PARA VE BANKA - Deneme Sınavı - 17

Bekleyişler kuramına göre, uzun vadeli bir tahvilin yıllık verimi, yaklaşık olarak mevcut dönemdeki kısa vadeli (mesela yıllık)faiz haddi ile o tahvilin vadesi boyunca gerçekleşmesi beklenen kısa vadeli (yıllık) faizlerin aritmetik ortalamasına eşit olmalı. Kısa vadeli faizlerin bugünkü kısa vadeli faiz haddinin üzerine çıkması bekleniyorsa bu durumda verim eğrisi yukarıya doğru eğimlenecek. Farklı bir ifadeyle, uzun vadeli faizler kısa vadeli faizden daha yüksek olacak.

Nominal döviz kuru, bir birim yabancı paranın yerli para cinsinden değeri (fiyatı)
olarak tanımlanıyor. Reel döviz kuru ise aynı para birimi cinsinden ifade edildiğinde iki ülkedeki malların göreli fiyatlarını veriyor. Nominal döviz kurunu yurtdışı
fiyatlar genel düzeyi ile çarpıp yurtiçi fiyatlar genel düzeyine bölersek reel döviz
kurunu elde ederiz.

Reel döviz kuru artıyorken yerli para reel olarak değer yitiriyor, (diğer unsurlar aynı
kalmak üzere) ihracat artıyor, ithalat azalıyor. Reel döviz kuru düşüyorken yerli para
reel olarak değer kazanıyor, (diğer unsurlar aynı kalmak üzere) ihracat azalıyor ve
ithalat artıyor.

Yurtiçi faiz haddinin yükselmesi, diğer değişkenler aynı kaldığı sürece döviz kurunu düşürür. Oysa yurtiçi faiz haddi o ülkeye ilişkin risk algılaması arttığı için de yükselebilir. Bu durumda döviz kurunun ileride yükseleceği beklentisi hakim olabilir. Sonuçta,kur bekleyişleri yurtiçi faiz haddindeki yükselmeden daha fazla artarak döviz kurunu yükseltebilir. Kısacası, her zaman yüksek faiz düşük kura karşı gelmez.

Farklı zamanlarda yapılan ödemelerin bugünkü değerini bulmak ve dolasıyla onları karşılaştırabilmek için yapılan indirme işlemine indirme faktörü denilmektedir. Bu indirim faktörü ne kadar yüksekse ileri dönemlerde elde edilecek değerlerin bugünkü değerleri de o kadar düşük olur.

Soru 230/(1+0,15)=200 TL şeklinde çözüme kavuşturulabilir.

‘Vadeye kadar verim’ çok önemli bir kavramdır. Vadeye kadar verim öyle bir sabit indirim oranıdır ki bir mali varlığın satın alma fiyatını, vadesi boyunca mali varlığın sahibine yapılacak tüm ödemelerin bugünkü değerine eşitliyor.

Bekleyişler kuramına göre; uzun vadeli bir tahvilin yıllık verimi yaklaşık olarak mevcut dönemdeki kısa vadeli faiz haddi ile o tahvilin vadesi boyunca gerçekleşmesi beklenen kısa vadeli faizlerin aritmetik ortalamasına eşit olmalıdır.

Tasarruflarımızın birikimi sonucunda zamanın belli bir noktasında belli bir düzeyde servetimiz oluşuyor. Servet ne kadar yüksekse diğer unsurlar aynı kaldığı sürece tahvil talebi de o kadar yüksek olacaktır. Kısaca servet arttıkça talep edilen tahvil de artacaktır.

Nominal döviz kuru, bir birim yabancı paranın yerli para cinsinden değeri (fiyatı) olarak tanımlanıyor. Yabancı paraya dolar, yerli paraya da lira diyelim. Dolayısıyla, nominal döviz kurundaki artış bir dolar satın almak için daha fazla lira vermek gerektiğini gösteriyor.

Reel döviz kuru artıyorken yerli para reel olarak değer yitiriyor, (diğer unsurlar aynı kalmak üzere) ihracat artıyor, ithalat azalıyor.

Enflasyon, bir ekonomideki mal ve hizmetlerin tüm fiyatlarını yansıttığı düşünülen fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artıştır.

216/(1+0,08) =200

Herhangi bir malın arzı ile fiyatı arasındaki ilişki tahvil arzı ile fiyatı arasında da geçerlidir. Tahvilin fiyatı arttıkça tahvil arzı da artar. Tahvil fiyatı ile faizi arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Tahvilin fiyatının artması faizinin düşmesi demektir. Bu durumda borçlunun borçlanma maliyeti düştüğü için sattığı tahvil miktarını artırmak isteyecektir. Dolayısıyla, tahvil arz eğrisi yukarıya doğru (pozitif) eğimli olacaktır.

Nominal faiz oranından beklenen enflasyon oranı'nı çıkardığımızda basit bir şekilde reel faiz oranını elde ederiz. Dolayısıyla reel faiz oranına beklenen enflasyon eklediğimizde nominal faiz oranının olması gereken en düşük düzeyi elde ederiz. Bu şu anlama gelir : Gerçek anlamda bir getiri elde edip satın alma gücünü kaybetmemek için nominal faizler her zaman beklenen enflasyondan belirli bir düzeyde yüksek olmalıdır. Bu düzey ekonomi için geçerli reel faiz oranıdır.

Gelir düzeyinin veya servetin artması tasarruf etme ve dolayısıyla yatırım yapma isteğini artırır. Bu durumda tahvil talebi de artacaktır. Diğer seçeneklerde yer alan durumlarda ise tahvil talebi azalacaktır.

Yatırım ortamının iyileşmesi durumunda büyümek isteyen şirketler yeni yatırımları için finansmana ihtiyaç duyacaklar ve tahvil ihraç edeceklerdir. Bu durumda tahvil arzı artacaktır.

Elde tahvil tutmanın iflas riski veya kredi riski nedeniyle arttığı durumlarda tahvile yatırım yapma isteği azalacağı için tahvil talebi azalacak ve bu nedenle tahvilin fiyatı yükselecektir.

Tahvil arzının tahvil talebinden fazla artması tahvilin fiyatının düşmesine neden olacaktır. Tahvilin fiyatının düşmesi demek bununla ters orantılı olan faizin yükselmesi demektir.

Ekonomide risklerin ortaya çıkmasıyla beraber yatırımcıların kararları bundan olumsuz etkilenecek ve yatırım yapma isteği azalacaktır. Bu nedenle de tahvil talebi azalacaktır. Bu da tahvil fiyatının düşmesine ve faiz oranının yükselmesine neden olacaktır.