ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I - Deneme Sınavı - 5

Anasınıfı ve anaokulunda sınıf içinde bulunan mobilyaların özellikleri:

Okulöncesi eğitim en geniş anlamda “doğumdan ilköğretime başlayınca kadar olan süreçte, bu dönemdeki çocukların gelişim özelliklerine uygun zengin uyarıcı çevre olanakları sağlayan, onların tüm gelişimlerini, toplumun kültürel değerleri ve özellikleri doğrultusunda yönlendiren, duyguların gelişimini ve algılama gücünü arttırarak, akıl yürütme sürecinde ona yardımcı olan ve yaratıcılığını geliştiren, kendini ifade etmesini ve öz denetimini kazanmasını sağlayan sistemli bir eğitim süreci” olarak tanımlanmaktadır (MEB, 1993 akt: Akduman, 2010, s.3; Gültekin, 2011a, s. 47).

Okul öncesi eğitimde etkinlik köşeleri; evcilik köşesi, blok köşesi, müzik köşesi, sanat köşesi, fen, doğa ve matematik köşesi, kitaplık köşesi, bilgisayar köşesi, masa oyuncakları köşesi şeklinde sıralanabilir.

Fen, doğa ve matematik köşesi: Bu köşe, çocuğun araştırıcılığına olanak sağlayacak bir biçimde düzenlenir. Fen-doğa köşesi çocukların bitki ve hayvan yetiştirdikleri, deneyler yapıp gözlemledikleri ve sonuçları tartıştıkları bir köşedir. Fen, doğa köşesi pencere yakınına düzenlenerek mümkünse doğal ışık alması sağlanmalıdır. Burada değişik koleksiyon örnekleri, mikroskop, mıknatıs gibi malzemelerin konabileceği raf ve masalar bulunur. Doğru cevap A'dır.

Okulöncesi eğitimin evrensel amaçları ise Mialaret tarafından toplumsal, eğitici ve gelişimsel olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır (Oktay, 1999 akt: Kuru Turaşlı, 2010, s. 5):

Tüm oyun alanları için dikkat edilmesi geren özellikler şunlardır: Sesiz ve aktif oyunların oynandığı alanlar birbirinden ayrı planlanmalıdır. Ayrıca bu alanlar hem bireysel hem de grupla oynamaya imkân verecek şekilde düzenlenmelidir. Oyun alanlarının hem kendi içinde hem de çevresinde geçişler için uygun yollar yapılarak belli bölgelere yığılma engellenmelidir. Bahçe oyunları için gerekli araçları ve malzemeleri koymak için bahçede uygun bir mekânda dolap, sandık vs. bulunmalıdır. Tüm oyun alanlarında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış olması gerekmektedir. Tüm oyun alanları yetişkinler tarafından gözlemlenebilir bir şekilde düzenlenmelidir. Oyun alanlarında zaman zaman değişiklik yapılarak çocuklarda oluşabilecek monotonluk giderilmelidir.  Sürekli aynı ortamda oynamak zorunda kalan çocuklar farklı oyun ortamları yaratmak isteyerek zararlı birtakım davranışlarda bulunabilirler. Oyun alanına yakın, çocukların oyun sırasında kullanabilecekleri tuvalet ve lavabolar ve bulunmalıdır. Çocukların hem güneşli hem de yağmurlu günlerde oynayabileceği şekilde düzenlemeler yapılmalıdır. Engelli çocuklar için gerekli düzenlemeler yapılmış olmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Okulöncesi eğitimin evrensel amaçları ise Mialaret tarafından toplumsal, eğitici ve gelişimsel olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır (Oktay, 1999 akt: Kuru Turaşlı, 2010, s. 5):

Dramatik oyun alanında çocuklar birçok farklı hayali oyun oynamaktadırlar. Bu alanda ahşap kulübe, şato, gemi, araba gibi farklı fiziksel özelliklere sahip yapılar oluşturulabilir. Dramatik oyun alanının yanına kum ve su oyun alanı düzenlenerek çocukların hayal dünyalarını genişletmeye ve daha eğlenceli oyunlar oynayabilmelerine fırsat verilebilir. Sandık, kayık, tahta parçaları gibi materyallerle de bu ortam zenginleştirilebilir. Doğru cevap B'dir.

MEB (2006, s. 10) tarafından hazırlanan “36-72 Aylık Çocuklar İçin Okulöncesi Eğitim Programı”nda ise okulöncesi eğitimin amaçları, Türk Milli Eğitiminin amaç ve ilkelerine uygun şekilde;

Kreş programı 1994 yılında düzenlenmiş ve 0-36 ay çocuklarının gelişim özellikleri dikkate alınarak 0-12 ay, 13-24 ay ve 25-36 ay olmak üzere üç evrede ele alınmıştır.

Türkiye’de okulöncesi eğitim alanında program geliştirme çalışmaları Milli Eğitim Bakanlığı’nda 1992 yılında Okulöncesi Eğitim Genel Müdürlüğü’nün kurulması ile hız kazanmıştır. Bu gelişmenin ardından 1994 yılında “Kreş Programı (0-36 ay)”, “Anaokulu Programı (37-60 ay)” ve “Anasınıfı Programı (61-72 ay)” olmak üzere yaş grupları temel alınarak Okulöncesi Eğitim Programı geliştirilmiştir.

Kreş programı 1994 yılında düzenlenmiş ve 0-36 ay çocuklarının gelişim özellikleri dikkate alınarak 0-12 ay, 13-24 ay ve 25-36 ay olmak üzere üç evrede ele alınmıştır. Programın genel amacı 0-36 ay yaş grubunun sağlıklı bakım, beslenme, bedensel ve ruhsal gelişimine katkıda bulunmak olarak belirtilmiştir (MEB, 1994).

Türkiye’de uygulanmakta olan 36-72 aylık çocuklar için geliştirilmiş olan okulöncesi eğitim programında da çocukların nitelikli bireyler olarak yetişmelerini sağlayacak uygulamalara yer verildiği ve hem okulöncesi eğitimde hem de okulöncesi eğitim programlarında göz önünde tutulması beklenen ilkelerin benimsenmiş olduğu görülmektedir. 2006 yılında geliştirilen ve günümüzde halen uygulanmakta olan okulöncesi eğitim programı, 2002 yılında geliştirilen okulöncesi eğitim programının uygulama sürecinden gelen geribildirimler, çeşitli araştırmalar ve ilköğretim programlarındaki değişiklikler nedeniyle geliştirilmiştir. Program çocuğun tüm gelişim alanlarının geliştirilmesini temele aldığından “gelişimsel”, program anlayışı olarak bütüncül, programlama yaklaşımı olarak ise sarmal olarak nitelendirilmektedir (MEB, 2006).

Kreş programı 1994 yılında düzenlenmiş ve 0-36 ay çocuklarının gelişim özellikleri dikkate alınarak 0-12 ay, 13-24 ay ve 25-36 ay olmak üzere üç evrede ele alınmıştır.

Okulöncesi eğitim programının temel özellikleri programda 19 madde altında ele alınmış ve programdaki yeri ve önemi üzerine tartışılmıştır. Programın temel özelliklerine aşağıda kısaca yer verilmiştir (MEB, 2006, ss. 11-17):

Çocuk merkezlidir. Programın uygulanışına ilişkin tüm düzenlemelerde çocukların gelişim özellikleri, bireysel farklılıkları ve yakın çevrenin özelliklerinin dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Öğretmenlerin plan yaparken özellikle öğrencilerin gelişim sürecine, hızına ve kritik dönemlere dikkat etmeleri, bireysel farklılıkları göz ardı etmemeleri gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca sürecin planlanmasından uygulanmasına kadar çocukların söz sahibi olmaları gerektiği belirtilmektedir. Tuğrul (2007, s. 53), okulöncesi eğitim programında çocuğun yerini “eğitim programının çocuğun kendisinden doğması temel gerekliliktir” sözleriyle vurgulamaktadır.

Okulöncesi eğitim programı öğretmen kılavuz kitabı, öğretmenler tarafından programın etkili şekilde kullanılabilmesi, gruplarda gerçekleştirecekleri etkinliklere zenginlik ve çeşitlilik katılması amacıyla düzenlenmiştir. Öğretmen kılavuz kitabında programın gerektirdiği şekilde yıllık plan, günlük plan ve etkinlik planı örneklerine yer verilmiş ve bunların nasıl kullanılacağına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Öğretmenlerin program ve kılavuz kitabını bir başvuru kaynağı olarak görmesi, ancak kendi grubunun özelliklerine göre düzenlediği ya da seçtiği etkinlikleri değiştirme, yenilerini ekleme, zenginleştirme konusunda esnek ve yaratıcı olması beklenmektedir.

1994 Kreş Programı 2002 yılında yeniden gözden geçirilmiş ve bunun sonucunda kreş programı kaldırılmış, Anaokulu ve Anasınıfı Programları ise birleştirilmiştir. 2002 yılında güncellenen okulöncesi eğitim programının en önemli yanı ünitelere yer verilmemesi ve yaratıcılığa vurgu yapması olarak gösterilmektedir (Gültekin,2011b, s.73).

Okulöncesi eğitimin evrensel amaçları ise Mialaret tarafından toplumsal, eğitici ve gelişimsel olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır (Oktay, 1999 akt: Kuru Turaşlı, 2010, s. 5):

Kreş programında gelişim alanlarına yönelik olarak belirlenmiş olan amaç ve davranışların kazandırılması ve çocuğun gelişiminin desteklenmesi amacıyla çocuklarla ilgilenen yetişkinlerin aşağıdaki konulara dikkat etmesi gerektiği vurgulanmıştır: