ÖZEL VERGİ HUKUKU I

Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari %60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari %40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır. Cevabımız A seçeneğidir.

Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için %50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için %10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için %7,5, üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için %5’idir. Cevabımız D seçeneğidir.

GVK’nin 94. maddesinde sayılan vergi sorumluları tarafından serbest meslek erbabına (noterler hariç) yapılacak ödemelerden tevkifat yapılmaktadır. Tevkifat oranları; GVK’nin 18. maddesi kapsamına giren telif ödemelerinden %17, dar mükellefiyete tabi olanlara telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden %20 ve diğer serbest meslek ödemelerinden %20 olarak belirlenmiştir. Cevabımız B seçeneğidir.

Serbest meslek faaliyetinin unsurları aşağıdaki gibidir.

Cevabımız E seçeneğidir.

Brüt ücretten hareketle net ücretin bulunabilmesi için %14 oranında SGK işçi primi, %1 oranında işsizlik sigortası primi (işçi payı) ve gelir vergisi tarifesine göre hesaplanacak gelir vergisi ile %07,59 oranında hesaplanacak damga vergisi indirilmektedir.

Gelir vergisinin hesaplanmasında ise brüt ücretten %14 oranında SGK işçi primi, %1 oranında işsizlik sigortası fonu (işçi payı) düşüldükten sonra kalan tutar vergi matrahı olarak dikkate alınmaktadır.

GVK’nin 64. maddesine göre aşağıda açıklanan hizmet erbabı diğer ücretli sayılmaktadır.
• Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar;
• Özel hizmetlerde çalışan şoförler (Burada özel hizmetlerde çalışan şoförlerden kasıt; ticari,zirai ya da mesleki bir faaliyete dahil olmayan, kişisel ihtiyaçlar için çalıştırılan şoförlerdir. Bu açıdan örneğin, bir anonim şirketin yönetim kurulu başkanına kurum tarafından tahsis edilen aracın şoförü gerçek ücretlidir.);
• Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri (Bundan kasıt; ticari, zirai ya da mesleki bir faaliyete dahil olmayan, kişisel ihtiyaçlar için çalıştırılan işçilerdir.);
• Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar;
• Gerçek ücretlerinin tespitine imkan olmaması sebebiyle, Danıştayın olumlu görüşüyle Maliye Bakanlığınca bu kapsama alınanlar.

Engelli olan ücretlilerin vergiye karşı korunması amacıyla getirilmiş bir indirimdir. Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari %60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari %40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır. Engellilik dereceleri itibarıyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının ücretinden indirilir.
Bu tutarlar 2019 yılında birinci derece engelliler için 1.200 TL, ikinci derece engelliler için 650 TL, üçüncü derece engelliler için 290 TL’dir.

Serbest meslek kazancı emekten elde edilen gelirlerdendir. Ancak buradaki emek, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uzmanlığa dayanmaktadır. Bu açıdan tıp doktorları, avukatlar, mali müşavirler, mühendisler, mimarlar örnek gösterilebilir. Bazen faaliyetin yapılmasında sermaye unsuru da kullanılabilir (bir doktorun elektronik cihazlar kullanması gibi). Bu durum faaliyetin serbest meslek faaliyeti olma niteliğini değiştirmez. Ancak sermaye unsuru hakim duruma gelirse, ticari bir organizasyon ve ticari kazanç söz konusu olacaktır. Örneğin, bir doktorun özel hastane açması veya bir diş hekiminin porselen diş imal edip satması durumunda ticari kazanç ortaya çıkmaktadır.

GVK’nin 65. maddesindeserbest meslek kazancı ve faaliyeti tanımlandıktan sonra; tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları ücretler ile kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançların da
serbest meslek kazancı olduğu hükme bağlanmıştır.

Sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanabilmesi için yapılacak prim ödemesinin oranı %14 olarak belirlenmiştir. Doğru cevap B.

Ücret GVK’nin 61. maddesinde işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmıştır. Doğru yanıt C'dir.

İşsizlik sigortası primi, prime esas aylık brüt kazançtan, %2 işveren payı olarak alınmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafından gösterilmekte; ücret bordrolarına hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü, varsa vergi karnesinin tarih ve numarası; birim ücreti, çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre; ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı yazılmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Brüt ücretten hareketle net ücretin bulunabilmesi için %14 oranında SGK işçi primi indirilmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Ücretin işverene maliyeti hesaplanırken, brüt ücret üzerinden hesaplanan %15,5 oranında SGK işveren primi ve %2 oranında işsizlik sigortası primi işveren payının toplamı brüt ücrete eklenmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Kamu kuruluşlarında çalışan idari personel bu kategoriye girmemektedir. Doğru yanıt D'dir.

Türkiye'de bulunan elçiler gelir vergisinden muaftır. Doğru yanıt A'dır.

Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli sayılmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Üçüncü derece engelli bir hizmet erbabı 2019 yılında aylık 290 TL vergi indiriminden yararlanmaktadır (Tablo 3.1). Doğru yanıt B'dir.