PARA TEORİSİ - Deneme Sınavı - 13

Deflasyon: Bir ekonomide
fiyatlar genel düzeyinde
yaşanan sürekli azalmadır

Varlık Fiyatı Balonu: Bir
ekonomide gayrimenkul ya da
varlık piyasalarında enflasyon
oranının üzerinde gerçekleşen
aşırı fiyat artışlarının
olmasıdır.

Likidite Tuzağı: Faiz
oranlarının sıfır ya da sıfıra
yakın olması durumunda para
talebinin sonsuz yada sonsuza
yakın bir esnekliğe sahip
olduğu ekonomik ortamdır.

Deflasyonun Maliyeti
Deflasyonun, enflasyona (enflasyonun maliyeti önemli olsa da) göre potansiyel
olarak daha maliyetli olduğu konusunda iktisat literatüründe artan bir fikir birliği vardır. Deflasyonun maliyeti; deflasyonun kaynağına, kapsamına ve süresine
bağlıdır.

1900’lü yılların başlarında Yale Üniversitesinde görev yapan Amerikalı iktisatçı Irving Fisher paranın dolaşım hızı adını verdiği değişkeni içeren bir para talebi teorisi geliştirmiştir.

Bir yıl içeresinde gerçekleşen toplam harcama miktarının 2000 lira olduğu bir ekonomide para miktarımız 500 lira ise bu ekonomide, toplam harcama miktarı olan 2000 lirayı, para miktarı 500 liraya bölerek paranın dolaşım hızının 4 olduğunu söyleyebiliriz. Bir başka ifadeyle bu ekonomide her bir lira ortalama olarak 4 kez nihai mal ve hizmetlerin satın alımında kullanılmıştır.

İlgili kitabın 121. sayfasındaki bilgilerden anlaşılacağı üzere doğru yanıt E seçeneğidir.

Bankalar kredi verirken aynı zamanda para yaratırlar; yaratılan bu paraya kaydi para veya banka parası denilmektedir. Doğru cevap A 'dır.

Doğru cevap Dean Croushere'dır.

Küresel Kredi Krizinin etkilerinin ülkemizde de yoğun bir şekilde hissedildiği 2009 yılında televizyonlarda “Türkiye Reklam Konseyi” tarafından bir reklam kampanyası başlatılmıştı. “Alın verin ekonomiye can verin” ismini taşıyan bu reklam kampanyasında verilen temel mesaj ekonomide bir simit olsun alırsanız, harcamanız o simitle sınırlı kalmaz, simit satanın simit fırınından aldığı simit miktarı artar, fırının un üreticisine yaptığı ödemeler artar, un üretici buğday alır şeklinde devam eden bir dizi etki yaratacağıdır.

Friedman’ın para talebi teorisi ile Keynes’in para talebi teorisi arasında birçok benzerlik bulunmasına karşın önemli farklılıklar da bulunmaktadır. Bu farkların açıklanması her iki teoriyi de daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Friedman paraya alternatif teşkil eden diğer alternatifleri de para talebi fonksiyonuna dâhil ederek genel ekonominin işleyişinde birden fazla faiz oranının önem taşıdığın kabul etmektedir. Keynes ise paranın dışındaki aktiflerin hepsini tahvil kategorisi altında toplamıştır. Keynes’in bunu yaparken öne sürdüğü gerekçe, söz konusu diğer aktiflerin getirilerinin genellikle birlikte değişim göstermesidir. Friedman’ın teorisinin Keynes’in teorisinden farklılaştığı bir diğer nokta ise Friedman’ın arsa bina gibi reel varlıkları da para talebi fonksiyonuna dâhil etmesidir. Friedman’ın teorisinde, ekonomik birimler ellerinde ne kadar para tutacağına karar verirken reel varlıkların getirilerini de göz önünde bulundururlar. Eğer reel varlıkların beklenen getirisi yüksekse elde tutulmak istenen para miktarı azalacaktır.

Doğru cevap C' dir.

Tüketici ve üretici fiyatları endeksi ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumu tarafından hesaplanmaktadır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Baumol ve Tobin’in Nakit Yönetimi Modeli William Baumol ve James Tobin 1950’lerde birbirlerinden bağımsız olarak para tutmanın maliyet ve faydalarını analiz eden benzer para talebi teorilerini geliştirmişler. Keynes’in geliştirdiği görüşleri takip etmeleriyle bilinen bu iki iktisatçının teorileri zaman içinde Baumol ve Tobin’in nakit yönetimi adıyla anılmaya başlamıştır. Bu yaklaşımda, para tutmanın faydası rahatlık ve kolaylıktır. Bireyler günlük harcamalarında kullanmak için para tutarlar. Bu rahatlığın maliyeti ise kaybedilen faiz geliridir. Baumol ve Tobin’in geliştirdiği model ekonomik birimlerin bu fayda ve maliyetler arasında nasıl tercih yaptıklarını açıklamaya çalışmaktadır. Bu yaklaşımın kendisinden daha önce gelen diğer işlem teorilerinden en önemli farkı, ekonomik birimlerin işlemlerinde kullanmak için talep ettikleri para miktarının sadece gelir düzeylerinden değil aynı zamanda faiz oranlarının seviyesinden de etkilendiğini ortaya koymasıdır. Baumol ve Tobin modellerini geliştirirken dönemlik olarak bir kere gelir elde eden ve ardından dönem boyunca bu gelirini harcayan varsayımsal bir bireyi ele almışlardır. Biz de benzer bir şekilde, Baumol ve Tobin modelini anlatırken “Deniz Bey” isminde varsayımsal bir kişinin, para tutma kararlarını etkileyen faktörleri analiz edeceğiz. Doğru cevap D' dir.

TÜFE ile ilgili A,C,D ve E şıklarındaki ifadeler doğru iken, B şıkkında verilen ifade yanlıştır. Çünkü TÜFE Paasche fiyat endeksi yönetimine göre değil Laspeyres zincirleme fiyat endeksi yönetimine göre hesaplamaktadır. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

2019 yılı itibariyle bu mal gruplarından eğitimin ağırlığı TÜFE içerisinde en azdır (%2.40). Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Yurt içi üretici fiyat endeksinde yer alan ana sektörlerden imalat sektörünün endeks içi ağırlığı daha fazladır (2019 yılı %89.31). Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Bu durumda eğer bir ekonomide enflasyon yaşanıyor ise bunun ana nedeni toplam talebin sürekli olarak toplam arzdan fazla oluşudur. Buna sebep olan etmenlerden biri ise Kamu harcamalarının kamu gelirlerinden fazla olmasıdır. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Hiperenflasyon, bir ekonomide aylık fiyat artış hızının %50 ve üzerinde olduğu enflasyon türüdür. Dolayısıyla ekonomideki aylık fiyat artış hızı minimum yüzde 50 olmalıdır. Doğru seçenek "A" şıkkıdır.

I, III ve V. ifadeler doğru iken II ve IV. ifadeler yanlıştır. Çünkü, enflasyonun yarattığı belirsizlik, yatırımcının kendini garantiye almak ve riskten korunmak adına, fazladan bir getiri talep etmesine ve dolayısıyla reel faizlerin yükselmesine yol açar. Ayrıca, Enflasyon, karar alma sürecindeki belirsizliğe paralel olarak kredi piyasasında uzun vadeli kredi alabilme olanaklarını sınırlandırır. Dolayısıyla doğru yanıt "C" şıkkıdır.

Faiz oranlarının sıfır ya da sıfıra yakın olması durumunda para talebinin sonsuz yada sonsuza
yakın bir esnekliğe sahip olduğu ekonomik ortam ekonominin likidite tuzağına düştüğünü ifade eder. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.