PARA POLİTİKASI

"Dış varlıklarla dış yükümlülükler arasındaki farktır" tanımı Net Dış Varlıklara aittir.

Mevduat bankalarının bilançosunun aktifinde yer almayan kalem özkaynaklardır.

"Bankaların varlıklarından(aktif değerler) yabancı kaynakların(borçların) indirilmesi suretiyle kalan kısmıdır"tanımı özkaynaklara aittir.

Merkez bankasının piyasadan döviz alması;Net dış varlıkların artmasına ve parasal tabanın yükselmesine yol açar.

Bankadaki döviz tevdiat hesapları bankaların rezervlerini oluşturan öğelerden değildir.

Bankalar  yasalar gereği mevduatlarının belirli bir kısmını TCMBdaki bir hesapta tutmak zorundadırlar.Bu miktar zorunlu rezervlerdir.

"Fiziki varlığı olmayan,sadece bankaların hesaplarına alacak veya borç kaydı verilmek yoluyla yaratılan bir değişim ve ödeme aracıdır"tanımı kaydi para(banka parası)ya aittir.

Bankaların serbest rezerv bulundurmadığı sadece mevduatlarının %10u kadar zorunlu rezerv bulundurduğu bir durumda kaydi para çarpanı 10 olmak durumundadır.

Basit modelde bankalar sadece vadeli mevduat şeklinde yükümlülük kabul etmektedirler varsayımı yoktur.

Net dış varlıklar+ Net için varlıklar

Cevap: Toplam rezerv, zorunlu rezervler ile serbest rezervlerin toplamına eşittir. Buna göre toplam rezerv; 1000 + 15000 x (0,12) = 2800 TL olur.

TCMB;  Vaziyet, Analitik Bilanço, Stand-by bilançosu gibi çeşitli biçimlerde bilançolar yayımlamaktadır.  TCMB bilançosunun “daha kolay gözlenebilmesi ve yorumlanması” için, IMF’nin önerdiği şekilde düzenlenmiş olan Stand-by bilançosunu ele alınır. Bu bilanço para arzındaki değişimin özü olan parasal taban ile bu büyüklüğün nasıl yaratıldığını göstermesi açısından oldukça kullanışlıdır.

Bilançonun aktifinde yer alan iç ve dış varlık kalemleri netleştirilerek aktifte gösterilmekte ve merkez bankasının mali sektörle olan kredi ilişkisi kolaylıkla izlenebilmektedir. Bu bilançonun:

Aktif kısmı, net dış varlıklar (NDV) ve net iç varlıklar (NİV) ana kalemlerinin toplamından oluşur.

Pasif kısmı, parasal tabandan (MB) oluşmaktadır.

Bu durumda parasal taban aynı zamanda, NDV ve NİV toplamına eşit olmaktadır. Yani bu bilanço parasal tabanın, hem kaynakları (parasal tabanın nasıl yaratıldığı) açısından hem de kullanım açısından elde edilmesine olanak vermektedir.

TCMB bilançosu parasal tabanın; hem kaynakları açısından (parasal tabanın nasıl yaratıldığı) hem de kullanım açısından elde edilmesine olanak vermektedir.

Parasal tabanın kaynaklarına göre gösterimi; MB = NDV + NİV iken,

Parasal tabanın kullanıma göre gösterimi; MB = C +R şeklindedir. 

İster kullanım isterse kaynak cephesinden bakılsın parasal taban için her iki tanım şekli bilanço özdeşliği gereği birbirine eşittir.

Parasal tabanın kullanıma göre gösterimi; MB = C + R şeklinde olacaktır.

Bu gösterim şeklinin parasal taban ile mevduat bankaları bilançosu arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Parasal tabanda yer alan rezervler toplamı; bankalar için bir varlık niteliğinde iken TCMB için yükümlülük niteliğindedir. Merkez bankası bankaların rezervlerini değiştirerek parasal tabanı ve dolayısıyla para arzını etkilemektedir.

Mevduat bankaları fon fazlası olan ekonomik birimlerin tasarruflarını (temel olarak mevduatlar) toplayan ve bu fonları fon açığı olan ekonomik birimlere kredi veren aracı kurumlardır. Mevduat bankalarının ekonomide fon transferine aracılık etme fonksiyonlarının yanında çok önemli işlevlerinden birisi de kaydi para yaratmalarıdır.

Özkaynaklar (sermaye) ya da net değer; bankaların varlıklarından (aktif değerler) yabancı kaynakların (borçların) çıkarılması suretiyle kalan kısımdır. Bankanın net değeri, varlıkların değerinde yaşanabilecek herhangi bir düşme (örneğin, kredi kullanan banka müşterisinin borcunu ödeyememesi durumunda) karşısında bir emniyet unsuru oluşturmaktadır.

Tek bir borçluya büyük miktarda kredi sağlamak üzere birden fazla finans kurumunun aralarında oluşturdukları geçici bir ortaklığa “sendikasyon” denir.

Merkez bankası bankacılık sistemine iki şekilde rezerv sağlayabilmektedir.

Birincisi: Bankalara reeskont kredisi kullandırarak,

İkincisi: Bankalardan devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) satın alarak.