PARA VE BANKA - Deneme Sınavı - 15

Sermaye hareketlerinin serbestleşmesiyle uluslararası sermaye hareketlerinin birkaç günlük toplamı, tüm dünya ülkeleri arasında yapılan mal ticaretinin bir yıllık toplamı kadar olmuştur. Bu olgu ile birlikte döviz kuru bir mali varlığın fiyatı olarak algılanmaya başlanmıştır. Böylelikle, döviz kurunun nasıl belirlendiğini inceleyen modeller de mali varlık yaklaşımı çerçevesinde geliştirilmişlerdir. Kapsanmamış faiz haddi paritesi de bu yaklaşımın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Buna göre yurtiçi faiz haddi (yaklaşık olarak), yurtdışı faiz haddi ile nominal döviz kurundaki değişim beklentisinin toplamına eşit olmaktadır. Bu kapsamda da faiz haddi paritesini, döviz kurunu nasıl belirlendiğini açıklayan bir kuram haline dönüştürmek mümkündür. Döviz kuru, yurtdışı faiz haddi ve döviz kurunun ileride alacağı değere ilişkin bekleyişler arttıkça yükselmekte, yurtiçi faiz haddi arttıkça azalmaktadır.

Doğru seçenek E seçeneğidir, çünkü faiz haddi hem fon talep edenler hem de fon arz edenler tarafından belirlendiği gibi aktif olarak para piyasasını kontrol eden merkez bankaları da ekonomik istikrar durumuna göre faiz haddinin belirlenmesi konusunda yetki sahibidirler.

Ekonomide enflasyon varsa her zaman nominal faiz reel faizin üzerinde olacağı için ve reel faiz = Nominal faiz- enflasyon oranı olduğu için reel faiz daime pozitif olacaktır.

Tahvil talebi servet ve alıcı sayısı ile doğrudan ilişkilidir. Talep arttıkça ise tahvilin fiyatı artar, tahvil riski ile talebi ters yönlü ,ilişkilidir. Tahvil talebi azalırsa ise fiyatı düşer ancak firma kârlılığı ile ne tahvil talebi ne de fiyatı arasında herhangi bir ilişki kurulamaz. Çünkü tahvil kamu kesimine ilişkin bir borçlanma aracıdır. özel sektör ve firma kârlılığı tahvil talebini herhangi bir şekilde belirlemez.

Doğru seçenek E seçeneğidir. Ekonomide enflasyonist beklentilerin artması borçlanma maliyetinin azalmasına neden olur ve tahvil piyasaya sunarak borçlanmayı mantıklı hale getirir. Ancak enflasyonist bekleyişlerin azalması durumunda tahvil arzının azalması beklenir çünkü borçlanma maliyeti de enflasyon azaldığı için artmıştır.

Şirketlerin veya devletlerin içlerinde bulundukları çeşitli ödeme problemleri nedeniyle piyasaya sundukları tahvillerin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirememeleri durumlarında katlandıkları risk "Kredi Riski" olarak tanımlanır.

Tahvilin satın alma fiyatı ile vadeye kadar verim arasında ters yönlü bir ilişki vardır.Satın alma fiyatı ne kadar yüksekse vadeye kadar verim o kadar düşük olur.

Deflasyon fiyatlar genel seviyesinde düşüştür. Dolayısıyla deflasyon varsa nominal faiz oranı, reel faiz haddinden deflasyon çıkarılarak hesaplanacak ve nominal faiz haddi reel faiz haddinden küçük olacaktır.

Beklenen reel faiz haddi yaklaşık olarak hesaplandığında: %30-%10=%20

Faiz haddi para politikası açısından da son derece önemli. Çağdaş merkez bankacılığında, para politikası kısa vadeli faiz haddini kontrol ederek yürütülüyor.

Faiz haddi, arz ve talebin dengeye gelmesi sonucunda belirleniyor.

İskontolu bir tahvilin fiyatı ile faizi arasında ters yönlü ilişki vardır.

a şıkkında yer alan ifade doğrudur.

Enflasyon, bir ekonomideki mal ve hizmetlerin tüm fiyatlarını yansıttığı düşünülen fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artıştır.

Nominal döviz kuru, bir birim yabancı paranın yerli para cinsinden değeri (fiyatı) olarak tanımlanıyor.

Kur bekleyişleri yurtiçi faiz haddindeki yükselmeden daha fazla artarak döviz kurunu yükseltebilir.

Tahvilin talebi ile fiyatı arasındaki ilişki ters yönlüdür. Tahvil fiyatı arttıkça (faizi düştükçe) talebi de düşecektir. Tahvilin fiyatı düşmese bile talebi yükselebilir. Aynı fiyat düzeyinde şu gelişmeler daha fazla tahvil talep edilmesine yol açacaklar: Ekonomik birimlerin servetlerinin artması, beklenen enflasyonun düşmesi, bir tahvilin likiditesinin diğer tahvillere kıyasla yükselmesi, tahvilden alınan verginin, servetinde değerlendirilebileceği alternatif varlıklardan alınan vergiye göre düşmesi, likiditesinin diğer tahvillere kıyasla artması.

c şıkkında yer alan "Dış ticaret açığının düşmesi" bu süreçle ilgisi yoktur.

Beklenen reel faiz haddi, nominal faiz haddi ile vade boyunca gerçekleşmesi beklenen enflasyon oranı arasındaki fark olarak hesaplanmaktadır.

Tahvilin fiyatı ile talebi arasındaki ilişkiyi gösteren talep eğrisi aşağıya doğru (negatif) olacaktır.

Herhangi bir malın arzı ile fiyatı arasındaki ilişki tahvil arzı ile fiyatı arasında da geçerlidir. Tahvilin fiyatı arttıkça tahvil arzı da artar. Tahvil fiyatı ile faizi arasında ters yönlü bir ilişki vardı. Tahvilin fiyatının artması faizinin düşmesi demektir. Bu durumda borçlunun borçlanma maliyeti düştüğü için sattığı tahvil miktarını artırmak isteyecektir. Dolayısıyla, tahvil arz eğrisi  yukarıya doğru (pozitif) eğimli olacaktır.

Faiz Haddinin Belirlenmesi konusunu anlamak isteyen öğrencilerimizin öncelikle tahvil talebini etkileyen faktörleri ve tahvil arzını etkileyen faktörleri iyi bir şekilde öğrenmeleri gerekmektedir. Bundan sonraki afım ise, tahvil arz veya talebinde meydana gelen değişimin tahvil fiyatı ve faiz üzerindeki etkilerinin anlaşılması olacaktır. 

Şirketlerin yatırım yapma isteklerinin artması ile birlikte, yatırımları finanse etmek amacıyla şirketlerin tahvil arzı da artacaktır. Buna bağlı olarak tahvil piyasasında tahvil arz eğrisi sağa kayacak yeni denge noktasında tahvil arzının artmasıyla borçlanma maliyeti, yani tahvil faizi de, yükselecektir.