ÖZEL VERGİ HUKUKU I - Deneme Sınavı - 11

Motorlu taşıtlar vergisi servet üzerinden alınan vergilerdendir.

Gelir üzerinden alınan vergiler ve servet üzerinden alınan vergiler dolaysız vergiler iken, harcamalar üzerinden alınan vergiler dolaylı vergilerdir

Gelir vergisinde elde etme bakımından bazı gelirler için tahsil esası (serbest meslek kazançları ve gayrimenkul sermaye iratları) kabul edilmişken, bazı gelirler için (ticari kazançlar ve gerçek usulde tespit edilen zirai kazançlar) tahakkuk esası kabul edilmiştir.

Sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanabilmesi için yapılacak prim ödemesinin oranı %14 olarak belirlenmiştir. Doğru cevap B.

Eşya üzerinde tasarruf edebilme imkânına fiili iktidar denir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İntifa hakkı; yararlanma hakkı demektir. Başkasına ait bir malda, kullanma ve ürünlerinden yararlanma yetkilerini içermektedir. İntifa hakkı, menkul ve gayrimenkuller ile haklar veya bir mal varlığı üzerinde kurulabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Gayrimenkul sermaye iratlarında gelirin elde edilmesi tahsil esasına bağlanmıştır. Dolayısıyla gelecek yıllara ait olup peşin tahsil olunan kiralar, ilgili bulundukları yılların hasılatı sayılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse VUK’a göre belirlenen vergi değerinin % 5’idir. 120.000 TL vergi değeri olan bir binanın emsal kira bedeli (120.000*%5) 6.000 TL'dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Gayrimenkul sermaye iratlarının vergilendirilmesinde safi tutar esas alınmaktadır. Safi tutar ise gerçek gider usulü ya da götürü gider usulü çerçevesinde tespit edilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kiraya verilen mal ve haklara ilişkin para cezaları vergi cezaları gayrimenkul sermaye iradından gider olarak indirilemez. Doğru Cevap D seçeneğidir.

GVK’nin 94. maddesine göre gayrimenkul sermaye iratları ile ilgili 70. maddede belirtilen mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden vergi sorumluları tarafından %20 oranında tevkifat yapılmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İştirak hisselerinin karsız devir ve temliki karşılığında elde edilen gelirler, yapılan yatırımın geri alınmasından başka bir şey olmadığından menkul sermaye iradı sayılmaz. Ancak karlı satış söz konusu ise diğer kazanç ve iratlar kapsamına girmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek menkul sermaye iratları aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

GVK’nin geçici 67. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan;
_ Mevduat faizleri,
_ Katılım bankaları tarafından kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları,
_ Repo gelirleri.
• Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.
• Kurumlar vergisimükelleflerince31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı hâlinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları.
• Kurumların kârlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kâr dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kâr payları.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları dışında kalan kimseler (üçüncü kişiler) tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancı olarak vergiye tabi tutulmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Alman iktisatçı Friedrich von Herman tarafından 1832 yılında ortaya konulan kaynak teorisine göre gelir; üretim faktörlerinin (emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişim) tek başlarına veya birlikte üretim faaliyeti içinde kullanılması sonucu ortaya
çıkan değerlerdir

GVK’de yer alan gelir tanımından anlaşılacağı
üzere gelirin özellikleri (nitelikleri);
• Şahsilik,
• Yıllık olması,
• Elde edilmiş olması,
• Genel olması,
• GVK’de yer alan kazanç ve iratlardan oluşması,
• Gerçek olması,
• Safi olmasıdır.

Modern anlamda gelir vergisine geçiş oldukça eski tarihlere uzanmaktadır. Dünyada ilk kez 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de uygulanmaya başlanan gelir vergisi, diğer ülkelere de yayılmıştır. İngiltere’de 1799, İsviçre’de 1840, Almanya’da 1891, Fransa’da 1914, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1913, ülkemizde ise 1950 yılında modern anlamda gelir vergisine geçilmiştir (Turhan, 1998: 110). Ancak Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde ilk uygulama “Temettü Vergisi” adıyla 1863 yılında başlamıştır.

Modern anlamda gelir vergisine geçiş oldukça eski tarihlere uzanmaktadır. Dünyada ilk kez 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de uygulanmaya başlanan gelir vergisi, diğer ülkelere de yayılmıştır. İngiltere’de 1799, İsviçre’de 1840, Almanya’da 1891, Fransa’da 1914, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1913, ülkemizde ise 1950 yılında modern anlamda gelir vergisine geçilmiştir.

Sedüler gelir vergisi; bir vergilendirme döneminde elde edilen gelir unsurlarının her birinin birleştirilmeden, birbirinden bağımsız ve ayrı ayrı olarak değişik tarifelere göre vergilendirilmesini ifade etmektedir. Bu sistemde vergiye tabi tutulacak gelirler ayrı ayrı belirlenip, toplamları alınmaksızın ve genellikle tek oran üzerinden vergilendirilmektedir (Akdoğan, 2019: 268).

Mükelleflerin yeni işe başlamaları, ölüm, iflas ve işi terk gibi nedenlerle, eğer bir takvim yılı olan 12 aydan daha az bir süre faaliyet gösterilmiş ise, vergilendirme dönemi, aynı takvim yılı içinde geçen 12 aydan daha kısa süreli zaman aralığıdır. Faaliyet gösterilen sürelerin her biri kıst hesap dönemi olarak dikkate alınacak ve gelir ilgili olduğu yılın
geliri sayılacaktır.