PARA POLİTİKASI

Doğru cevap B şıkkıdır.

Gecikme sorununun varlığı, merkez bankasının talep şokunun yarattığı etkilere karşı zamanında bir politika geliştirebilmesine engel olacaktır. Para politikasının etkinliği son derece kısıtlı olacaktır. Yani yanlış olmasın gereken ifade A şıkkıdır.

Doğru cevap D şıkkıdır. I numaralı ifade de yer alan hisse senedi fiyatlarının gelir üzerindeki etkisi ifadesinin doğru hali yatırımlara olan etkisi olacaktır. Yani eğer ifade; hisse senedi fiyatlarının yatırımlar üzerindeki etkisi  şeklinde olsa doğru olacaktı.

Doğru cevap C şıkkıdır. Merkez bankasının para politikası kararları sonucunda faiz oranlarını düşürmesi durumunda piyasa faiz oranları da düşecek ve sermaye kullanımının maliyeti de düşecektir. Sermaye maliyetlerindeki bu azalış işletmelerin yeni yatırımlara yönelmelerine ve bireylerin kredi kullanarak araba veya gayrimenkul gibi ürünleri daha fazla satın almalarına neden olacaktır. Dolayısıyla tüketim ve yatırımlar artacak ve toplam harcamalar artacaktır.

Merkez Bankası referans faiz oranı olarak kullandığı gecelik borçlanma faiz oranının 50 baz puan arttırdığında, bu değişimin 1 yıl vadeli faiz oranları üzerindeki doğrudan etkisi oldukça küçük olacaktır. Bekleyişler teorisine göre bu etki sadece (1/365) (%0,5)=% 0,001 oranında olacaktır. Doğru yanıt A'dır.

Taylor Kuralı, merkez bankalarının enflasyon ve üretim hedeflerine ulaşabilmek amacıyla para politikası aracı olarak kullandıkları kısa vadeli faiz oranlarının belirlenmesine yönelik bir araç kuralıdır. Doğru yanıt C'dir.

Taylor Kuralı’nda para politikası referans faiz oranı dört faktöre bağlı olarak değiştirilir. İlk faktör gerçekleşen enflasyon oranıdır. İkinci faktör ise denge reel faiz oranıdır. Üçüncü faktör, gerçekleşen enflasyonun hedeflenenden sapmasına dayalı olarak enflasyon açığının ayarlanmasıdır. Dördüncü faktör, potansiyel reel üretim ve gerçekleşen reel üretim arasındaki farka bağlı olarak üretim açığının ayarlanmasıdır. Doğru yanıt E'dir.

Taylor Kuralı'nda üçüncü faktör, gerçekleşen enflasyonun hedeflenenden sapmasına dayalı olarak enflasyon açığının ayarlanmasıdır. Faiz oranının enflasyon açığına göre ayarlanması faktörü, gerçekleşen enflasyon oranının hedeflenen enflasyon oranının üstünde olması durumunda para politikası referans faiz oranının yükseltilmesi ve tersi durumda ise düşürülmesi gerektiğini belirtir. Doğru yanıt B'dir.

Yüksek hisse senedi fiyatları ise firmaların net değerlerini yükseltecektir. Net değerde yaşanan artış firmaların daha az riskli yatırımlara yönelmelerine sebep olacak ve finansal piyasalarda gözlenen ahlaki tehlike ve ters seçim sorunlarını azaltacaktır. Eksik bilgiye bağlı olarak ortaya çıkan bu sorunların azalması bankaların verdiği kredileri arttırmalarına neden olacaktır. Yatırımlar artacak, toplam talep ve üretim düzeyi yükselecektir. Doğru yanıt D'dir.

Yasal olarak bankaların özkaynaklarının belirli bir sermaye yeterlilik oranının altına inmesine izin verilmez. Burada amaç bankaları iflas etme riskine karşı koruyacak belirli bir sermaye yeterliliğini sağlamaktır. Örneğin, Uluslararası Basel II uzlaşısına göre sermaye yeterlilik oranının alt limiti %8 olmak zorundadır. Yani genel bir ifadeyle bankaların sermayesinin varlıklarına oranının %8’den aşağıda olmaması gerekmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Merkez bankalarının para politikası uygulamaları sonucunda finansal piyasalar üzerinde bir etkiyle başlayan ve daha sonra harcamalar, üretim ve istihdamda değişiklikler yoluyla çalışan, fiyat düzeyi ve daha özellikli olarak enflasyon üzerinde bir etkiyle sonlanan, bir dizi etki ortaya çıkmaktadır. İktisatçılar bu gelişmeler zincirine parasal aktarım mekanizması adını vermektedir. Doğru yanıt C'dir.

Para politikası uygulamalarının reel ekonomi üzerinde etkili oluş sürecinde temel olarak üç aşamadan bahsedebiliriz. Merkez bankası kısa vadeli nominal faiz oranlarında yaptığı değişikliklerin faizler genel düzeyi, kredi piyasası, varlık fiyatları ve bekleyişler üzerinde yarattığı etki aktarım mekanizmasının ilk adımıdır. Bu aşamada, faizlerdeki değişiklikler varlık fiyatlarına, döviz kuruna ve kredi koşullarına yansımak suretiyle öncelikle finansal piyasaları etkilemektedir. İkinci aşamada finansal piyasalardaki değişiklikler ekonomik birimlerin harcamalarını etkileyecek ve ekonomide toplam talep düzeyi değişecektir. Üçüncü aşamada ise toplam harcamalardaki bu değişmeler yurt içi enflasyon beklentisini, üretimi ve fiyatlar genel düzeyini etkilemektedir. Konuyu daha iyi anlayabilmek için kitabımızda sayfa 168'de yer alan Şekil 7.2'ye bakılabilir. Doğru yanıt D'dir.

Nitekim TCMB’de yapılan bir vaka çalışması sonucunda para politikası sürprizlerinin hisse senedi fiyatları üzerinde etkili olduğu gösterilmiştir. Buna göre TCMB’nin politika faiz oranında 100 baz puanlık artış şeklindeki politika sürprizinin İMKB-100 endeksinde ortalama olarak %2,7’lik bir düşüşe neden olduğu ve elde edilen katsayının da anlamlı olduğu görülmüştür. Hisse senedi fiyatlarındaki artış, bireylerin servetlerini arttıracaktır. Bu durum tüketim harcamalarını ve dolayısıyla toplam talebi ve üretimi arttırmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

İç gecikme, ekonomide yaşanan gelişmelere bağlı olarak izlenen para politikasında bir değişikliğe ihtiyaç duyulduğu an ile merkez bankasının para politikasındaki değişikliği uygulamaya başladığı an arasında geçen zamandır. Doğru yanıt E'dir.

Getiri eğrisi: Farklı vadelerdeki menkul kıymetlerin faiz oranlarının, genel yapısını gösterir ve faiz oranlarının genel seyrinin görülmesine yardımcı olur.

Taylor Kuralı, merkez bankalarının enflasyon ve üretim hedeflerine ulaşabilmek amacıyla para politikası aracı olarak kullandıkları kısa vadeli faiz oranlarının belirlenmesine yönelik bir araç kuralıdır.

Enflasyon açığı hedeflenen ve gerçekleşen enflasyon oranları arasındaki farka eşittir.

Üretim açığı: Bir ekonominin potansiyel reel üretim düzeyi ile gerçekleşen reel üretim düzeyi arasındaki farka eşittir.

Merkez bankalarının para politikası uygulamaları sonucunda finansal piyasa- lar üzerinde bir etkiyle başlayan ve daha sonra harcamalar, üretim ve istihdamda değişiklikler yoluyla çalışan, fiyat düzeyi ve daha özellikli olarak enflasyon üzerin- de bir etkiyle sonlanan, bir dizi etki ortaya çıkmaktadır. İktisatçılar bu gelişmeler zincirine parasal aktarım mekanizması adını vermektedir.

Merkez bankası çok kısa vadeli politika faiz oranında değişiklikler yaparak bankaların kendi aralarında yaptıkları kısa vadeli işlemlerde geçerli olan gecelik faizleri etkilemektedir.