ÖZEL VERGİ HUKUKU I

GVK’de tanımlanmamakla birlikte; ticari faaliyet, kısaca alım – satım faaliyeti ya da alış fiyatlarından daha yüksek fiyata satış yapılarak aradaki farktan kazanç sağlamak amacıyla yapılan faaliyettir.

GVK’ye göre ticari kazançtan söz edebilmek için faaliyetin devamlılık göstermesi gerekmektedir. Faaliyetin devamlılığının en önemli belirtisi bir ticari organizasyonun varlığıdır. Ayrıca ticari faaliyetin bağımsız olarak yürütülmesi ve kazanç sağlama hedefine yönelik olması gerekmektedir. GVK’nun 37/3. maddesinde kolektif ortaklıklarda ortakların, adi ve ya eshamlı komandit ortaklıklar da komandite ortakların ortaklık karından aldıkları paylar şahsi ticari kazanç sayılmaktadır.

Kollektif şirketler tüzel kişiliği olmasına rağmen ortakları aracılığıyla vergilendirilmektedir. Adi komandit şirketler de şirket olarak gelir ya da kurumlar vergisi mükellefi olarak kabul edilmemekte. komandite ortağın geliri şahsi ticari kazanç sayılarak gelir vergisine tabi tutulmaktadır. Eshamlı komandit şirketlerin tüzel kişiliği bulunmakta ve şirket kurumlar vergisine tabi tutulmakta. Adi şirketler ise gerçek kişi olmadığı gibi, tüzel kişilikleri de yoktur.

Ticari kazancı nedeniyle bilanço esasına tabi olanlar birinci sınıf tüccarlar olarak adlandırılmaktadır. Vergi Usul Kanunu’nun 177. Maddesinde bilanço esasına tabi olanlar, yani birinci sınıf tüccarlar iş hacmi, hukuki statü ya da mükellefin isteğine bağlı olarak aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

VUK’un 182. maddesine göre bilanço esasında yevmiye defteri, defteri kebir (büyük defter) ve envanter defteri (Mevcudat ve muvazene defteri) tutulmaktadır.

Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin tarih sırasıyla ve madde hâlinde tertipli olarak yazıldığı defterdir.

Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.

Envanter defteri ise, işe başlama tarihinde ve izleyen her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançoların kaydedildiği defterdir.

Bilanço aktif ve pasif olmak üzere iki tabloyu kapsamakta, Aktif toplamı ile borçlar arasındaki fark, öz sermayeyi oluşturmaktadır.

Ticari Kazançlarda İstisnalar;

GVK’nin 37. maddesine göre, maden, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl üretim yerleri ile tuğla ve kiremit harmanlarının işletilmesinden; coberlik işlerinden; özel okul ve hastanelerle benzeri yerlerin işletilmesinden; gayrimenkullerin alım, satımve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden; kendi nam ve hesaplarına menkul kıymet alım-satımı ile devamlı olarak uğraşanların bu faaliyetlerinden; satın alınan veya trampa suretiyle iktisap olunan arazinin iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde parsellenerek bu zaman içinde veya daha sonraki yıllarda kısmen veya tamamen satılmasından; diş protezciliğinden elde edilen kazançlar ticari kazanç sayılmaktadır. Miras yolu ile kendisine düşen gayrimenkulleri belli aralıklarla elindne çıkaran kişinin kazancı ticari kazanç içinde değerlendirilemez çünkü kişi emlak alım satım işiyle uğraşmamakktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Envanter defteri, ticari işletmenin açılışında ve açılıştan sonra her hesap döneminin sonunda taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerlerinin kaydedildiği defterdir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

VUK’un 179. maddesine göre, bilanço esasına tabi olanlar; bir hesap döneminin iş hacmi VUK’un 177. maddesinde belirtilen hadlerden %20’yi aşan bir oranda düşük olursa veya arka arkaya üç dönemin iş hacmi VUK’un 177. maddesinde belirtilen hadlere göre %20’ye kadar bir düşüklük gösterirse bu şartların gerçekleşmesini izleyen hesap döneminden başlayarak, işletme hesabı esasına geçebilirler. Doğru yanıt D seçeneğidir.

İşletme hesabı defterinin sol tarafını gider, sağ tarafını hasılat kısmı oluşturur. Gider kısmına, satın alınan mallar veya yaptırılan hizmetler karşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgili diğer bütün giderler; hasılat kısmına, satılan mal bedeli veya yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen paralarla tahakkuk eden alacaklar ve işletme faaliyetinden elde edilen diğer bütün hasılat kaydedilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

İşle ilgili ve yapılan işin önemi ve genişliği ile uygun seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat amacının gerektirdiği süreyi aşmaması
gerekmektedir.) ticari kazancın gerçek usulde tespitinde aşağıdaki indirilen giderler arasında yer almaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Gerçek kazancın esas alınmasının sağlanarak belge düzeninin yerleştirilmesi ve kayıt dışı ekonominin kontrol altına
alınması amacıyla bakkal, terzi, marangoz, tamirci, şehir içi taşımacılık yapan dolmuşçu ve taksiciler basit usul kapsamına
alınmışlardır. Müteahhit bu grupta yer almamaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik
enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı ve/veya cephelerinde kurdukları yalnızca bir üretim
tesisinden üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar ticari kazançta esnaf muaflığına girmektedirler. Bu nedenle doğru yanıt D seçeneğidir.

Zirai faaliyetlerin içinde yapıldığı işletmelere zirai işletme denir. Bu işletmeleri işleten gerçek kişilere(adi şirketler dahil) çiftçi; bu faaliyetler neticesinde üretilen maddelere de mahsul denir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Çiftçilere yapılan doğrudan gelir desteği ve alternatif ürün ödemeleri için %0 tevkifat uygulanır.  Yani tevkifat yapılmaz. Doğru yanıt A seçeneğidir.

GVK’nin 56. maddesine göre zirai işletme hesabı esasına göre hasılat; önceki yıllardan devredilenler de dahil olmak üzere üretilen, satın alınan veya diğer yollarla elde edilen her türlü zirai mahsullerin satış bedelleri; ziraat makina ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai üretim işlerinde çalıştırılması karşılığında alınan bedeller; gider yazılan değerlerin satılması hâlinde bunların satış bedelleri; mahsullerin elde edilmesinden önce veya sonra hasara uğramalarından dolayı alınan sigorta tazminatları; amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (Zirai üretimde kullanılan gayrimenkuller hariç) satılması hâlinde VUK’un 328. maddesine göre hesaplanan hasılattan oluşmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.