ÖZEL VERGİ HUKUKU I - Deneme Sınavı - 10

Tüzel kişiliği bulunmayan iktisadi kamu kuruluşları için, bağlı olduğu kamu tüzel kişileri tarafından ayrı bir beyanname verilmesi gerekir. III no'lu önerme yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Hesap dönemi takvim yılı olan kurumların beyannameleri, izleyen yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında verilmesi gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

Özel hesap dönemi, normal takvim yılı (1 Ocak- 31 Aralık) dışında 12 aydan oluşan bir dönemdir. Beyanname özel hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 4. ayın birinci gününden 25. günü akşamına kadar verilir. Örneğin; özel hesap dönemi 1 Haziran 2018-31 Mayıs 2019 olan bir kurumun, beyannamesini özel hesap döneminin kapandığı ay olan mayıs ayını takip eden 4. ay olan 2019 Eylül ayının 1-25 tarihleri arasında vermesi gerekir. Doğru cevap D'dir.

Kurumlar vergisinin kanuni oranı %20’dir. 7061 sayılı Kanun’un 91. maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinin 1. fıkrasında yer alan %20 oranı, kurumların 2018, 2019 ve 2020 yılı vergilendirme dönemlerine ait kurum kazançları için %22 olarak uygulanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Normal takvim yılına göre faaliyet gösteren bir mükellef 10 Nisan 2019 tarihinde işe başlamışsa; 1. geçici vergi dönemi: 10.04.2019-30.06.2019 olacaktır. Burada geçici vergi dönemi işe başlanılan tarih ile içinde bulunulan vergilendirme döneminin (yani Nisan-Mayıs-Haziran dönemi olan 2. dönem) sonuna kadar olan süre olacaktır. Doğru cevap E'dir.

Tam mükelleflerde vergi kesintisi oranı, %15 olarak hükme bağlanmıştır. Ancak Cumhurbaşkanı, belirtilen bu kesinti oranını,  farklılaştırmaya yetkili kılınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Şirketin tasfiye işlemlerini tasfiye memurları yürütür. Tasfiye memurları tasfiye dönemindeki vergilendirme işlemlerinden ve şirketin vergilerinin ödenmesinden sorumludurlar. III no'lu önerme yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Soruda verilen örneğe göre, şirketin birinci tasfiye dönemi, 09.04.2015 - 30.12.2015 tarihleri arasıdır. Beyanname verme zamanı ise, 2016 yılının 4.ayı olarak karşımıza çıkar. Doğru cevap E'dir.

Emlak vergisi ve motorlu taşıtlar vergisi servet üzerinden alınan vergilerdir.

Türk Vergi Sisteminde gelir vergisi yanında ayrı bir kurumlar vergisi alınması, vergi prensibi ve tekniğinin bir sonucudur. Kurumları vergi mükellefi kılan birçok neden bulunmaktadır. Bunlar;

• Gelir vergisi gerçek kişileri hedeflerken, genel olarak kurumlar vergisi tüzel kişileri vergilendirmeyi hedefler.

• Kurumlarda ana unsur sermaye olup, gelir vergisinde olduğu gibi şahsi sebepler değil, sermayeye ait özellikler ön plana çıkar. Amaç emek gelirlerinin sermaye gelirlerinden farklı olarak vergilendirilmeleridir.

• Fertlerin vergilendirilmelerinde sosyal ada- leti gerçekleştirme düşüncesi ön plandadır. Bu nedenle ödeme gücü ilkelerine dikkat edilir, oysaki kurumlarda vergi ödeme gücünün dikkate alınması mümkün değildir.

• Vergilendirmenin mali amacının gerçekleştirilmesinde kurumların şahıslara göre devlete daha fazla gelir sağlama imkânı vardır. Yani kurumlar vergisi mali amaçla uyumluluk gösterir.

• Kurumların vergilendirilmesi monopolleşme eğilimlerini önler.

• Gerçek kişilerin vergilendirilmesindeki teknik özelliklerle, kurumların vergilendirilmesindeki teknik durum ve gerekler farklıdır. Örneğin; gelir vergisinde uygulanan bazı istisna ve muaflıkların kurumlar için uygulanması mümkün değildir.

• Vergilendirmede gerçek kişilerin kurumlardan ayrı vergilendirilmeleri açıklık ve kolaylık sağlar.

Bu sebeplerle Türk Vergi Sistemimizde gelir vergisi dışında ayrı bir kurumlar vergisinin alınması gereği doğmuş ve gelir üzerinden alınan vergiler gelir ve kurumlar vergisi olarak sistemde yerini almıştır.

Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi’nde 1926 yılında kazanç vergisi uygulanmaya başlanmıştır. Kazanç vergisi, gerçek ve tüzel kişi ayrımını yapmayan ve tüm kazanç sahiplerine uygulanan bir vergi olmuştur.

Tüzel kişilerin bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri safi kurum kazançları üzerinden alınan dolaysız bir vergidir.

Kurumlar vergisine konu olan kazanç, gelir vergisinin konusuna giren 7 tür gelir unsurundan oluşmaktadır. Söz konusu gelir unsurları Gelir Vergisi Kanunu’nda sayılmıştır (GVK. md.2). Bunlar:

• Ticari Kazançlar
• Zirai Kazançlar
• Ücretler
• Serbest Meslek Kazançları
• Gayri Menkul Sermaye İratları

• Menkul Sermaye İratları

• Diğer Kazanç ve İratlar (Değer artış kazançları ve arızi kazançlar).

Dar mükellef kurumlarda verginin konusunu oluşturan kazanç ve iratlar ise şunlardır (KVK. md.3):

Türkiye’de iş yeri olan veya daimi temsilci bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde veya bu temsilciler aracılığıyla yapılan işlerden elde edilen ticari kazançlar,

Türkiye’de bulunan zirai işletmeden elde edilen kazançlar,

Türkiye’de elde edilen serbest meslek kazançları,

Taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye’de kiralanmasından elde edilen iratlar,

Türkiye’de elde edilen menkul sermaye iratları,

Türkiye’de elde edilen diğer kazanç ve iratlar.

Kurumlar vergisinin mükellefleri kanunda beş grup altında toplanmıştır (KVK. md.1). Buna göre;

Sermaye Şirketleri

Anonim Şirketler

Limitet Şirketler

Paylı Komandit Şirketler (Sermayesi paylara bölünmüş ya da paylı şirket)

Özellikleri itibarıyla yukarıdaki üç şir- ket türüne benzeyen yabancı şirketler

Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca kurulan yatırım fonları

Türkiye’de portföy işletmeciliği yapan yabancı yatırım fonları

Kooperatifler

İktisadi Kamu Kuruluşları

• Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler

• İş Ortaklıkları

Türk Ticaret Kanunu’nda anonim şirketin tanımı yapılmış ve tabi olması gereken esaslar belirtilmiştir. Buna göre anonim şirket; Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir (Türk Ticaret Kanunu (TTK.) md. 329).

Limited şirketler kurumlar vergisine tabidirler ve verginin muhatabı bizzat şirketin kendisidir. Bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan; sermayesi belli olup bu sermayenin en az sermaye paylarının toplamından oluştuğu şirkettir (TTK. md. 573).

Kooperatifler

Tüzel kişiliğe haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik faaliyetlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını iş gücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklardır (KK. md. 1).

Kanuni merkezi ve iş merkezinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar dar mükellef kabul edilirler.