ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I

Beynin işi öğrenmektir. Beyin, yaşam boyu süren çok güçlü bir öğrenme kapasitesine sahiptir ve her sağlıklı insan beyni birtakım niteliklerle donatılmıştır. Bunlar; örüntüleri ortaya çıkarma ve gerçeğe yakın tahminlerde bulunma yeteneği, belleğin çeşitli türlerinin olgusal kapasitesi, kendi kendine düşünme ve dışsal verileri çözümleme yoluyla deneyimlerden öğrenme ve kendini düzeltme yeteneği ve üstün yaratma kapasitesidir.

Sol beyin zihinsel, analitik, mantıksal, yakınsak, nesnel, rasyonel, ayrıntılara odaklanma, sözel beceriler, somut, matematiksel düşünme vb. fonksiyonlarını üstlenir. Sağ beyin bütünsel, sezgisel, spontan, yaratıcı, ıraksak, öznel duygular, görsel, soyut düşünme, sanatsal beceriler vb. fonksiyonları üstlenir.

Abraham Maslow 'a göre Öncelik ve önem sırasına göre gereksinimler; fizyolojik, güvenlik ve korunma, sevgi ve ait olma, saygınlık, kendini gerçekleştirme, öğrenme ve estetik gereksinimler olmak üzere yedi aşamalı bir sıra oluşturmaktadır.

Çoklu Zekâ Kuramının ilkeleri şöyledir:  insanlar çok farklı zekâ türlerine sahiptir. Bütün zekâlar dinamiktir ve her biri insanda farklı bir gelişim sürecine sahiptir. insandaki zekâlar tanımlanabilir ve geliştirilebilir.  Her insan kendi zekâsını geliştirmek ve tanımak fırsatına sahiptir. Her bir zekânın gelişimi kendi içinde değerlendirilmelidir. Her bir zekâ hafıza, dikkat, algı ve problem çözümü açısından farklı bir sisteme sahiptir.

Çocuklarda öğrenmeyi kolaylaştıran özellikler şöyle sıralanabilir: Beş duyunun işlevi: Çocuklar duyularını kullanarak daha etkili öğrenirler.  Uyarıcılar yönünden zenginleştirilmiş çevre: Çocuklar farklı ilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirecekleri çevrelerde yüksek düzeyde yarar sağlarlar.  Olumlu sosyal ilişkiler ve kişiliğe saygı: Çocuklar kendi gereksinimleri karşılanırken bir başkasının haklarının da korunduğunu ve koşulsuz sevgi ve saygı gördüklerini bilmelidirler.  Merak uyandıran, düşünmeye yöneltici çevrede öğrenmeyi teşvik eden liderlik: Çocukların çevrenin olanaklarından yararlanabilmesi, o ortamdaki yetişkin insanların tutum ve davranışlarından doğrudan etkilenir. Birçok özgün çocuk girişiminin hatalı yetişkin davranışıyla yok olması mümkündür.  Kaynakların paylaşılması ve farklı işbirliklerinin desteklenmesi: Çocuklar kendi olanakları dışındaki olanaklara da ulaşma şansı bulmalıdırlar.

Etkili öğrenme ortamlarının amaçları: Çocukları öğrenmeye karşı istekli kılma  Çocukların öğrenme kapasitelerini arttırma  Öğrenmeyi gerçekçi hedefler üzerine kurma  Öğrenmeyi anlamaya dayandırma  ilgi alanlarını genişletme ve geliştirme  Çocuğun kendi öğrenme kapasitesini ve öğrenme stilini anlamaya yönelik farkındalığını geliştirme.

Oyun yoluyla öğrenmenin üç temel özelliği vardır:  Ezbere hatırlamalar yerine, süreci fikir üretme, araştırma, inceleme, gözlem, katılım, denemeler oluşturur. Süreç ve eylem öğretmenden çok, çocuk tarafından yönlendirilir.  Eğitim programı doğrusal ve sıralı değildir, esnek ve yaratıcı bir süreçtir.

Anlatım yoluyla öğretim yönteminin özellikleri şunlardır:  Statiktir.  Ayrıntılıdır. Dıştan güdümlüdür. Görsel ve işitsel temele dayanır.  Öğretmen yönünden planlı, sistemli ve yapılandırılmıştır.  Öğrenme genelden özele -tümdengelim- gerçekleşir.

Açık uçlu sorular çocuğu düşünmeye yönelten sorulardır. Kapalı uçlu sorular çocukların kısa yanıtlar vermelerine dönüktür. Açık Uçlu Sorular: Bakış açısı: Sence bir anne ne / neler yapabilir / yapamaz? Varsayım: Sihirli bir taşın olduğunu düşün, bu taşı kullanarak nelerin gerçekleşmesini istersin? Katılımcı: Eğer bir masal kahramanı olsan hangisi olmak isterdin? Neden? ilişki kurma: Anaokuluyla ev arasındaki benzerlikler / farklılıklar nelerdir? Yeniden organize etme: Bu etkinliği bir kez daha yapsan neler ilave etmek isterdin? Tanımlama: Bu elbise hakkında neler söyleyebilirsin? Kapalı Uçlu Sorular: - Resimde gördügünüz bebek ağlıyor mu? - Bugün hava soguk mu, sıcak mı ?

Drama yönteminin çocuklar yönünden gelişimsel ve eğitsel katkılarını şöyle sıralayabiliriz: Başkalarının duygularına, davranışlarına karşı empati ve duyarlılık geliştirir. Farklı bakış açıları kazandırır. Duygusal olarak kişiyi rahatlatır. Grup önünde kendini ifade etme becerisini geliştirir. Kendine güven gelişimini sağlar. Problem çözücü birey olmayı destekler. Kendini ve diğerlerinin davranışlarını değerlendirmeyi öğretir. Hayal dünyalarını geliştirir. Kendisini keşfetmesine olanak verir.

Piaget’in Zihinsel Gelişim Kuramındaki gelişimsel dönemleri şunlardır: Duyusal-Motor Dönem (0- 2 yaş), İşlem Öncesi Dönem (2- 7 yaş), Somut İşlemler Dönemi (7- 11 yaş) ve Soyut İşlemler Dönemi (11 yaş ve sonrası). Doğru cevap A'dır.

Gardner’e göre zekâ alanları: Sözel- Dilsel Zekâ, Mantıksal- Matematiksel Zekâ, Görsel- Mekânsal Zekâ, Bedensel- Kinestetik Zekâ, Müziksel- Ritmik Zekâ, Kişisel- İçsel Zekâ, Kişiler arası- Sosyal Zekâ, Doğa- Varoluşçu Zekâ olarak ayrılır. Doğru cevap B'dir.

Şu anda bilinen zekâ türlerinden daha farklı zekâlar da olabilir. Bir zekânın kullanımı esnasında diğer zekâlardan da faydalanılabilir. Bütün zekâlar dinamiktir ve her biri insanda farklı bir gelişim sürecine sahiptir. Her bir zekâ hafıza, dikkat, algı ve problem çözümü açısından farklı sisteme sahiptir. Kişisel altyapı, kültür, kalıtım, inançlar zekâların gelişimi üzerinde etkiye sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Çocuklar gözlemleriyle öğrenirler, sözlü anlatımların da etkili olduğu durumlar vardır; ancak en etkili deneyimler çocukların kendi başlarına giriştikleri deneyimlerdir. Çocuklar aynı şeyi birçok kez yapsalar bile bizzat kendileri yaptıkları için sıkılmazlar. Onların ilgisini böylesi yüksek seviyede tutan çocukların kendilerini sürecin içinde bulmalarıdır. Bu durum çocuklarda öğrenmeyi kolaylaştıran pratik yapma fırsatı özelliğini tanımlar. Doğru cevap C'dir.

Öğretmen merkezli öğretim yöntemlerinde geribildirim ve değerlendirme tek boyutludur, standart testlerle sınırlıdır. Diğer şıklarda yer alan bilgiler öğrenci merkezli öğretim yöntemlerine aittir. Doğru cevap E'dir.

Süreç ve eylem öğretmenden çok çocuk tarafından yönetilir. Ezbere hatırlamalar yerine, süreci fikir üretme, araştırma, inceleme, gözlem, katılım, denemeler oluşturur. Eğitim programı doğrusal ve sıralı değildir, esnek ve yaratıcı bir süreçtir.  Çocuğun informal
öğrenme ortamıdır. Açık uçlu yaratıcı bir süreçtir. Doğru cevap D'dir.

Yarı yapılandırılmış oyun etkinlikleri, çocukların gelişiminin tüm boyutlarında desteklenmesini hedefleyen, öğretmen tarafından planlanmış, fakat çocuklarla aktif etkileşim içinde, açık uçlu bir süreç olarak işleyen yaratıcı oyunlardan oluşur. Öğretmen çocukların gereksinimlerine uygun olarak süreci başlatır, süreç tamamen çocukların yaratıcılığı ve katılımı ile devam eder. Doğru cevap B'dir.

Anlatım yoluyla öğretim yönteminin özellikleri şunlardır:
• Statiktir.
• Ayrıntılıdır.
• Dıştan güdümlüdür.
• Görsel ve işitsel temele dayanır.
• Öğretmen yönünden planlı, sistemli ve yapılandırılmıştır.
• Öğrenme genelden özele -tümdengelim- gerçekleşir. Doğru cevap C'dir.

Bakış açısı soruları, çocuğun bir konuyla ilgili bilgilerini, görüşlerini belirtmesini isteyen sorulardır. Doğru cevap A'dır.

Drama yoluyla öğrenmede üründen çok, süreç (sunuş- sergileme) önemlidir. Demokratik sınıf ortamı ve fırsat eşitliği ilkelerine dayanır. Etkin gözlem ve çeşitli nesneleri kullanmayı gerektirir. Doğru cevap D'dir.