Para Politikasının Yürütülmesi ve Para Politikası Araçları
Para politikası kavramını tanımlayınız.
Para Politikası: Para politikası araçları ile para miktarının ayarlanarak makroekonomik değişkenlere yön verilmesidir.
Para politikasıyla yön verilmek istenen en önemli makroekonomik değişkenler nelerdir?
• Millî gelir (Y),
• İstihdam (L) ve
• Fiyatlar genel düzeyi (P)
Konjonktürün canlanma dönemlerinde makroekonomik değişkenlerdeki dalgalanmaların yönü hakkında ne söylenebilir?
Konjonktürün canlanma dönemlerinde millî gelir artarken işsizlik azalmakta, fiyatlar genel düzeyi ise yükselmektedir.
Talep şoku ve arz şoku kavramlarını tanımlayınız.
Talep Şoku: Bir ekonomide para ve maliye politikası eylemleri uygulanmaksızın toplam talebin fiyatlar genel düzeyi dışındaki bir nedenden dolayı değişmesidir.
Arz Şoku: Bir ekonomide toplam arzın fiyatlar genel düzeyi dışındaki bir nedenden dolayı değişmesidir.
Genişlemeci ve daraltıcı para politikası kavramlarını tanımlayınız.
Genişlemeci Para Politikası: Para politikasının nihai hedefe ulaşmak için toplam talebi arttırıcı yönde uygulanmasıdır.
Daraltıcı Para Politikası: Para politikasının nihai hedefe ulaşmak için toplam talebi azaltıcı yönde uygulanmasıdır.
Para politikasının amaçları nelerdir?
Para politikasının öncelikli amacını makroekonomik değişkenlere yön vermek olarak söyleyebiliriz. İktisat literatüründe para politikasının amaçları;
• Tam istihdam
• Arzulanır bir ekonomik büyüme
• Fiyat istikrarı
• Finansal istikrar olarak sayılmaktadır.
Enflasyon ve deflasyon kavramlarını tanımlayınız.
Enflasyon: Ekonomide fiyatlar genel seviyesinde meydana gelen sürekli artıştır.
Deflasyon: Ekonomide fiyatlar genel seviyesinde meydana gelen sürekli azalıştır.
Ülkemiz merkez bankasının temel nihai hedefi hangi makroekonomik değişken olarak belirlenmiştir?
1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununda 25.4.2001 tarihinde 4651 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonucunda, ülkemiz merkez bankasının temel nihai hedefi fiyat istikrarı olarak tanımlanmıştır.
Bir ülkenin finansal istikrarı sağlamış olması ne anlama gelmektedir?
Finansal istikrar; finansal sistemde, yer alan kurumlarda ve ödeme sistemlerinde istikrarı ve şoklara karşı dayanıklılığı ifade etmede kullanılan bir kavramdır.
Finansal istikrarı nispeten yakalamış ekonomilerde, finansal sitem daha sağlıklı çalışmakta, fon transferi daha etkin gerçekleşmekte ve riskleri başarılı yönetmek daha mümkün olmaktadır.
Para politikasının hedefleme stratejisi dâhilinde yürütülmesinin temel nedenleri nelerdir?
Para politikasının hedefleme stratejisi dâhilinde yürütülmesinin iki temel nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler, para politikası eylemlerinin nihai hedef üzerinde yaratacağı etkinin,
• Dolaylı ve
• Gecikmeli olmasıdır.
Merkez bankalarının hedefleme stratejisi kullanması pratikte ne anlama gelmektedir?
Hedefleme stratejisi; merkez bankasının para politikası yürütürken para politikası araçları ile nihai hedefler arasına faaliyet ve ara hedefler koymasıdır.
Para politikası hedefleme stratejisinin başarısı hangi koşula bağlıdır?
Bu stratejinin başarılı bir şekilde yürütülebilmesi, faaliyet ve ara hedeflerin hangi değişkenler olacağına ve de hedeflenen düzeylerinin neler olacağına doğru karar verilmesine bağlıdır.
Para politikası hedefleme stratejisinde hedef seçiminde göz önünde bulundurulan kriterleri açıklayınız.
Merkez bankaları doğru değişkeni ara hedef olarak seçmek için bazı kriterleri dikkate almak durumundadır. Bu kriterleri, kontrol edilebilirlik, ölçülebilirlik ve tahmin edilebilirlik olarak sıralamak mümkündür.
• Kontrol Edilebilirlik: Merkez bankasının hedef değişken üzerinde etkili bir kontrol gücünün olmasını ifade eder.
• Ölçülebilirlik: Hedef olarak seçilen değişkenin gözlenebilir ve kolay bir şekilde ölçülebilir olmasıdır.
• Tahmin Edilebilirlik: Ara hedef olarak seçilecek değişkenin, nihai amaç üzerindeki etkisinin tahmin edilebilir olması gerekir.
Para politikası hedefle stratejisinde kullanılan nominal çapa kavramını açıklayınız.
Nominal Çapa: Para politikasının yürütülmesinde, nominal değişkenlerden döviz kuru, enflasyon oranı, parasal büyüklük veya faiz oranı değişkenlerden hedef olarak dikkate alınan değişkendir.
Merkez bankalarının toplam talep ve bunun aracılığı ile temel makroekonomik değişkenler üzerinde etki yaratabilmek için kullanabileceği araçlar nelerdir?
Bu araçları şu şekilde sıralamak mümkündür.
• Politika faizi
• Faiz koridoru
• Reeskont oranı
• Zorunlu karşılık oranı
• Açık piyasa işlemleri
• İletişim politikası
• Döviz işlemleri
Bankaların likidite talebini etkileyen unsurlar nelerdir?
Bankaların likidite talebini etkileyen unsurlar kısaca,
- merkez bankalarının belirledikleri zorunlu karşılık oranları,
- banka müşterilerinin nakit talepleri ve
- ekonomideki iç borçlanma durumudur.
Faiz koridoru kavramını tanımlayınız.
Faiz Koridoru: Merkez Bankasının kısa vadeli faiz oranlarına ilişkin borç alma (alt limit) ve borç verme (üst limit) faiz oranlarını açıklayarak piyasa faiz oranının limitler içinde belirlenmesini sağladığı sistemdir.
Reeskont kavramını tanımlayınız.
Reeskont, ticari bankaların iskonto ettikleri bir senedi merkez bankasına tekrar iskonto ettirerek merkez bankasından kısa vadeli kredi kullanımı anlamına gelir.
Merkez bankasının gerçekleştirdiği Açık Piyasa İşlemlerini (APİ) tanımlayınız.
Açık Piyasa İşlemi (APİ): Merkez bankasının, piyasadaki likiditeyi yönetmek ve kısa vadeli faiz oranlarını arzuladığı düzeyde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla gerçekleştirdiği menkul kıymet alım ve satım işlemleridir.
Merkez bankalarının likiditeyi ayarlaması sırasında uygulamada en sık karşılaşılan APİ (Açık piyasa işlemleri) nelerdir?
- Doğrudan (Kesin) Satım
- Ters Repo (Geri Alım Vadiyle Satım)
- Doğrudan (Kesin) Alım
- Repo (Geri Satım Vadiyle Alım)
Daraltıcı para politikası eylemlerine örnekler veriniz.
• Politika faizini arttırmak
• Faiz koridorunun alt ve üst sınırlarını arttırmak
• Reeskont oranını arttırmak
• Zorunlu karşılık oranını arttırmak
• Açık piyasada doğrudan satım veya Ters Repo yapmak
• Sıkı para politikası izleyeceği sinyalini vermek
• Döviz kurunu düşürmek
2010 yılı sonrasında sermaye akımının Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere kaymasının nedeni nedir?
Gelişmiş ülke merkez bankalarının genişlemeci politikalar izlemesi kısa vadeli sermaye akımlarının Türkiye gibi gelişmekte olan ülke ekonomilerine akmasına neden olmuştur.
Zorunlu karşılıkların kredileri etkilemesi hangi kanallardan gerçekleşmektedir?
Zorunlu karşılıkların kredileri etkilemesi iki kanaldan olmaktadır:
• Doğrudan maliyet kanalı ve
• Faiz riski ve likidite kanalı.
Kaldıraç oranı nasıl hesaplanmaktadır?
Kaldıraç oranı, ana sermayenin toplam pasif ve belirli dikkate alınma oranlarıyla bilanço
dışı kalemler toplamına bölünmesi suretiyle hesaplanmaktadır.