kredinin maliyetini ucuzlatarak yatırım yapma isteğini ve tüketim harcamalarını yükseltmesi beklenir. Tüketim harcamalarından özellikle dayanıklı tüketim harcamalarının artması söz konusu olacaktır. Bu noktada iktisada giriş dersinde öğrendiğimiz bilgilere dönmek faydalı olacaktır. Hatırlayabileceğimiz gibi bir ekonomide yurtiçinde üretilen mallara olan talebin dört bileşeni bulunmaktadır: Tüketim, yatırım, kamu harcamaları ve ihracat ile ithalat arasındaki fark olarak tanımlanan net ihracat. Dolayısıyla, faiz hadlerindeki genel bir düşüşün tüketim ve yatırım harcamalarını artırmasıyla, yurtiçinde üretilen mallara olan toplam talep artacaktır.