ÖZEL VERGİ HUKUKU II

Katma Değer Vergisi Kanunu’ nda ihracatın ülke ekonomisi için taşıdığı önem göz önünde bulundurularak istisnanın kapsamı oldukça geniş tutulmuştur. Buna göre Yurt dışındaki müşteriler için yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisnadır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’ na göre; imalatçılar tarafından yapılan ihraç kaydıyla teslimlerde, ihracatçılardan tahsil edilmeyen katma değer vergisi, vergi dairesince tecil ve
malın teslim tarihini takip eden ayın başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde terkin edilecektir. Aksi taktirde tecil edilen vergi, tahakkuk tarihinden itibaren gecikme
zammıyla birlikte tahsil edilecektir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Türkiye’ de ikamet etmeyen yolcuların götürdükleri malların teslimi anında tahsil edilen katma değer vergisi gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibraz edilmesi halinde iade edilecektir. Bu nedenle Z kişisinin Türkiye'de satın aldığı malların gümrükte KDV iadesini alabilmesi için Türkiye'de ikamet etmeyen biri olması gerekir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

• Yabancı ülkeden başlayıp Türkiye’ den geçerek yabancı bir diğer ülkede sona eren,
• Türkiye’ den başlayıp yabancı bir ülkede sona eren,
• Yabancı ülkeden başlayıp Türkiye’ de sona eren
yük ve yolcu taşımacılık işleri katma değer vergisinden istisna edilecektir.

Ancak bu istisna, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’ de bulunmayan dar mükellef gerçek ve tüzel kişilere, ilgili ülkeler itibarıyla “karşılıklı” olmak şartıyla tanınmıştır.

Kültür ve eğitim amaçlı faaliyetleri teşvik etmek amacıyla genel ve katma bütçeli kuruluşlar, il özel idareleri, belediye, köy ve bunların teşekkül ettikleri birlikler, üniversiteler,
döner sermayeli kuruluşlar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal
amaçlı kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından ilim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacını taşıyan teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Derneklerin bu tür faaliyetlerinde söz konusu istisnadan yararlanabilmeleri için kamuya yararlı dernek olmaları gerekir. Bu nedenle Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Vergileme bakımından önemsiz ve kavranması güç olan mükellef gruplarını katma değer vergisinin sınırları dışına çıkarmak, idari kolaylık sağlamak ve vergi toplama maliyetleri azaltmak amacıyla gelir vergisinden muaf esnaf, basit usule tabi olanlar, gerçek usule tabi olmayan çiftçi ve serbest meslek erbapları tarafından yapılan teslim ve hizmetler Katma değer vergisinden istisnadır. Bu durumda vergiden muaf esnafların yaptıkları teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisnadır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Gerçek usulde gelir vergisine tabi olan ticari, zirai ve mesleki faaliyette bulunan mükellefler ile kurumlar vergisi mükelleflerinin yapacakları teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabidir. Ancak basit usule tabi olan mükelleflerin yapacakları teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisnadır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

İnşaat malzemeleri satışı, iş yeri satış ve kiralamaları ile konut satışları genel olarak katma değer vergisine tabi olan işlemlerdir. Ancak konut kiralamaları katma değer vergisinden istisna olan faaliyetler kapsamında yer almaktadır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Herhangi bir sektör ya da işletmeye Katma değer vergisi istisnası tanınmak isteniyorsa bu ancak Katma Değer Vergisi Kanunu’ na hüküm konulmak suretiyle yapılabilecektir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri, Ambalaj giderleri ve vade farkı KDV matrahına dahil olan unsurlardır. Ancak Fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ve ticari teamüllere uygun miktardaki iskontolar KDV matrahına dahil edilmez. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’ nda ihracatın ülke ekonomisi için taşıdığı önem göz önünde bulundurularak istisnanın kapsamı oldukça geniş tutulmuştur. Buna göre aşağıdaki teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisnadır: • İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, • Yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, • Serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler, • Karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’ de verilen roaming hizmetleri.

İhraç kaydıyla teslimlerde malın üç ay içinde ihraç edilmesi hâlinde tecil edilen katma değer vergisi terkin edilecektir. Aksi takdirde gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.

Mal ve hizmet ihracatının yanında ayrıca Türkiye’ de ikametgâhı, iş yeri, kanuni veya iş merkezi bulunmayanlara yapılan birtakım teslim ve hizmetler de ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmiştir. Buna göre; • Türkiye’ de ikamet etmeyen yolcuların götürdükleri malların teslimi anında tahsil edilen katma değer vergisi gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibraz edilmesi hâlinde iade edilecektir. • Türkiye’ de ikametgâhı, iş yeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların, taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları; akaryakıt, yedek parça, bakım ve tamir hizmetleri ile fuar, panayır ve sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları taşımacılık işleri ile ilgili mal ve hizmetlere ait katma değer vergileri, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilecektir. • Türkiye’ de ikametgâhı, iş yeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayan yabancı yapımcıların, Türkiye’ de vergi mükellefiyetini gerektiren herhangi bir faaliyetleri bulunmamak koşuluyla Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilen sinematografik eserlerin çekim izin süresi içinde satın alacakları veya ithal edecekleri mal ve hizmetlerin (2011 yılı için 700 Tyerine (2018 yılı için 1000 T’yi aşan) katma değer vergisi iade edilecektir.

Katma Değer Vergisi Kanunu’ nda sosyal amaç güden (ticari amaçlı olmayan) faaliyetleri teşvik etmek amacıyla bu tür faaliyetleri yürüten kurum ve kuruluşlara (özellikle kamu kurumlarına) birtakım ayrıcalıklar sağlanmıştır. Bu kapsamda katma değer vergisinden istisna edilecek teslim ve hizmetler şunlardır: • Kamu kurum ve kuruluşlarının, hastane, anıt, park, laboratuvar, yurt, huzurevi, aşevi, yetimhane ve benzeri yerleri işletmek suretiyle ifa ettikleri teslim ve hizmetler, • Özel okul ve yurtların bedelsiz verdikleri eğitim, öğretim ve yurt hizmetlerinin ilgili dönemdeki kapasitelerinin %10’ u (üniversite ve yüksekokullarda maksimum %50’ si), bedelsiz mal ve hizmet teslimleri, kamu kurumlarına yapılan bedelsiz teslimler (bir sanatoryuma bedelsiz araç teslimi gibi) ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yapılan teslimler, • Yabancı devletlerin Türkiye’ deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile yabancı hayır ve yardım kurumlarına, kamu kurum ve kuruluşlarınca bedelsiz olarak yapılacak teslim ve hizmetlere ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler, • Tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine (klima, jakuzi, yangın hassas algılama, kapalı devre kamera sistemi, tefriş elemanları vb. hariç) ilişkin teslimler (örneğin Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tescilli bir çeşmenin, restore edilmesi için gerekli mal ve hizmet alımları gibi), • Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ruhsat, izin, onay ve benzeri hizmetleri (örneğin esnaf ve sanatkarlar odaları tarafından, basit usule tabi mükelleflerin kayıtlarını tutma hizmeti karşılığında alınan bedeller) ile bu hizmetlerle ilgili olarak kullanılacak basılı kâğıtların teslimi (motorlu taşıtlar tescil plaka teslimleri hariç).

Mükellefiyette istikrar sağlamak amacıyla bu şekilde mükellefiyet tesis ettirilenlerin üç yıl geçmedikçe bundan vazgeçmeleri mümkün değildir. Ayrıca sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunulmadıkça mükellefiyet üç yıl daha devam edecektir.

Kanun koyucu Kanun’ da sayılmak suretiyle belirtilen verginin konusunu oluşturan “diğer faaliyetlerden” bir kısmında matrahın tespiti açısından özel düzenleme getirmiş ve bu sayede Kanun’ a açıklık kazandırılmıştır. Buna göre; • Spor-Toto ve piyango oyunlarında oyuna ve piyangoya katılma bedeli özel matrah şekillerindendir.

kanuni yetkiye dayanarak, yasal vergi oranından farklı olan üç yeni oran belirlemiştir. Bunlar;

• Zorunlu mallar için %1,

• Temel gıda maddeleri için %8,

• Bunların dışında kalan mal ve hizmetler için %18, şeklindedir.

Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için Gelir Vergisi Kanunu ile paralellik ve kolaylık sağlamak amacıyla bir takvim yılı (götürü usul 1.1.1999’ dan itibaren kaldırılmış ve yerine basit usul getirilmiştir.) olarak belirlenmiştir.

bu işlemler katma değer vergisinden istisna edildiği için, özel beyanname verilmesi söz konusu değildir

Katma Değer Vergisi Kanunu’ nda ihracatı teşvik etmek amacıyla mal ve hizmet ihracatı vergiden istisna edilmiştir. Bir önceki ünitede ifade edildiği gibi varış ülkesi prensibinin geçerli olduğu bütün ülkelerde aynı kural geçerlidir. Bir başka deyişle çıkış ülkesi vergilendirme yetkisini malın ithal edildiği (vardığı) ülkeye bırakmaktadır. Bu sayede yerli ve ithal ürünler arasındaki rekabet ayrıcalığı da ortadan kalkmaktadır.

Mal ve hizmet ihracatı istisnası tam istisna niteliğindedir. Şöyle ki ihraç edilen mal ve hizmet dolayısıyla şartların oluşması hâlinde katma değer vergisi ödenmediği gibi buna ilişkin her türlü mal ve hizmet alımlarında yüklenilen katma değer vergisi de indirilmekte ya da iade edilmektedir.