PARA POLİTİKASI

İçsel para arzı yaklaşımına göre faiz oranının yükselmesi durumunda, nakit tutma oranı azalır, para çarpanı ve para arzı artar.

Ekonomik birimlerin nakit tutma isteklerini belirleyen çeşitli faktör olduğu bilinmektedir. Bunlar; Finansal sistemin gelişmişliği, Vadesiz mevduat faiz oranlarının büyüklüğü, Enflasyon oranı, Finansal istikrarsızlık, Kayıt dışı ekonominin büyüklüğü, gibi faktörlerdir.

Merkez bankaları tarafından; altın ve döviz rezervleri karşılığı, bankacılık sistemi ve kamu kesimine verilen krediler karşılığı ve açık piyasa işlemlerine bağlı olarak yaratılan paraya, “baz para” ya da “parasal taban” denilmektedir.

Para arzının içselliği, post keynesyen iktisat akımından sonra başlar.

Yukarıdaki tanım ‘para arzını’ açıklamaktadır.

Yukarıdaki tanım ‘dolaşımdaki para’ yı açıklamaktadır.

Net dış varlıklar, Kamu Sektörü Kredileri, Bankacılık Sektörü Kredileri, Net Diğer Kalemler merkez bankası bilançosuna ait bileşenlerdir. Oysa  "kasa"  bankacılık sektörüne ait bir bileşendir.

Merkez bankası; altın ve döviz rezervleri, bankacılık sistemine verilen krediler,  Kamu kesimine açılan krediler ve  açık piyasa İşlemleri aracılığıyla baz para oluşturabilir.  Ancak  merkez bankası borsayı baz para oluşturmada kullanmaz.

Yukarıda verilen tanım açık piyasa işlemlerini açıklamaktadır. Diğer  şıklarda da para arzını etkileyen faktörler sıralanmıştır.

"Serbest rezerv oranı"  para çarpanının belirleyicilerinden biridir.

Dışsal para arzı yaklaşımında faiz oranları ile para arasındaki ilişki yoktur. Bu nedenle dikey eksende faiz oranlarının yer aldığı bir grafikte para arzı eğrisi faiz eksenine doğru paralel olarak çizilir.

İçsel para arzı yaklaşımında faiz oranları ile para arzı arasındaki ilişki/ilişkisizlik dikkate alındığında, dikey eksende faiz oranlarının yer aldığı bir grafikte para arzı eğrisi pozitif eğimli bir doğru olarak çizilmelidir.

Tüketici kredilerinin faizlerini azaltmak yeni kaynak yaratmayla ilgili olmadığı gibi, bankaların zararına olan bir süreçtir. Diğer şıklardaki tüm yöntemler ise bankaların başvurduğu yöntemleri sıralamaktadır.

Para arzı tanımlardan en çok kullanılanı dar tanımlı para arzıdır. Doğrudan ve istendiği anda hiç bir kısıtlama olmaksızın ödemelerde kullanılabilen finansal varlıkları içerir. Dar tanımlı para arzı, dolaşımdaki nakit (C) ve vadesiz mevduatların (D) toplamından oluşmaktadır.
M1 = Dolaşımdaki Nakit + Vadesiz Mevduatlar

Geniş tanımlı para arzı M2 ile sembolize edilmektedir. Geniş tanımlı para arzı, M1 para arzına mevduat bankaları, katılım bankaları ve
TCMB’deki T ve yabancı para vadeli mevduatların (TD) ilave edilmesiyle bulunmaktadır.
M2 = M1 + Vadeli Mevduatlar

Cari fazla karşılığında Merkez bankaları para yaratamaz. bu yüzden doğru yanıt (E ) dir

Merkez bankasının para tabanını etkilemek için “DİBS (devlet iç borçlanma senetleri) başta olmak üzere çeşitli finansal araçları alıp satması işlemine "AÇIK PİYASA İŞLEMİ"denir. Bu yöntemle merkez bankasının bankalar ve çeşitli aracı kurumlardan alım yapması para tabanının artırmaktadır.

Reeskont oranları ile açık piyasa işlemleri arasında bir bağlantı yoktur. Bu yüzden doğru yanıt C dir.

Bankaların, nakit gereksinimlerini karşılayabilmek amacıyla Merkez Bankası’ndan
senet iskontosu şeklinde talep ettikleri nakdi krediye reeskont kredisi denilmektedir. Bu kredinin uygulanmasında kullanılan faiz oranına, reeskont oranı denilmektedir.

“Para çarpanı”; parasal tabandaki %1’lik değişikliğe karşı, para arzının ne kadar değişeceğini hesaplamamıza yardımcı olan bir katsayıdır.