PARA POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 16

"Özel kesimine açılan krediler karşılığında" yöntemi diye bir yöntem Merkez bankalarının para yaratılmasında kullandığı  yöntemler arasında değildir.

2001 Yılında Merkez Bankası Kanununda yapılan düzenleme ile  para yaratma yöntemlerinden kamu kesimine verilen krediler karşılığında yöntemi uygulamadan kaldırılmıştır.

"Bankacılık sisteminin işleyişine bağlı olarak kayıtlar yoluyla yaratılan para"tanımı kaydi paraya aittir.

Vadesiz mevduat faiz oranlarının büyüklüğü ekonomik birimlerin nakit tutma isteklerini belirleyen faktörlerden biridir.Vadeli mevduat faiz oranının büyüklüğü değildir.

"Dolaşımdaki nakit ile bankaların rezervlerinin toplamından oluşur "tanımı parasal tabana(baz para)aittir.

Kaydi para- para arzı,mevduatların geri dönüş oranının büyüklüğünden etkilenen unsurlardandır.

Dışsal para arzı yaklaşımına göre faiz oranları ile para arzı arasında doğru yönlü bir ilişki vardır ifadesi yanlıştır .

Para arzının büyüme oranının finansal piyasalardaki talep baskısı tarafından belirlendiği görüşü onaylayıcı içsellik olarak tanımlanmaktadır.

İçsel Para arzı yaklaşımında faiz oranları ile para arzı arasında doğrusal bir ilişki vardır. Bu nedenle dikey eksende faiz oranlarının yer aldığı bir grafikte:Para arzı eğrisi pozitif eğimli bir doğru olarak çizilmektedir.

Parasal aktarma mekanizmasına göre, para arzında meydana gelen bir artış faiz oranlarında düşüşe neden olmakta, dolayısıyla yatırım ve üretim artmaktadır. Para arzındaki düşüşler ise faiz oranlarını arttırarak yatırım ve üretim üzerinde azaltıcı etkiler yaratmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Dar tanımlı para arzı (M1), dolaşımdaki nakit (C) ve vadesiz mevduatların (D) toplamından oluşmaktadır. M1 para arzına mevduat bankaları, katılım bankaları ve TCMB’deki T ve yabancı para vadeli mevduatların (TD) ilave edilmesiyle elde edilen para arzına ise M2 adı verilir. Doğru yanıt B'dir.

Bir ekonomide para arzını çeşitli aktörler ve bu aktörlerin davranışları belirler. Bu aktörler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: Merkez Bankası, bankalar ve banka dışı kesim (mevduat sahipleri ve bankalardan borç alanlar). Doğru yanıt D'dir.

Bankacılık sistemi tarafından yaratılan kaydi para sürecini, aşamalandırarak basitçe aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

1. Sisteme herhangi bir miktarda para girişi olduğunda (merkez bankası işlemleri
ile), para ilk defa bir bankaya mevduat (D) olarak yatırılır.

2. Mevduatı kabul eden banka, bu mevduat için belirli bir oranda karşılık (zorunlu
karşılık) ayırdıktan sonra kalan miktarı kredi olarak verir.

3. Krediyi alan işletme veya hane-halkı bu kredi ile herhangi bir mal veya hizmet
karşılığı harcama yapar.

4. Harcanan bu para tekrar aynı veya başka bir bankaya mevduat olarak döner.

5. Banka, dönen mevduat için tekrar bir zorunlu karşılık ayırarak kalan miktarı
işletmelere veya hane-halkına kredi olarak verir. 

Yani kaydi paranın yaratım sürecinin başalayabilmesi için merkez bankası tarafından bankalara rezerv verilmesi gerekmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Merkez bankaları aşağıda sıralanan dört yönteme bağlı olarak para yaratırlar:
• Altın ve döviz rezervleri karşılılığında,
• Bankacılık sistemine verilen krediler karşılılığında,
• Kamu kesimine açılan krediler karşılılığında,
• Açık piyasa işlemleri aracılığıyla. Doğru yanıt C'dir.

Reeskont oranlarındaki bir düşüşe bağlı olarak, bankacılık sisteminin reeskont kredisi talebi artacaktır. Merkez bankasından kullanılan reeskont kredisine bağlı olarak bankaların rezervleri artacaktır. Banka rezervleri artışına bağlı olarak, yukarıdaki eşitlik uyarınca parasal taban (baz para) artacak sonuçta da para arzı artacaktır.

Ekonomide yaşanacak bir finansal istikrarsızlık durumu ekonomik birimlerin finansal sistemden kaçmalarına, finansal kurumları, özellikle de bankaları daha az kullanmalarına neden olmaktadır. Dolayısıyla böyle bir durumda ekonomik birimler birikimlerini nakit olarak tutmayı tercih etmektedirler. Yani finansal istikrarsızlık durumlarında nakit tutma isteği artmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Post Keynesyen düşünce akımına göre para arzı, mevduat toplayan finansal aracı kurumlar ve bu kurumlardan borçlananların (kredi kullanan) etkileşimleri sonucunda belirlenir. Buna göre, merkez bankasının para politikasıyla ekonomiyi etkileme gücü azdır yani para arzı içseldir. Doğru yanıt E'dir.

İçsel para arzı yaklaşımına göre ekonomide faiz oranlarının yükselmesine bağlı olarak bankalar, daha fazla kredi verebilmek için serbest rezervlerini azaltma yolunu seçerler. Yine aynı şekilde ekonomik birimler, faiz oranlarının artışına bağlı olarak nakit tutmak yerine, daha çok mevduat hesabı açmak isterler. Her iki işlemin sonucuna göre hem serbest rezerv oranı hem de nakit tutma oranı düşecektir. Böyle bir gelişme ise para çarpanı ve para arzını artırmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Bir ekonomide belirli bir anda dolaşımda bulunan her türlü paranın toplam miktarına para arzı denir.  Para arzı bir stoktur.  Bir ekonomide dolaşımda mevcut olan para miktarını verir. Para arzı ve parasal büyüme ile ilişkilidir. Para arzı değişmeleri faiz oranları üzerinden yatırım ve üretim gibi faktörleri etkileyerek ekonominin reel dengesi üzerinde etkili olmak-tadır. Parasal aktarma mekanizmasına göre, para arzında meydana gelen bir artış faiz oranlarında düşüşe neden olmakta, dolayısıyla yatırım ve üretim artmaktadır. Para arzındaki düşüşler ise faiz oranlarını arttırarak yatırım ve üretim üzerinde azaltıcı etkiler yaratmaktadır.

Dar tanımlı para arzı doğrudan ve istendiği anda hiç bir kısıtlama olmaksızın ödemelerde kullanılan, nakit ve vadesiz mevduatların toplamından oluşan bir büyüklüktür.

 Dar tanımlı para arzı, dolaşımdaki nakit (C) ve vadesiz mevduatların (D) toplamından oluşmaktadır.

M1 = Dolaşımdaki Nakit + Vadesiz Mevduatlar