ÖZEL VERGİ HUKUKU I - Deneme Sınavı - 4

Negatif değil, pozitif yani olumlu farktır. Olumsuz yani negatif ise zarar vardır.

Ticari kazancın elde edilmesi ve sürdürülmesi için yapılan genel giderler; ısıtma ve
aydınlatma giderleri, pazarlama ve reklamgiderleri, iletişim, kırtasiye ve temizlik giderleri genel giderlere örnek gösterilebilir.
Ayrıca ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde
bulunan mükellefler, bu faaliyetlerden
döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde
beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu
işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de
indirebilirler.
• Hizmetli ve işçilere ilişkin işyerinde veya iş
yerinin eklentilerinde yiyecek, giyecek, barınma giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (Bu primlerin
ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de
kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli
ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz
bulunmaları gerekmektedir.).
• İşle ilgili olmak şartıyla, sözleşmeye, mahkeme kararına veya kanun emrine dayanılarak ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
• İşle ilgili ve yapılan işin önemi ve genişliği
ile uygun seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat amacının gerektirdiği süreyi aşmaması
gerekmektedir.).
• Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri.
• İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi,
gider, istihlak, damga, belediye vergileri,
harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim
ve harçlar indirilebilecek giderler arasında
sayılmıştır. Ayrıca Motorlu Taşıtlar Vergisi
Kanunu’nun 14. maddesine göre, bu kanuna bağlı II sayılı tarifede yer alan işletmeye
kayıtlı minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon çekici vb.nin motorlu taşıtlar vergileri
gider olarak dikkate alınabilir. Gider Vergileri Kanunu’nun 39. maddesine göre de
özel iletişim vergisi gider kaydedilmez ve
hiçbir vergiden mahsup edilmez.
• VUK hükümlerine göre ayrılan amortismanlar. (İşletmeye dahil olan gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı
yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar, yapıldığı yılda doğrudan
gider yazılabilir.)
• İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatlar (Ancak ödenen aidatın bir aylık tutarı, işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük
toplamını aşamaz).
• İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel
emeklilik sistemine ödenen katkı payları.
• Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı
faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara
Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen
usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda,
temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin
maliyet bedeli.
• Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen
işbaşı eğitim programlarından faydalananlara, programı yürüten işverenlerce fiilen
ödenen tutarlar (Bu kapsamda işverenler
tarafından ticari kazancın tespitinde ücretle
ilişkilendirilmeksizin her bir katılımcı itibarıyla indirim konusu yapılacak tutar aylık
olarak asgari ücretin brüt tutarının yarısını
aşamaz.).
Yukarıda sayılan giderlere ek olarak GVK’nin
89. maddesinde sayılan giderler de indirilmektedir.

Diğerleri özel olarak basit usulden yararlanamayacakları kanunda belirlenmiş gruplardandır. Cevap D dir.

GVK’nin mükerrer 18. maddesine göre PTT
acentalığı faaliyetinden elde edilen kazançlar, gelir
vergisinden istisna tutulmuştur. Ancak bu istisnanın 94. madde uyarınca tevkif suretiyle ödenecek
vergiye etkisi bulunmamaktadır. PTT acenteliği
yapanlara, bu faaliyetleri nedeniyle ödenen komisyon bedeli üzerinden %20 oranında tevkifat
yapılmaktadır.

Konser veren müzik sanatçılarının geliri Gelir Vergisi Kanununa göre ücret sayılmaz

Sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanılabilmesi için yapılacak prim ödemesinin oranı %14 olarak belirlenmiştir.

Ücretlinin engellilik durumu varsa ücretin gayrisafi tutarından engellilik indirimi uygulanır

Brüt Ücret ………………………………………………………………………………. 10.000,00
SGK İşveren Primi (10.000 x 0,155) = ……………………………………1.550,00
İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı (10.000 x 0,02)= ………… 200,00
İşverene Maliyet ………………………………………………………………………11.750,00

Çalışma gücünün %55’ini kaybetmiş olan bir hizmet erbabı üçüncü derece engelli sayılır

Şahsi mesaiye,ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanması serbest meslek faaliyetinin unsurlarındandır

Noterler serbest meslek erbabı sayılmaktadır

İşte kullanılan taşıtların trafik cezaları serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak gösterilemez

Tevkifat oranları; GVK’nin 18. maddesi kapsamına giren telif ödemelerinden %17,dar mükellefiyete tabi olanlara telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden %20 ve diğer serbest meslek ödemelerinden %20 olarak belirlenmiştir

Yayın evi sahibi telif kazançları istisnasından yararlanamaz

Modern anlamda gelir vergisine geçiş oldukça eski tarihlere uzanmaktadır. Dünyada ilk kez 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de uygulanmaya başlanan gelir vergisi, diğer ülkelere de yayılmıştır. İngiltere’de 1799, İsviçre’de 1840, Almanya’da 1891, Fransa’da 1914, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1913, ülkemizde ise 1950 yılında modern anlamda gelir vergisine geçilmiştir (Turhan, 1998: 110).

Kaynağı ne olursa olsun, belli bir dönemde bir kişinin gerçekleştirdiği tüketimindeki ve servetindeki artışlara veya azalışlara sebep olan tüm gelirler,
safi artış teorisine göre gelir olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla gelir aşağıdaki gibi formüle edilebilir (Şenyüz, Yüce, Gerçek, 2019: 4).
Gelir= Tüketim +/- Servetteki değişim
ya da
Gelir= Dönem içi tüketim + (Dönem sonu servet değeri – Dönem başı servet değeri)

Kaynak teorisine göre gelirin süreklilik arz etmesi gerekmektedir. Süreklilik arz etmeyen gelirler gelir kapsamında yer almaz. Bu nedenle, bağış, miras, şans oyunları gelirleri vs. kaynak teorisine göre gelir kapsamında değerlendirilmez. Zira burada üretime faktör arz etmeksizin bir takım değerler elde edilmektedir, iktisadi değerlerin el değiştirmesi bir ekonomik faaliyete bağlı değildir (Aksoy,
2010: 150).

Sedüler gelir vergisi; bir vergilendirme döneminde mükelleflerin çeşitli kaynaklardan elde ettikleri gelirlerin ayrı ayrı vergilendirildiği sistemdir. Üniter gelir vergisi; mükelleflerin bir vergilendirme döneminde çeşitli kaynaklardan elde ettikleri gelirlerin toplanarak toplam üzerinden vergilendirilmesidir. Birleşik (karma) gelir vergisi ise, gelir unsurlarının önce ayrı ayrı (sedül bazında), daha sonra toplam üzerinden vergilendirilmesidir.

Menkul sermaye iratları; sahibinin ticari, zirai ve mesleki faaliyeti dışında nakdî sermaye veya para ile temsil edilebilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla, elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlardır (GVK md. 75).

GVK’nın 4/2. maddesine göre de bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar Türkiye’de yerleşmiş sayılmaktadır. Ayrıca geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez. Anlaşılacağı üzere tam mükellefiyete tabi olabilmek için Türkiye’de devamlı oturma süresinin altı aydan fazla olması gerekmektedir ve altı aylık sürenin bir takvim yılı içinde olması gerekmektedir. Yani, altı aylık devamlı oturma süresinin hesabında her bir takvim yılı içinde geçen süre ayrı ayrı dikkate alınmaktadır. Bu açıdan örneğin 1 Eylül tarihinden izleyen yılın 31 Mart tarihine kadar Türkiye’de oturan bir kişi ilk yıl dört ay Türkiye’de oturduğundan tam mükellefiyete tabi olmazken, ikinci yılda da üç ay Türkiye’de oturduğundan tam mükellefiyete tabi olmamaktadır. Ancak 1 Mayıs tarihinden izleyen yılın 31 Mart tarihine kadar Türkiye’de oturan kişi ilk yıl için yedi ay Türkiye’de oturduğundan tam mükellefiyete tabi olacak; ikinci yıl için ise süre altı aydan kısa olduğundan tam mükellefiyetten çıkacaktır.