ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I

Yedi ana yeterlik: Gelişim alanları, ailelerle iletişim, değerlendirme, iletişim, yaratıcılık ve estetik, okul ve toplumla işbirliği yapma, mesleki gelişim sağlama ana yeterlikleridir.

Hohman ve Weikart’a göre (Akt, Kandır, Özbey ve İnal, 2010) öğrenme ortamının düzenlenmesi ve öğretmen-çocuk etkileşiminin belirlenmesinde etkili olan üç ortam vardır. Bunlardan birincisi serbest ortamlardır. Bu ortamlarda kontrol ağırlıklı olarak çocuktadır. Günlük uygulamalar ve öğrenme ortamı, çocukların serbest oyun etkinliklerini kısıtlamayacak kadar sınırlı bir biçimde yapılandırılmıştır. Çocuklardan istek geldiği durumlarda öğretmen etkileşime girer. Yapının belirsizliği ve öğretmen yönlendirmesinin sınırlılığı açısından çocukların büyük çoğunluğu için gelişimi hızlandırmada tek başına yeterli olmayan bir yaklaşımdır. Öğretmenin çocuklara neyi, nasıl yapacaklarını anlatması ve çocukların tekrar ederek yetkinleşmesi temeline dayanan ortam yönlendirici ortam olarak isimlendirilmektedir. Bu tür ortamlarda çocukların farklı öğrenme gereksinimlerini karşılamak güçleşmekte, aynı zamanda disiplin bozucu davranışlara daha sık rastlanmaktadır. Destekleyici ortam ise öğretmen ve çocukların öğrenim süreçlerinde denetimi paylaşmaları temeline dayanır.

Eğitim sürecinde çocuklar öğrenirken üç şekilde birbirleriyle etkileşime girerler:
• Yarış
• Bireysel çalışma
• İşbirliğine dayalı çalışma

Çocuğu tanıma ve değerlendirme etkili eğitim programlarının geliştirilmesinde ilk adımdır.

Yakınsak ve ıraksak soruların yanıtları iki tipte olabilir. Yakınsak sorular bir doğru ya da en iyi yanıtı bulma sorularıdır. Bu tip sorular yüksek veya alt düzey düşünmeyi gerektirebilir. Örneğin; bu
kalem mavi mi?

Çocuğun soruyu tam anlamıyla yanıtlayamadığı durumlarda işe koşularak yanıtın tamamlanmasına rehberlik eden sorular ise araştırma-soruşturma sorularıdır. Örneğin; Ne demek istedin, açıklar mısın? gibi (Balat, 2010).

Gelişim Alanları 1.1. Gelişim alanlarını desteklemek için eğitim sürecini planlayabilme. 1.2. Eğitim ortamını düzenleyebilme. Materyal seçebilme, kullanabilme ve hazırlayabilme. 1.4. Eğitim faaliyetlerini yürütebilme.

4. İletişim
4.1. Etkin dinleme becerisini geliştirebilme.
4.2. Empati kurabilme becerisini geliştirebilme.
4.3. Kendini söz, beden ve sanat yoluyla ifade edebilme becerisini geliştirebilme.
4.4. Bilişim teknolojilerinin günlük yaşamda kullanımına ait farkındalık geliştirebilme

Yakınsak ve ıraksak soruların yanıtları iki tipte olabilir. Yakınsak sorular bir doğru ya da en iyi yanıtı bulma sorularıdır. Bu tip sorular yüksek veya alt düzey düşünmeyi gerektirebilir. Örneğin; bu kalem mavi mi? Iraksak sorular ise, sıklıkla açık uçlu ve genellikle pek çok uygun fakat farklı yanıttan oluşur. Örneğin; bu öykünün başlığı ne olabilir? Gibi.

Harekete geçiren, teşvik eden sorular, işaret ve ipuçlarıyla çocuğun soruyu doğru yanıtlamasına yardım eden sorulardır.

Okulöncesi eğitim öğretmeninin özellikleri:

• Aktif bir öğrencidir.

• Çocuk için bir modeldir.

• Çocuğun oyun arkadaşıdır.

• İyi bir gözlemcidir.

• Planlamacıdır.

• Yaratıcı bir liderdir.

• Farklı ilgi alanlarına sahiptir.

Okul öncesi öğretmenliği özel alan yeterlikleri ile alt yeterlilikleri şöyledir:

1. Gelişim Alanları

1.1. Gelişim alanlarını desteklemek için eğitim sürecini planlayabilme.

1.2. Eğitim ortamını düzenleyebilme. 

1.3. Materyal seçebilme, kullanabilme ve hazırlayabilme.

1.4. Eğitim faaliyetlerini yürütebilme.

İletişim

4.1. Etkin dinleme becerisini geliştirebilme.

4.2. Empati kurabilme becerisini geliştirebilme.

4.3. Kendini söz, beden ve sanat yoluyla ifade edebilme becerisini geliştirebilme

4.4. Bilişim teknolojilerinin günlük yaşamda kullanımına ait farkındalık geliştirebilme.

Öğretmenler, gözlem, anektod, standart test ve gelişimsel kontrol listeleri, protfolyo, vb. birçok tekniği kullanarak çocukları tanıma ve değerlendirme çalışmalarını gerçekleştirmelidirler.

Okul öncesi eğitim programında psikomotor alan, sosyal-duygusal alan, dil alanı, bilişsel alan ve özbakım becerileri olmak üzere beş farklı alana ait amaç ve kazanımlara yer verilmiştir

Öğretmenler günlük planlarını hazırlarken;

• çocukların tüm gelişim alanları,

• farklı etkinlikler,

• Aktif-pasif etkinlikler,

• küçük grup-büyük grup bireysel etkinlikler,

• yapılandırılmış yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmamış etkinliler arasında denge kurmalıdırlar.

Okul öncesi eğitimde, etkin öğrenme, oyun temelli öğrenme, proje yaklaşımı, problem çözme, beyin fırtınası, drama, analojiler, deneyler, öyküleştirme, müzikle öğretim, işbirliğine dayalı öğrenme, anlatım, tartışma, soru cevap, örnek olay, gezi gözlem, gösteri vb. pek çok yaklaşım, yöntem ve teknikten yararlanılmalıdır.

Değerlendirme sürecinin geçerlik ve güvenirliği artırmak için çocukların yaşlarına uygun farklı teknikler kullanılarak düzenli aralıklarla farklı zaman ve durumlarda değerlendirilmeleri gerekmektedir. Bunun için çocukların çalışma örnekleri, öğretmenin gözlem kayıtları, çocuklarla yapılan konuşmaların kayıtları ve gelişim raporları gibi birçok farklı araç ve süreçten yararlanılabilir

Etkin öğrenme, deney, görme, duyma ve yapma, çoklu ortam, işbirliği, olumlu güdüleme, düşük stres ve eğlenceden oluşan bir yöntemdir.

Hohman ve Weikart’a göre öğrenme ortamının düzenlenmesi ve öğretmen-çocuk etkileşiminin belirlenmesinde etkili olan üç ortam vardır. Bunlardan birincisi serbest ortamlardır. Bu ortamlarda kontrol ağırlıklı olarak çocuktadır. Günlük uygulamalar ve öğrenme ortamı, çocukların serbest oyun etkinliklerini kısıtlamayacak kadar sınırlı bir biçimde yapılandırılmıştır. Çocuklardan istek geldiği durumlarda öğretmen etkileşime girer