PARA TEORİSİ - Deneme Sınavı - 23

Mal sepetinde yer alan mal ve hizmetler; 12 ana grup ve 43 alt grup altında toplanmıştır. 2019 yılı itibariyle bu sepette 418 adet madde kapsam altındadır

En büyük pay gıda ve alkolsüz içeceklere aittir.

Tarım bu sektörler arasında yer almaz.

Keynesyen iktisada göre toplam talep eğrisinin yerini değiştirebilecek unsurlardan ikisi, ekonomideki para miktarındaki değişmelere karşı duyarlı olabilir. Bunlar yatırım harcamaları ve net dış ticarettir.

GSYH büyüme oranı kadar para arzının artırılması enflasyona neden olmaz.

Hiperenflasyon: Bir ekonomide aylık fiyat artış hızının %50 ve üzerinde
olduğu enflasyon türüdür.

Avusturya hiperenflasyon yaşamamıştır.

Faiz oranlarının sıfır ya da sıfıra yakın olması durumunda para talebinin sonsuz yada sonsuza yakın bir esnekliğe sahip olduğu ekonomik ortam likidite tuzağıdır.

(180-150)/150=20 olur.

Deflasyon fiyatlar genel düzeyindeki sürekli azalmadır.

Bir nesnenin değişim aracı olarak kullanılabilmesi için kolay taklit edilememesi gerekir.

Ekonomide mevcut bulunan üretim faktörlerinin tam kapasite kullanılması ile üretilebilecek olan üretim düzeyi, potansiyel üretim düzeyi olarak bilinmektedir. Potansiyel üretim düzeyi; ekonomide var olan kaynakların miktarı, işgücünün büyüklüğü ve fabrika, makine gibi fiziki sermaye faktörlerine bağlı olarak oluşmaktadır. Kaynakların mal ve hizmetlere dönüştürülmesinde kullanılacak teknolojilere sahip olunması da potansiyel üretim düzeyi üzerinde etkilidir.

İktisatçılar ekonomik daralmanın ve genişlemenin boyutlarını üretim açığı aracılığıyla hesaplarlar. Üretim açığı, gerçekleşen üretim düzeyi ile potansiyel üretim düzeyi arasındaki farkın yüzde değerine eşittir ve aşağıdaki şekilde formüle edilir:

(Gerçekleşen üretim-potansiyel üretim)/potansiyel üretim

Üretim açığı değişkeninin pozitif bir değer alması, ekonominin genişleme döneminde olduğunu; negatif bir değer alması ise ekonominin daralma döneminde olduğunu göstermektedir

Harcamalardaki bir artış mal ve hizmet üretiminde bulunan firmaların daha çok satış yaptığı anlamına gelmektedir. Firmalar, artan satış rakamlarına bağlı olarak üretimlerini de arttıracaktır. Yani artan harcamalar çıktı düzeyini de arttıracaktır. Çıktı düzeyindeki artış ise firmaların daha fazla işgücüne ihtiyaç duymalarına sebep olacaktır. Böylelikle ekonomideki işsizlik oranı azalacaktır. Tabii bu sürecin tersi de geçerlidir. Toplam harcamalardaki bir azalma, firmaların satış düzeylerini düşürerek daha düşük bir çıktı düzeyi ve daha yüksek bir işsizlik oranına sebep olacaktır.

Toplam harcamaların yatırım, tüketim ve net ihracat bileşenleri faiz oranlarındaki değişimlerden etkilenmektedir. Faiz oranlarından etkilenmediğini kabul ettiğimiz bileşen ise kamu harcamalarıdır. Faiz oranlarındaki artış, kamunun borçlanma maliyetini arttırarak bütçe dengesi üzerinde negatif etki yaratabilir. Ancak bu etki nispeten küçük olacaktır bu yüzden kamu harcamalarının faiz oranlarındaki değişmelere karşı duyarsız olduğu kabul edilir.

Parasal aktarım mekanizması; faiz kanalı, kur kanalı, kredi kanalı ve bilanço kanalını içermektedir. Faiz kanalı ve kur kanalı geleneksel kanallar olarak da bilinmektedir. Ünitemiz kapsamında, merkez bankasının faiz kanalını kullanarak toplam harcama miktarını nasıl etkilediğini, böylece üretim açığını ve enflasyon oranı üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğunu göreceğiz. Faiz oranlarının toplam harcamaların dört bileşeninden biri olan net ihracat miktarı üzerindeki etkileri ise parasal aktarımın kur kanalını göstermektedir. Faiz kanalı ve kur kanalına ek olarak para politikası uygulamasındaki değişiklikler banka kredilerini ve bilançoları da etkilemektedir. Faiz oranlarındaki değişikliklerin banka kredileri ve bilançolar aracılığıyla ekonomik aktiviteler üzerinde etkili olması parasal aktarım mekanizmasının banka kredileri kanalı ve bilanço kanalı olarak bilinmektedir.

Genişlemeci bir para politikası, hisse senedi fiyatlarında bir yükselmeye ve firmanın net değerinin yükselmesine neden olur. Bu da kredilerin geri ödenmeme olasılığını azaltarak bankaların kredi kullanımını arttırır. Sonuçta yatırımlar ve üretim hacmi artar.

Fisher eşitliğine göre reel faiz oranı; nominal faiz oranı ile beklenen enflasyon oranı arasındaki farka eşit olmaktadır. Nominal faiz oranı:%18 ve beklenen enflasyon oranı= %15 verildiğine göre

Reel faiz oranı=Nominal faiz oranı-beklenen enflasyon oranı= %18-%15=%3 olarak hesaplanır.

Para politikası eğrisi (MP), Merkez bankalarının enflasyonda yaşanan gelişmelere verdiği tepkiyi göstermektedir. Diğer bir ifadeyle, bir ekonomide merkez bankasının düzeyini belirlediği reel faiz oranları ile o ekonomide gerçekleşen enflasyon oranları arasındaki ilişkiyi göstermektedir.

Fiyat düzeyi sabitken para arzının artması reel para arzının artmasına sebep olacaktır. Para arzındaki artış aynı zamanda faiz oranlarını düşürecektir. Reel para arzındaki artış ve faiz oranlarındaki düşüş ekonomideki toplam harcama miktarını arttırarak toplam talep eğrisini sağa doğru kaydıracaktır. Toplam harcamaların bileşenlerinde meydana gelen artış toplam talep eğrisini sağa doğru kaydıracaktır.