ÖZEL VERGİ HUKUKU II

Vergi matrahının aşınması, o dönemlerde Türkiye’de kadastronun ta- mamlanmamış olması ve uygulamadaki bazı aksaklıklar nedeniyle 1970 yılında 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu hazırlanmış ve bu yeni kanun 1972 yılında yürürlüğe girmiştir.

Bina vergisinin mükellefi binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenlerdir. Yani bina vergisini binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenler öder.

Binalara ilişkin geçici muaflıklar Emlak Vergisi Kanunu’ nun 5. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddede bazı binalar için geçici süreli tam muafiyet getirilmişken bazı binalar için vergi değerinin bir kısmına yönelik geçici muafiyet getirilmiştir.

Deprem, su basması, yangın gibi doğal afetler sebebiyle yanan, yıkılan veya kullanıl- maz hâle gelen binaların yerine yenileri yapıldığı takdirde, yeni binalar inşalarının sona erdiği yılı izleyen bütçe yılından itibaren 10 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır. Bu muafiyet hükmünden deprem dışında yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ ve benzeri afetlerden zarar görme olasılığı bulunan binalar da yararlanır. Diğer bir deyişle afet tehlikesi dolayısıyla yeniden inşa edilen binalar da 10 yıl süreyle emlak vergisinden muaf tutulur.

Bina vergisinin matrahı, binanın “vergi değeri” dir. Bina vergisinin matrahını oluşturan vergi değeri binanın Emlak Vergisi Kanunu’ na göre hesaplanan vergi değeridir. 

Binada kalan kişilerin devletteki hizmet yılına göre  kesinlikle vergi değerleri hesaplanmaz.

Bina vergisinin oranı, konutlar için binde 1, diğer binalar için binde 2'dir. Bu oranlar büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içindeki konutlar için binde 2, diğer binalar için binde 4 olarak uygulanır. Cumhurbaşkanı, vergi oranlarını yarısına kadar indirmeye veya üç katına kadar artırmaya yetkilidir.

Arazi vergisinde süreklilik taşıyan muafiyetler Emlak Vergisi Kanunu’ nun 14. maddesinde “Daimi Muaflıklar” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu maddede yer alan sürekli muafiyetler bina vergisinde olduğu gibi kiraya verilme ya da verilmeme koşuluna göre farklılık göstermektedir. Cumhurbaşkanı ve Bakanların özel arazilere vergiden muaf araziler sınıfına girmez.

Arazilere ilişkin geçici muaflıklar Emlak Vergisi Kanunu’ nun 15. maddesinde düzenlenmiştir.  Özel kanunlarına göre Devlet ormanları dışında insan emeğiyle yeniden orman hâline getirilmek üzere ağaçlandırılan arazi 50 yıl vergiden muaftır.

arazi vergisinin oranı ‰ 1, arsalarda ise ‰ 3’ tür. Bu oranlar büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde %100 artırımlı uygulanır. Diğer bir deyişle büyükşehir belediyelerinde araziler için uygulanacak oran ‰ 2, arsalar için ‰ 6’ dır. Cumhurbaşkanı, vergi oranlarını yarısına kadar indirmeye veya üç katına kadar artırmaya yetkilidir.

Emlak Vergisi Kanunu’ nun 33. maddesinde bina ve arazinin vergi değerini değiştiren durumlar belirtilmiştir. Binaya ısı sistemlerinin ilave edilmesi, vergi değerini değiştiren bir unsur değildir

Konut olarak kullanılan binalar için bine vergisi oranı binde 1 dir. Ancak bu bina büyükşehir belediye sınırları içerinde yer alıyorsa oran yüzde yüz artırımlı uygulanır. Yani binde 2 olması gerekir.