PARA TEORİSİ - Deneme Sınavı - 17

Yatırımcılar daha uzun vadedeki bir tahvili satın almak için ek bir getiri isteyeceklerdir. Bu getiriye likidite primi denir.

Getiri Eğrisi: Farklı vadelerdeki, ancak aynı düzeyde risk, likidite ve vergi ayrıcalıklarına sahip tahvillerin getirileri arasında zamanın belirli noktasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.

Faiz Oranlarının Vade Yapısı: Aynı risk, likidite ve vergi ayrıcalıklarına sahip tahvillerin vadelerinin farklı olması nedeniyle faiz oranlarının farklılaşmasıdır.

Ödünç alınan paraya anapara, alınan ödüncün karşılığında paranın kullanılması nedeniyle ödünç verene ödenen paraya faiz denir. Bu anlamda faiz borçlanmanın maliyeti olarak ifade edilir. Faizin anaparaya göre bir oran şeklinde belirlenmesine faiz oranı denilmektedir. Soruya  göre faiz oranı 5.000/50.000 = 0.1 ya da %10'dur.

Paramızı 1 yıl ödünç verdiğimizde onun dörtte biri kadar bir getiri elde etmekteyiz. Buna göre soruda faiz oranı %25'tir.

Vadeye kadar getiri, bir mali varlığı bugün satın aldığımızda ödediğimiz fiyatı, mali varlığın sahibine yapılacak ödemelerin bugünkü değerlerinin toplamına eşitleyen faiz oranıdır. İktisadi açıdan daha anlamlı olduğu için, vadeye kadar getiri kavramının faiz oranına ilişkin en uygun ölçüt olduğu iktisatçılar tarafından kabul edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Pek çok kişi bir tahvilden elde edeceği getiriyi görmede bu tahvile ilişkin faiz oranını bilmenin yeterli olacağını düşünebilir. Örneğin elinizde 5 yıl vadeli ve %20 faize sahip uzun vadeli bir tahvil tutuyorken piyasa faiz oranı yükselirse bu yatırımınızdan zarara uğrarsınız. Tersine, piyasa faizleri siz bu tahvili satın aldıktan sonra düşerse bu yatırımınızdan elde edeceğiniz getiri %20’lik faiz getirisinden daha yüksek olacaktır. Bu yüzden bir tahvili elinizde belirli bir dönem tutarak ne kadar kazanç sağlayacağınız getiri veya daha doğru bir ifadeyle getiri oranı ile ölçülür. Bir tahvil veya herhangi bir menkul kıymet açısından getiri oranı, o menkul kıymetin sahibine yapılan ödemeler ile menkul kıymetin alış fiyatındaki değişiklikten elde edilecek kazanç veya yerine göre kaybın toplamının bu menkul kıymetin alış fiyatına oranı ile ölçülür.  Faiz oranlarındaki değişime karşı getiri oranının hassastır. Bu hassasiyet tahvilin vadesi uzadıkça artacaktır. Dolayısıyla faiz oranlarındaki değişmeden kaynaklanan menkul kıymetlerin değer değişikliği, faiz oranı riskinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Doğru cevap D'dir.

300/(1+0.20)=250

750-600/600=0,25

(200+300)/1000=%50 (yüzde elli)

275/(1+0.10)=250

Para arzı varlık talebini belirleyen faktörlerden biri değildir.

Beklenen enflasyondaki artışın faiz oranını yükseltmesi Fisher etkisidir.

Likidite etkisi, diğer koşullar sabitken para arzındaki artışın faiz oranını düşürmesi olarak bilinen etkidir.

Eğer diğer etkiler likidite etkisinden büyükse ve enflasyon bekleyişleri hızla ayarlanıyorsa para arzının azaltılması gerekir.

Likidite tercihi kuramına göre, fiyatlar genel düzeyi yükselirse, diğer şartlar sabitken para talebi eğrisi sağa doğru kayar.

900(0.10)=90

Gerçek hayatta birden çok faiz oranı olduğu hâlde faiz oranlarından değil de
faiz oranından bahsedilmesinin nedeni, faiz oranlarının birlikte hareket ediyor
olmasıdır. Dolayısıyla tek bir faiz oranı üzerinden yapılan bir analizin sonuçlarının, birden çok faiz oranının olduğu durum için de geçerli olması nedeniyle tek bir faiz oranından bahsedilmesi bir sakınca doğurmayacaktır.

Nominal faiz oranları her gün tartışılan, basında, resmî bildirilerde, ilanlarda kullanılan, kısaca piyasada uygulanan cari faiz oranıdır. Eğer bir ekonomide fiyatlar genel düzeyi sabit değilse fiyat değişmelerinin etkisini içeren nominal faiz oranının, fiyatlardaki beklenen değişmelere göre düzeltilmiş reel faiz oranından ayrılması gerekmektedir. Enflasyon etkisinin nominal faiz oranından arındırılmasıyla reel faiz oranı elde edilir. Doğru cevap B'dir.

Bu ardı ardına gerçekleştirilen işlemleri, mevduatımızın “n” yıl vadeli olması durumu için genel bir formülle şöyle ifade edebiliriz:

Bu eşitlik bize gelecekteki belirli bir miktar paranın bugünkü değerini verecektir. Bu eşitlikte; PV paranızın bugünkü değerini veya iskonto edilmiş bugünkü
değerini, FV paranızın gelecekteki değerini, i faiz oranını, n dönem sayısını ifade
etmektedir.

Formülde yerine koyduğumuzda n=3 yıl vadeli bu işlem sonucunda elde edilen 399,3 olduğuna göre bu paranın bugunkü değeri 300 TL dir.