ÖZEL VERGİ HUKUKU I

GVK’nin 85. maddesine göre mükellefler, yedi gelir unsurundan bir takvim yılı içinde elde ettikleri
kazanç ve iratları için GVK’de aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler ve beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur. Tacirler ile çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler. Bu husus şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerini kapsamak üzere, kolektif şirket ortakları ile komanditeler hakkında da uygulanmaktadır. Ayrıca GVK’nin 85. maddesine göre yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar;

• Mükellefin bunları Türkiye’de hesaplarına intikal ettirdiği yılda;
• Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmemesinin mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiği belgelendirilen hâllerde, mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda; elde edilmiş sayılmaktadır.

GVK’nin 90. maddesine göre gelir vergisi ile diğer şahsi vergiler ve her ne şekilde olursa olsun vergi cezaları ve para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler gelir vergisinin matrahından ve gelir unsurlarından indirilmez.

Basit usulde tespit edilen ticari kazançların 2019 yılı için 11.000 Türk Lirasına kadar olan kısmı indirilebilir. GVK’nin mükerrer 20. maddesinde yer alan genç girişimciler için kazanç istisnasından faydalananlar bu indirimden yararlanamazlar.

150.000 liranın vergisinin bulunması için, tarifenin son dilimine bakılacaktır. Bu dilimde 98.000 liranın vergisi hesaplanmış olup, 22.760 liradır. Kalan kısım 150.000 – 98.000 = 52.000 liranın vergisi ise, %35 oranı uygulanarak bulunacaktır. Dolayısıyla 52.000 liranın vergisi 18.200 lira
olmaktadır. 22.760 lira ile 18.200 lira toplandığında ortaya çıkacak olan tutar, yani 40.960 lira, 150.000 liranın vergisi olmaktadır.

GVK’nin 92. maddesine göre bir takvim yılına ait beyanname izleyen yılın Mart ayının başından 25. günü akşamına kadar tam mükellefiyette vergiyi tarha yetkili vergi dairesine, dar mükellefiyette Türkiye’de vergi muhatabı mevcutsa onun Türkiye’de oturduğu yerin, Türkiye’de vergi muhatabı yoksa iş yerinin, iş yeri birden fazla ise bu işyerlerinden herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir.

Gelir vergisi, beyanname verilmesi gereken hâllerde beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse, vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi izleyen yedi gün içinde tarh edilir (GVK md. 109).

GVK’nin 117. maddesine göre; Şubat ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Şubat ve Haziran aylarında; Mart ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında; olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.

Muhtasar beyanname, işverenler veya vergi tevkifatı yapan diğer kişiler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.

GVK’nin mükerrer 120. maddesine göre; gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile
serbest meslek erbabı geçici vergi ödemek zorundadırlar. Buna göre;
• Bilanço esasına tabi ticaret erbabı,
• İşletme hesabı esasına tabi ticaret erbabı,
• Serbest meslek erbabı,
geçici vergi uygulamasına tabidirler. Ayrıca ticari ve mesleki kazanç elde eden ve bu kazançlarını yıllık beyanname ile beyan etmek durumunda olan dar mükellefiyete tabi gerçek kişiler de geçici vergi ödeyeceklerdir.

Yapılan incelemeler sonucunda, geçmiş dönemlere ait geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti hâlinde, eksik beyan edilen bu kısım için re’sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir.

Zirai kazançlar kural olarak tevkifat yoluyla vergilendirilmekte, belli şartlar altında gerçek usulde vergilendirilmesi yoluna gidilmektedir.

Zarar mahsubu sonucunda kapatılmayan zarar kısmı, izleyen yılların gelirinden indirilir. Ancak arka arkaya beş yıl içinde mahsup edilmeyen zarar bakiyesi izleyen yıllara devredilemez. Yani zarar mahsubu, zararın doğduğu yılı takip eden beş yıl ile sınırlandırılmıştır.

Beyan edilen gelirin %15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin tamamı indirilebilmektedir.

Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamı indirilebilir.

Gelir vergisine tabi gelirler; (2019 yılı)

18.000 TL’ye kadar % 15 oranında vergilendirilir.

Muhtasar beyanname, işverenler veya vergi tevkifatı yapan diğer kişiler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.

Vergi tevkifatı (stopaj ya da verginin kaynakta kesilmesi); vergi konusunun, hak sahibine intikalinden önce vergisinin hesaplanması ve kaynakta vergilendirilmesidir.

Verginin tevfikatı, vergilemenin maliyetlerini azaltır.

GVK’nin mükerrer 120. maddesine göre; gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı geçici vergi ödemek zorundadırlar. Buna göre;

• Bilanço esasına tabi ticaret erbabı,

• İşletme hesabı esasına tabi ticaret erbabı,

• Serbest meslek erbabı, geçici vergi uygulamasına tabidirler.

Cevap B şıkkıdır