ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ II - Deneme Sınavı - 2

NAEYC çocuk gelişimini göz önünde bulunduran bir öğretim programı tasarlarken kullanılması gereken ve gelişimsel uygulamaların temelini oluşturan 12 ilke belirlemiştir:

Programın bireyselleştirilmesi. Gelişimsel uygulamalar grup içindeki her bir çocuğun öğrenme ihtiyacı ve ilgisi doğrultusunda farklı öğretim stratejilerinin kullanılmasını teşvik etmektedir.

Esnek ve uyarıcı sınıf ortamları. Doğrudan öğretim ve dolaylı öğretim etkinliklerinin dengeli kullanımı öğrenmeyi destekler.

Bütünleştirilmiş Program: Çocukların gerçek yaşamda kullanacağı becerilere sahip olmaları amacıyla öğretimi bir yeterlik geliştirme süreci olarak gören ve öğrenciler bir tema ya da proje çerçevesinde çalışırken farklı disiplinlerin birbiriyle etkileşim içinde kullanıldığı öğretim yaklaşımıdır.

Bütünleştirilmiş programda işlenecek bir temanın planlanma basamakları şöyledir:

Bütünleştirilmiş program uygulamanın en temel amacı öğrenmeyi daha anlamlı kılmaktır. Bütünleştirilmiş programda bir proje ya da tema seçilirken çocukların ilgileri ve deneyimleri dikkate alınır ve çocuklar kendileri için anlamlı bir bağlamda kendi yeteneklerini kullanabilme fırsatını bulur. Erken çocukluk döneminde öğrenme yaşamın diğer ögelerinden ayrılamaz. Yapılan her etkinlikte çocuklar yeni şeyler öğrenebilir. Çocuklar yeni bir durumla karşılaştıklarında birden fazla alana ilişkin öğrenmeyi aynı anda gerçekleştirebilir. Bu nedenle sınıflarda da konu alanlarını birbirinden ayırarak öğretmek çocukların doğal öğrenme biçimlerine aykırıdır. Bütünleştirilmiş bir program çocuğun birden fazla alanda bilgi, beceri ve tutum kazanmasını ve daha bütüncül bir gelişim göstermesini sağlar.

Bütünleştirilmiş programın etkilerine yönelik araştırmalardan elde edilen sonuçlar şöyle özetlenebilir:

Karşılaştırma: Gerçek nesnelerdeki benzerlik ve farklılıkları incelemek için duyuları kullanmak. Karşılaştırma, çocukların nesnelerin büyük ya da küçük, uzun ya da kısa, ağır ya da hafif olduğunu fark ayırd etmesiyle başlar. İlköğretimin ilk basamaklarıyla birlikte çocuklar fikirleri, kavramları ve nesneleri birbirleriyle kıyaslamaya başlar.

Bütünleştirilmiş program gibi çocuk merkezli ve sorgulamaya dayalı okulöncesi eğitim programları için kullanılması önerilen informal ölçme aracı gözlemdir. Gözlem, okulöncesi eğitimde en sık kullanılan değerlendirme yöntemlerinden biridir. Anekdot kaydı, derecelendirme ölçeği ve değerlendirme tablosu gibi farklı gözleme dayalı araçlar vardır. Öğretmenler gün içindeki gözlemlerini bu araçları kullanarak kaydedebilirler. Gözleme dayalı olarak gerçekleştirilen ölçmenin amacı öğretimi yönlendirmek ve velilerle iletişim sağlamaktır. Çocuklara notlar verilip bu notlara dayanarak bir üst sınıfa gönderme ya da aynı sınıfı tekrar ettirme gibi kararlar vermek için kullanılmamalıdır. Okulöncesi eğitimde ölçmenin temel işlevi öğrenme düzeyini geliştirmektir. Öğretmenler ölçme aracılığıyla topladıkları verilere dayanarak her bir çocuk hakkında değerlendirmede bulunur ve bu verileri sınıftaki uygulamaları iyileştirmek için kullanır. Gözleme dayalı ölçme öğretim programının önemli bir parçasıdır ve sınıftaki etkinliklerle uyumludur. Ölçme etkinlikleri düzenli aralıklarla ve sistematik bir yolla gerçekleştirilmelidir. Gözlem aracılığıyla çocukların fiziksel, duygusal, bilişsel ve sosyal alanlardaki gelişimi izlenebilir ve gözlem sonuçları çocuğa ilişkin e.itsel kararlar verilirken kullanılabilir. Bu özelliğiyle, gözleme dayalı ve çocuk gelişimine uygun ölçme yöntemleri bütünleştirilmiş program için de en etkili ve verimli seçenektir.

Bütünleştirilmiş öğretim programında aile katılımının temel ilkeleri şu şekilde sıralanabilir:

Aile katılımını ve ailelerin okulöncesi eğitimde rolünü daha iyi anlamak için öncelikle aile kavramının çok boyutluluğunun anlaşılması gerekir. Türk Dil Kurumu’nun
(TDK) Güncel Türkçe Sözlüğü aileyi çeşitli şekillerde tanımlamaktadır:

Kırsal alanda rastlanan ve akrabalık ilişkilerinin önemli olduğu büyük aile, birden fazla kuşağın bir arada yaşadığı geniş aileler ve eşlerden birinin ya da ikisinin kardeşlerinin ve/veya çocuklarının da sürekli olarak aynı evde yaşadığı birleşik ailelerden oluşur.

Geçiş ailesi ise kasaba aileleri ile gecekondu bölgelerinde (kentsel dönüşüm alanları) yaşayan ailelerden oluşmaktadır. Geçiş aileleri, kent kültürünün etkisi altında olup, kır kültürünün yaşam biçimi, değer ve tutumlarını da yaşatan ailelerdir.

Mikrosistem; çocuğun fiziksel çevresindeki roller, etkileşimler ve etkinlikler örüntüsüne işaret eder. Bu çevre, çocuğun diğerleri ile doğrudan etkileşime girdiği evini, okulunu ve oyun alanlarını içerir. Mikrosistem düzeyinde çocuk; aile, öğretmenler, akranlar, oyun grupları ve okul ya da mahalledeki arkadaşları ile doğrudan etkileşime girer.

Egzosistem, çocuğun doğrudan içinde olmadığı; ancak çocuğu dolaylı olarak etkileyen çevreye işaret eder. Örneğin, ebeveynlerin işyeri ve iş arkadaşları, uzak akrabalar veya büyük kardeşin gittiği okul çocuğun doğrudan içinde olmadığı ama onu etkileyen ortamlar ve kişilerdir.

Ekolojik sistem, çocuğun hem doğrudan etkileşiminin
olduğu yakın çevreden hem de çocuk üzerinde etkisi olan ancak çocuğun doğrudan temas etmediği uzak
çevreden oluşmaktadır.

Aile katılımının başarısı; öğretmenlerin aileler, çevre, okul ve çocuklarla kurdukları ilişkiler; öğretmenin bilgi birikimi, kişisel becerileri ve değerleri ile yakından ilişkilidir.

Sevgi pedagojisinin temel ögeleri:
• Yardımseverlik ve empati
• Yakınlık ve bağlılık
• Fedakarlık ve affetme
• Topluluk ruhu ve saygı

Aile merkezli kurumlarda:
• Aile ve öğretmenler birbirini tanır ve geçmiş birikimlerine saygı duyar.
• Çift yönlü bilgi akışı vardır.
• Güç ve karar verme paylaşılır.
• Farklılıklar kabul edilir ve farklılıklara saygı duyulur.
• Destek ağları yaratılmıştır.

Aile katılımını zorlaştıran etkenleri genel olarak beş başlık altında inceleyebiliriz. Bunlar; ekonomik, kültürel, sosyal, bireysel ve kurumsal etkenlerdir.