PARA TEORİSİ - Deneme Sınavı - 17

Satın alma gücü paritesi reel döviz kurunun her zaman 0’a değil 1'e eşit olması gerektiğini savunur. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Bir para biriminin satın alma gücü paritesinin üstünde yer aldığını söylemek, enflasyon oranlarındaki değişime bağlı olarak o para biriminin değer kaybetmesi gerektiği anlamına gelmektedir. Doğru seçenek "A" şıkkıdır.

Yerli ve yabancı para birimi cinsinden yapılan yatırımların beklenen getirisinin aynı para birimi cinsinden ölçüldüğünde birbirine eşit olması gerekliliğine faiz paritesi koşulu denilmektedir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Eğer yurtiçinde enflasyon oranı yabancı ülkeye göre daha yüksekse yerli paranın değer kaybetmesi (yabancı paranın değer kazanması), yabancı ülkede enflasyon oranı daha yüksekse yerli paranın değer kazanması (yabancı paranın değer kaybetmesi) gerekmektedir. Örneğin yabancı ülkede enflasyon oranı π* = %6 ve yurt içinde enflasyon oranı π= %10 ise yerli para birimin yabancı para birimi karşısında %4 değer kaybetmesi gerekmektedir.

TL cinsi varlıkların faiz oranı %15, dolar cinsi varlıkların faiz oranı %3 ise, faiz paritesi koşuluna göre; TL'nin %12 değer kaybetmesi beklenecektir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

III  ve IV. ifadeler doğru iken I ve II. ifadeler yanlıştır. Çünkü, TCMB faiz artışına giderse TL'nin değer kazanmasına sebep olur. Ayrıca, FED faiz oranını artırırsa TL beklenen getiri eğrisi üzerinde bir etkisi olmaz, dolar beklenen getiri eğrisi üzerinde etkili olur ve bu eğriyi sağa kaydırır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Faiz oranları iki faktöre bağlı olarak artabilir; bunlardan birincisi reel faiz oranındaki artış, ikincisi ise enflasyon beklentisindeki artıştır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Yerli ve yabancı para birimi cinsinden yapılan yatırımların beklenen getirisinin aynı para birimi cinsinden ölçüldüğünde birbirine eşit olması gerekliliğine faiz paritesi koşulu denilmektedir.

Bu durumda yatırım araçlarına yönelik talebi, beklenen getiri düzeyi belirleyecektir. Türk tahvillerinin beklenen getirisi (R^₺), Amerikan tahvillerinin beklenen getirisinden yüksekse (R^$) uluslararası talep Türk tahvillerine yönelecek, ellerinde Amerikan tahvili olanlar satarak Türk tahvili almak isteyeceklerdir. Böyle bir ekonomik ortamda, Türk tahvillerine artan talebe bağlı olarak fiyatları artacak ve fiyat ile faiz arasındaki ters yönlü ilişkiye bağlı olarak faizi düşecektir. Bu süreç her iki yatırım aracının beklenen getirisi eşitleninceye kadar devam edecektir.

Satın alma gücü paritesinin zayıflıklarını üç başlık altında ifade edebiliriz;

Bir ekonomide fiyat endeksleri; ekonomik yapının belirlenmesi, ekonomik kararlar alınması, kişilerin satın alma gücünün tespiti, ücret ve maaşların belirlenmesi, konjonktüre ilişkin tespitler ve geleceğe dönük kararlar alınması için de önemlidir. Her ülkede, enflasyonun hesaplanabilmesi için fiyat endeksleri kullanılmaktadır. Fiyat endeksleri, verilen amaçların tümü için kullanılır.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından hesaplanan Tüketici Fiyatları Endeksi belirli, hane halklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve fiyatlarının zaman içindeki değişimini ölçmektedir.

2019 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ana Grup Ağırlıkları (%) verilerine göre, en fazla tüketim yapılan harcama grubu, %23,29 ağırlık ile Gıda ve Alkolsüz İçecekler grubu olmuştur.

2019 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ana Grup Ağırlıkları (%) verilerine göre, en az tüketim yapılan harcama grubu, %2,40 ile Eğitim grubu olmuştur.

2019 Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) verilerine göre, ana sektörler arasında endeks içi ağırlığı en yüksek olan sektör, %89,31 ağırlık ile İmalat sektörü olmuştur.

Bir ekonomide denge fiyatlar genel seviyesi ve denge millî gelir düzeyi, toplam talep toplam arz eşitliğinin sağlanmasıyla yani ekonominin genel dengesinin sağlanmasıyla belirlenmektedir. Toplam talep ve toplam arzın birbirine eşit olması ekonomide genel dengenin sağlandığını gösterir.

İşçiler ve firmalar ücret ve fiyatlarla ilgili kararlarını izlenecek politika konusundaki bekleyişlerine dayandırdıkları için, karar alıcıların genişlemeci para politikası izleme eğiliminde olduklarının farkına varırlar ve enflasyonla ilgili beklentilerini arttırırlar. Sonuçta ise ücretler ve fiyatlar yükselir.

Tarihte bazı ülkelerin yaşadığı hiperenflasyonlarda paranın rolü son derece nettir. Bunun en tipik örneği, Birinci Dünya Savaşı sonunda yaşanan ve fiyatların ortalama olarak ayda %300 civarında arttığı Alman hiper enflasyonudur. Alman hiperenflasyonunun yaşanmasınının altında, yüksek tutardaki savaş tazminatlarının ödenmesi sorunuyla başlayan ve devasa boyutlara ulaşan bütçe açıklarının muazzam ölçüde para basılarak kapatılması yatmaktadır.

Nominal faiz oranları sıfır ya da sıfıra yakın olduğunda para talebi sonsuz ya da sonsuza yakın bir esnekliğe sahip olacağı için para politikası etkinliğini kaybedecektir. Bu durum ekonominin likidite tuzağına düşmesi anlamına gelir.