ÖZEL VERGİ HUKUKU I - Deneme Sınavı - 7

Münferit Beyanname Bildirilecek Kazanç ve İratlar ile Beyannamenin Verileceği Yerler
Dar mükellefiyete tabi olanların münferit beyanname ile beyan edecekleri kazanç ve iratları ile
bunların beyan edileceği yerler aşağıdaki gibidir:
• Gayrimenkullerin elden çıkarılmasından
doğan diğer kazanç ve iratlara ilişkin münferit beyanname, gayrimenkulün bulunduğu yerin vergi dairesine verilir.
• Menkul malların ve hakların elden çıkarılmasından doğan diğer kazanç ve iratlara
ilişkin münferit beyanname, mal ve hakların Türkiye’de elden çıkarıldığı yerin vergi
dairesine verilir.
• Ticari veya zirai bir işletmenin faaliyetinin
durdurulması veya terk edilmesi karşılığında elde edilen diğer kazanç ve iratlara ilişkin
münferit beyanname işletmenin bulunduğu
yerin vergi dairesine verilir.

• Arızi olarak ticari işlemlerin yapılmasından
veya bu nitelikteki işlemlere aracılıktan elde
edilen diğer kazanç ve iratlarla, arızi olarak
serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla elde
edilen kazançlar ve dar mükellefiyete tabi
olanların GVK’nin 45. maddesinde belirtilen işleri arızi olarak yapmalarından elde ettikleri diğer kazanç ve iratlara ilişkin münferit beyanname, faaliyetin yapıldığı veya
yolcu veya yükün taşıta alındığı yerin vergi
dairesine verilir.
• Gerçek usulde vergiye tabi mükelleflerin
terk ettikleri işleriyle ilgili olarak sonradan
elde ettikleri diğer kazanç ve iratlar (zarar
yazılan değersiz alacaklarla, karşılık ayrılan
şüpheli alacakların tahsili dahil), ticari, zirai
veya mesleki bir faaliyete hiç girişilmemesi veya ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak
edilmemesi karşılığında elde ettikleri diğer
kazanç ve iratları, vergisi tevkif suretiyle
alınmamış menkul sermaye iratlarını ve diğer her türlü kazanç ve irada ilişkin münferit beyanname ödemenin Türkiye’de yapıldığı yerin vergi dairesine verilir.
• Diğer hallerde ise münferit beyanname Hazine Ve Maliye Bakanlığınca belirlenen yerin vergi dairesine verilir.

Geçici Vergiye Tabi Olanlar
GVK’nin mükerrer 120. maddesine göre; gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile
serbest meslek erbabı geçici vergi ödemek zorundadırlar. Buna göre;
• Bilanço esasına tabi ticaret erbabı,
• İşletme hesabı esasına tabi ticaret erbabı,
• Serbest meslek erbabı,
geçici vergi uygulamasına tabidirler.
Ayrıca ticari ve mesleki kazanç elde eden ve bu kazançlarını yıllık beyanname ile beyan etmek durumunda olan dar mükellefiyete tabi gerçek kişiler de geçici vergi ödeyeceklerdir.
Anlaşılacağı üzere ticari kazancı nedeniyle basit usule tabi olanlar geçici vergi uygulamasına tabi
değildir. Ayrıca yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden elde edilen kazançlar ve noterlik görevini
ifa ile mükellef olanların bu işlerden sağladıkları kazançlar geçici vergiye tabi değildir.
Bunlarla birlikte, zirai kazanç sahipleri, ücretliler, gayrimenkul ve menkul sermaye iradı sahipleri,
diğer kazanç ve irat edenler, kazançları vergiden istisna tutulan serbest meslek erbabı geçici vergiye
tabi değildir.

Geçici vergi oranı, GVK’nin 103. maddesindeyer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oran
olarak belirlenmiştir. Bu oran %15’tir.

GVK’nin mükerrer 120. maddesine göre hesaplanan geçici vergi, üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın ondördüncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve on yedinci günü akşamına kadar ödenir.
Aynı dönem içinde tevkif edilmiş bulunan gelir vergisi (GVK’nin 42. maddesinde belirtilen yıllar yaygın inşaat ve onarım işlerinden elde edilen kazançlardan yapılan tevkifat hariç) hesaplanan geçici
vergiden mahsup edilir.

Vergi tevkifatının olumlu yönleri; verginin, gelirin elde edildiği döneme en yakın zamanda
tahsilini sağlaması, vergilemenin maliyetlerini azaltması, vergi kayıp ve kaçaklarını azaltması ve
konjonktürel dalgalanmalara karşı bir araç olması şeklinde sıralanabilir.

Vergi tevkifatının olumsuz yönleri ise; nesnel nitelikte olması, üniter vergilemeye ters düşmesi,
artan oranlılığı anlamsız hâle getirmesi, vergilemede adalet ve eşitlik ilkelerine aykırılıklar taşıması,
vergi bilincinin oluşumuna engel olması, uygulama alanını sınırlı olması, tamamlayıcı tedbirlere
ihtiyaç göstermesi şeklinde sıralanabilir.

Doğru cevap E'dir çünkü o cümlenin doğrusu "Özellikle beyana dayanan vergilerde matrahın tespitinde en önemli rol mükelleflerindir" olmalıdır.

Kurumlar vergisi matrahını oluşturan safi kurum kazancı, esas itibarıyla, başlangıcı 1 Ocak ve bitimi de 31 Aralık olan 12 aylık bir hesap döneminde elde edilen kazanç ve iratların toplamından ibarettir. Doğru cevap E'dir.

Kurumlar vergisi matrahının belirlenmesinde iki usul mevcuttur. Bunlar gerçek usul ve götürü usuldür. Doğru cevap

130.000- 100.000= 30.000

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap D'dir.

Diğer şıklardaki ifadelerin doğrusu şu şekildedir:

A: Hasılatın, vergiye tabi gelir olarak dikkate alınabilmesi için, tahsil edilmiş olması şart değildir. 

B: yapılan bir giderin hasılattan indirilebilmesi için de bu giderin ödenmiş olması şart değildir.

C: Ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde (genel itibarıyla 1 Ocak ila 31 Aralık tarihleri arasında) elde edilen hasılat ile yapılan giderler arasındaki farktır.

E: Gayrimenkuller ve tesisat gibi amortismana tabi olan kıymetler işletme hesabına intikal ettirilmez.

Ticari kazancın gerçek usulde tespitinde özellik gösteren  durumlar şunlardır:

Doğru cevap A'dır çünkü bu maddeler arasında bulunmamaktadır.

GVK kapsamında kurum kazancından indirilebilecek giderler şunlardır:

Doğru cevap B'dir.

Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın 1. günün­den 25. günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilir (KVK. md. 14/3). Kurumlar vergisi  kanununa göre özel hesap dönemi 1 Temmuz 2018-30 Haziran 2019 olan bir kurumun, beyannamesini özel hesap döneminin kapandığı ay olan Haziran ayını takip eden 4. ay olan 2019 Ekim ayının 1-25 tarihleri arasında (VUK-115/21019-5 sayılı sirküler gereğince ay sonuna kadar) vermesi gerekir.

Kurumlar Vergisi Kanununa göre geçici vergi beyannamesi vermeyecek olanları şu şekilde sıralayabiliriz.

Kurumlar vergisinden, KVK’ye veya özel kanunlara göre muaf olanlar.

KVK’nin 18 ve 19. maddelerine göre uygun devir hâlinde, münfesih kurumun mükellefiyeti sona erer ve bu tarihten itibaren geçici vergi ödemez.

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleriyle iştigal eden kurumların bu işlerden elde ettikleri kazançlardan dolayı bu kurumlar.

Tasfiye ile sınırlı kalmak üzere tasfiyeye giren kurumlar

Kurumlar Vergisi Matrahı = (Ticari Bilanço Karı + KKEG)-(İstisnalar+Geçmiş Yıl Zararı)

Hesaplanan Kurumlar Vergisi= Kurumlar Vergisi Matrahı x %22

Ödenecek Kurumlar Vergisi/İadesi Gereken Vergiler= Hesaplanan Kurumlar Vergisi – (Ödenen Geçici Vergi + Yurt  Dışında Ödenen Vergiler)

(1.000.000 + 100.000) – (300.000 + 100.000) = 700.000

700.000 x % 22 = 154.000 – (100.000 + 50.000) = 4.000 TL Ödenecek Kurumlar Vergisi

Götürü usulde kazançlar, önceden tespit ve ilan edilmiş olan bazı veriler ışığında doğrudan doğruya tahmin ve tayin edilmekte yani matrah ya da matrahı belirleyen bazı unsurlar varsayımsal olarak saptanmaktadır. Bu şekilde saptanan matrahın aşağı yukarı gerçek kazanç miktarına eşit olduğu kabul edilmektedir.

Doğru cevap B'dir.

Dar mükellef kurumlar için ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadı­ğına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, iş­letme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satış, devir ve temliki kar­şılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller vergi kesintisine tabidir. Dar mükellef X şirketine 10 Ağustos 2019 tarihinde yapılan söz konusu ödemeye ait yapılan vergi kesintisi muhtasar beyanname ile 1-23 Eylül 2019 tarihleri arasında (VUK sirkülerine göre 1-26  Eylül 2019 tarihleri arasında) beyan edilmesi gerekmektedir.