PARA POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 22

2001 yılında ülkemizin bankalar arası para piyasasında gecelik faiz oranları çok yüksek seviyelere çıkmıştır.Çünkü kura yönelik savunma için merkez bankası para politikası araçlarına başvuruda bulunur.Kuru savunmak için merkez bankası döviz satacak ve yerli para miktarı azalacak. Bu nedensellik ilişkisi sonucunda ülkedeki faiz oranlarının artışına neden olacaktır.

Para kurulu sisteminde, para politikası tamamıyla otomatik bir hal aldığı için, ülke içi gelişmelere müdahale etmekte para politikası araçlarının kullanımı mümkün olmamaktadır.

Ortodoks para kurulu sistemi: Merkez bankasının bulunmadığı %100 karşılık uygulamasının geçerliği olduğu para kurulu sistemidir.

Para kurulu sistemi ülke ekonomisinde kamu dengesinin sağlar.Merkez bankası kaynaklarını kullanamaz.Dış ödemeler dengesine ilişkin otomatik bir mekanizmanın tesis edilmesini sağlar.Para politikası araçlarını kullanamaz. Bu sistemde para basma gelirinden mahrum kalınır.

Para politikasının kurala dayalı yürütülmesinin dayanakları şu şekilde sıralanabilir:

Para politikasının belirli bir kural çerçevesinde yürütülmesi gerektiği fikrinin, kendi içindeki tartışma alanı ise bu kuralın hangi hedef üzerine yoğunlaşması gerektiğidir. Bu amaçla alternatif hedefleme stratejileri;

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2000 yılının başlarından itibaren yürüttüğü döviz kuruna dayalı hedefleme stratejisinde kullandığı döviz çapası sepete bağlı bir çapa olmuş ve sepetin değeri de 1 Amerikan Doları ve 0,77 Avro toplamından oluşturulmuştur.

Zaman Tutarsızlığı: Politika yapıcıların, bir dönemde uygulayacakları politikalara ilişkin verdikleri sözlerden ileride dönebilecekleri, anlamına gelir. Bu durumun ekonomik birimlerce tahmini ise izlenen politikaların enflasyonist süreci beslemesine neden olur.

Dezavantajları:

Döviz kuru hedefleme stratejisini kullanarak başarıya ulaşmış ülke deneyimleri incelendiğinde, bu stratejiye ilişkin göze çarpan avantajları; merkez bankası üzerindeki baskıları hafifletmesi ve ekonomideki geleceğe ilişkin belirsizlikleri azaltması olarak iki başlıkta toplanması mümkündür.

Devalüasyon: Sabit kur rejiminin uygulandığı ekonomilerde iradi kararla, döviz kurunun yükseltilerek, yerli paranın değer kaybetmesidir.

Devalüasyon: Sabit kur rejiminin uygulandığı ekonomilerde iradi kararla, döviz kurunun yükseltilerek, yerli paranın değer kaybetmesidir.

Enflasyon Katılığı (inflation inertia): Ekonomik birimlerin enflasyon beklentilerinin izlenen politikalara karşın devam etmesi, gelecek dönem enflasyon beklentilerinin günümüz beklenti düzeyinin altında gerçekleşmeyeceğine yönelik inanıştır

Para Kurulu: Parasal tabanın ülkenin döviz rezervlerine bağlandığı, sabit bir kur sisteminden döviz karşılığı para arzının yapıldığı ve para otoritesinin emisyon üzerinde bir inisiyatifinin bulunmadığı bir döviz kuru hedefleme stratejisi şeklidir.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin uygulanması sürecinde "hesap verilebilirlik ve şeffaflık" yer almamaktadır.

I ve III. seçenek iki rejim arasındaki benzerlikler arasında yer almaktadır.

Hükümetlerin merkez bankasından borçlanmasının yasal olarak engellenmesi merkez bankasının ekonomik olarak bağımsız olduğunu gösterir.

Hedef düzeyinin belirlenmesi: Nokta hedef ve bant hedef. Enflasyon hedeflemesini uygulayan ülkelerden bazıları enflasyon hedefi için ‘nokta hedef’ belirlerken, bazıları ise ‘bant hedef’ belirlemektedirler.

Mali baskınlığı, kısaca, yüksek bütçe açığının olduğu ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz.

Karar alma sürecinin kurumsallaşması ile (i) para politikası kararlarının alınacağı tarihlerin önceden belirlenmesi ve bunun kamuoyu ile paylaşılması, (ii) politika kararlarının şeffaf bir yapıya ulaşması, (iii) alınan kararların gerekçelerinin açıklanması ve bu açıklamalarda gelecek dönemlerdeki kararların yönüne ilişkin eğilimlere yer verilmesi gibi özellikler kastedilmektedir.