ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ II - Deneme Sınavı - 4

Erken çocuklukta öğrenme irdelendi¤inde şu ilkeler göze çarpmaktadır:

Çocuklar etkin öğrenenlerdir.

Çocukların öğrenmeleri olgunlaşma ile etkilenir.

Çocukların öğrenmeleri çevreden etkilenir.

Çocukların öğrenmeleri erken eğilimler ve algılarla etkilenir.

Çocuklar fiziksel deneyim, sosyal etkileşim ve yansıtmanın bir birleşimi yo

luyla öğrenirler.

Çocukların öğrenme stilleri farklıdır.

Çocuklar oyun yoluyla öğrenirler.

Erken çocukluk döneminde öğrenme amaçları genel olarak dört kategori altında toplanmaktadır: Bilgi, beceri, duygular ve eğilimler. Çocuklar bilgiyi onların sorularına verilen cevaplar, açıklamalar, olaylar, betimlemeler ve yapılandırmacı süreç doğrultusunda anlam oluşturma ile edinirler.

Düşünmede meydana gelen değişimler ve zihinsel süreçlerin daha karmaşık hale gelmesiyle meydana gelen değişimler olarak tanımlanan kavram bilişsel gelişim kavramıdır.

Eğilimler “belirli yönlerde belirli durumlara tepki için yönelimler ya da zihnin alış kanlıklar›” olarak ele alınabilir. Merak, yaratıcılık ve arkadaş canlısı olmak eğilimlere örneklerdir.

Etkin öğrenme yolu çocuklar çevreyi deneyimler ve bu doğrultuda çevrelerindeki dünyayı anlamlandırarak bilgiyi oluştururlar. Etkin öğrenme çoğu zaman işbirlikli olarak ortaya çıkar.

Etkin öğrenme temel alındığında; öğretmenlerin, geleneksel öğrenmede sık kulla- nılan anlatım tekniğinden farklı olarak alan gezileri, büyük ve küçük grup çalış- maları, kısa ve uzun süreli projeler gibi etkinliklere yer vermesi önerilebilir.

Verilen bu özellikler beyin temelli öğrenme yaklaşımının temel ilkeleri arasındadır.

Araştırma, bilgiyi elde etmede açık uçlu bir yol olmasının yanı sıra yaratıcı bir yol olarak da ele alınmaktadır. Araştırmanın temel basamakları şu şekilde verilmektedir:

(a) Bir problemi tanımlama ve açıklama
(b)Hipotezleri oluşturma
(c) Verileri toplama
(d) Hipotezleri test etmek için verileri analiz etme ve yorumlama

(e) Sonuçlar çıkarma

Çocukların ilgi ve gereksinimlerinin öğrenmenin merkezinde yer aldığı ve okulöncesi yaş grubundaki çocukların temel etkinliği olan etkin öğrenme yaklaşımı oyun temelli öğrenmedir.

İleri düzey zihinsel işlevlerin paylaşım yaparak aktif olduğunu savunan ve sosyo-kültürel kuramı temel alan etkin öğrenme yaklaşımı işbirlikli öğrenme yaklaşımıdır.

Vygotsky’ye göre dilin sosyal, benmerkezci ve içsel olmak üzere her biri farklı amaca sahip üç şekli vardır. Yaklaşık üç yaşına kadar dilin en ilkel biçimi sosyal konuşmadır.

Okulöncesi eğitim kurumlarında çocuklar için zengin uyaranlar sunan en önemli merkezlerden biri serbest zaman etkinlikleri içinde yer
verilen ilgi köşeleridir. Öğretmen bu öğrenme alanlarında çocuklara sunduğu
materyallerle çocuklarda ilgi ve merak uyandırarak daha etkin bir öğrenme ortamı oluşturabilir.

• Her çocuk için malzemeler,
• Çocuğun bu malzemelerle çalışması,
• Çocuğun malzemelerle yapacağı şeyi seçmesi,
• Çocuğun seçtiği ve kullandığı dil,
• Yetişkinlerin ve yaşıtlarının desteği.

Küçük grup etkinliği: Fen, matematik etkinliklerinde tercih edilen bir etkinliktir.Çocuklar bulundukları grupta işbirliği içinde çalışarak hem sürece hemde sonuca ilişkin yönlendirilirler.

Evcilik köşesinde çocukların seçim yapabilmelerine olanak verilmelidir. Bu
köşe çocukların en fazla tercih ettiği oyun köşelerinden biridir. Burada mutlaka
bir kostüm sandığı bulunmalı ve içinde değişik boylarda giysiler bulunmalıdır.
Örneğin; hem sıralama hem de farklı sınıflandırma imkânları sağlayan farklı renkte ve şekillerdeki tahtalar bu köşede bulundurulabilir.

Küçük kas gelişimini destekleyen materyaller Legolar, yapbozlar, bloklar, hareketli, duvara asılı tahtalar, oyun halısı, su oyunu araçları, taraklı bloklar gibi çeşlitli oyun materyalleri olarak sıralanabilir. Bu materyaller çocukların kaslarını geliştirici, bedensel esnekliklerini geliştirici, hareketlerine koordinasyon kazandırıcı özelliklere sahiptir.Sanat etkinliğinde oyun hamurundan kurabiyeler yapmak için kalğplar, kurabiye kâğıtları, merdaneler gibi mutfak malzemeleri, fırıncı şapkası gibi materyaller çocukların kendilerini farklı ortamlarda hayal etmelerini sağlayacak ve motor gelişimlerini destekleyecektir.

Sosyo-dramatik oyun,, çocukların çevrelerinde keşfettikleri tüm karakter ve
hareketleri taklit ettikleri, özgür bir ortamda oynadıkları oyundur. Evcilik, doktorculuk gibi oyunlar dramatik oyunun en bilinen örnekleridir.Çocuklar bu oyunlarda çevrelerindeki değişik insanların rollerine girerler. Dramatik oyunda kullanılan kuaför seti, garaj, itfaiye istasyonu, lokanta, alışveriş merkezleri, bakkal, pastane gibi çeşitli materyaller çocukların sosyal ve duygusal gelişimini desteklemek için uygun eğitim fırsatları sunar .Çocuklar oyun sırasında nesnelerle ve kişilerle etkileşimde bulunur ve nesneleri düşünce, durum ve diğer nesneleri temsil etmek için kullanırlar. Sembolik düşünmenin gelişimini destekleyen bu oyun türünde çocuğun farklı roller almasına, yeni keşiflerde bulunmasına, günlük yaşamdan olayları ve kişileri doğaçlama olarak canlandırmasına imkân sağlayan materyaller kullanılmaktadır.

Öğretmen çocuk merkezli olmalı ve çocukların deneyler, keşiler yapmasına olanak sağlayan materyaller bulundurmaya sınıfında özen göstermelidir. Sınıfında yapılandırmacı yaklaşıma uygun bir program uygulayan öğretmen materyal ve oyuncaklar; manipülatif materyaller, kitap gibi kaynaklar, okuma ve yazma ile ilgili araçlar ve sanat materyallerinden seçmelidir. Sınıfında kullandğı materyallerin bir kısmının bireysel çalışmaya, diğerlerinin sosyal etkileşime girme ye yönelik büyük ya da küçük grup çalışması şeklinde olmasın sağlamalıdır. Öğretmen birçok araç gereç ve materyal çeşidini çocuklara sunarak çocuklara seçme şansı verir ve çocuklara etkin öğrenme fırsat sunar. Öğretmen çocukların düşün melerini teşvik edecek sorular sorar, önerilerde bulunur ve çocukların materyallerle etkileşime girmesini kolaylaştırır.

Lev Vygotsky, Sosyo-Kültürel Kuram yaklaşımını tercih eden bir öğretmen sınıf ortamında sanat köşesi, blok köşesi, yazı yazma gibi köşelerin yanı sıra çocukların kum, toprak, su gibi doğal malzemelerle oynarken diğerleri ile etkin iletişime gireceği bir ortam sunmalıdır. Öğretmen materyali çocuklara tanıtmalı ve çocukların birlikte oynadığı bu oyun sırasında dili etkin bir şekilde kullanmaları sağlanmalıdır.