ÖZEL İLGİ TURİZMİ

• Sağlığın, kişinin temel sermayesi ve kaynak
olarak görülmesi
• Sağlıklı olma durumunda kişinin iş yaşamında kalabilme şansının artması

Diğer taraftan sağlıklı yaşam denildiğinde akla sürdürülebilirlik gelmektedir. Sürdürülebilirlik, ya­şamın bütün alanlarını kapsamaktadır. Örneğin, günümüz insanı dünyadaki kaynakların hızlıca tü­ketildiğinin farkında olduğundan bunu önlemeye çalışmaktadır. Emekli olunsa dahi yaşam koşulla­rındaki iyileşmeden dolayı insanlar, 20-30 yıl daha yaşamayı planlayarak ona göre hareket etmektedir. Sağlıklı yaşam aynı zamanda iş ve özel yaşamı den­gede tutarak yaşamaktır. Bilimsel tıbbın insanların bu yaşam tarzına karşı beklentilerine yeteri kadar karşılık verememesinden dolayı, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yeni arayışlar baş­lamıştır. Bu bağlamda ortaya, bir sonraki başlıkta detaylarıyla ele alınacak olan “wellness” yaşam tarzı çıkmıştır. Sağlıklı yaşam, genel anlamıyla aşağıdaki boyutlarda ele alınmaktadır:

Alman Beslenme Birliği (Deutsche Gesellschaft für Ernährung) sağlıklı beslenmeyi; “bir insanın, vücudunun ihtiyacı olduğu besin maddelerini yeteri kadar, doğru miktarda ve doğru şekilde almasıdır” şeklinde tanımlamıştır.

Erişilebilir turizm; ulaşım, işitme, görme ve algılamanın yer aldığı turizm uygulama­larının bulunduğu, erişim ihtiyaçları olan bireyle­rin, engelli, yaşlı ve çocukların yer aldığı bir turizm çeşididir. Burada vurgulanmak istenen turizm faa­liyetine katılmak isteyen bireylerin turistik tesislere ve ulaşım araçlarına erişimlerinin kolaylaştırılma­sının gerekliliğidir. Gerekli uygulama, düzenleme ve donanımların sağlanması durumunda, engelli bireylerin seyahat ve turizm için büyük bir pazar oluşturacağı düşünülmektedir.

İnsanlar, sağlıklı olma hâlini korumak ve mevcut sağlık durumlarını geliştirmek ya da arttırmak için termal tedavi uygulamalarına başvurmuştur. Bu kapsamda antik çağlardan günümüze termal kaynakların sağlıklı olmak amacıyla kullanılması gittikçe yaygın hâle gelmiştir. Bunun yanı sıra termal turizm işletme­leri yıl boyu hizmet verecek şekilde planlandığından, sadece hasta bireylerin değil, sağlıklı bireylerin de kullanımına uygundur. Termal turizm, rekreasyon amaçlı kullanım olanağı sağladığı gibi kaplıca, çamur, deniz suyu, mağara ve iklim kürü gibi çeşitleri de sunmaktadır. Termal turizm kapsamında değerlendirilen uygulamalar şu şekilde özetlenebilir:

Kür: Sıcak yeraltı maden sularının tedavi etme amacıyla kullanılmasıdır.

Balneoterapi: Termal sular, paloidler ve gazlar gibi doğal tedavi edici kaynakların içme, banyo ve inha­lasyonla tedavi amacıyla kullanılmasıdır.

İnhalasyon uygulamaları: Termal su zerrecikleri kullanılarak gerçekleştirilen soluma tekniğine dayalı tedavi uygulamalarıdır.

İçme kürleri: Kaplıcalarda ya da ılıcalarda mineralli sularla gerçekleştirilen tedavilerdir.

Peloidterapi: Şifalı çamurun tedavi amacıyla kullanımını içeren, jeolojik ya da biyolojik durumlar sonucu oluşan organik ya da inorganik maddelerden meydana gelen peloidlerin belneoterapi yöntemiyle uygulanmasıdır.

Klimaterapi: Sıcaklık, rüzgâr, nem ve güneş gibi iklimsel unsurların sistemli olarak tedavi amacıyla kullanılmasıdır.

Hidroterapi: Mineral su kullanılarak yıkanma uygulamasıdır. Her birey için ayrı olarak tasarlanmış ve kullanım amacına uygun olarak hazırlanmış havuzlarda sinir ve kas sistemi rahatsızlıklarını iyileştirme amacıyla kullanılan bir havuz terapi yöntemidir.

Mineral SPA: Mineral SPA ifadesinden mine­ralli suyun kullanıldığı SPA anlaşılmaktadır. Mine­ral SPA; termal mineralli sular, çamur banyosu ve deniz suyunun sıcak ve soğuk havuzlarda yapılan SPA ve wellness hizmetleri ile hidroterapi hizmet­lerini kapsamaktadır.

Resort SPA: Uzman personel tarafından bir resort veya konaklama tesisi içinde, SPA ve well­ness hizmetleri sunulan yerlerdir. Resort SPA, aynı zamanda beden, ruh ve zihin için yapılan uygu­lamaları içeren golf, tenis, ata binme, kayak ve su sporları gibi diğer tatil faaliyetlerini tamamlayıcı bir üründür.

Kruvaziyer SPA: Kruvaziyer gemilerde SPA, wellness ve fitness hizmeti sunan ve bu tarzda mut­fak hizmetleri olan SPA’lardır. Kruvaziyer SPA’lar, deniz-kum-güneş turizmi ve kara bağlantılı desti­nasyonlardaki SPA hizmetlerinin gelişimini takip amaçlı ve rekabet şansını artırmaya yönelik bir ça­lışma olarak da yorumlanabilir.

Destinasyon SPA: Termal ve deniz suyunu kul­lanarak gerçekleştirilen vücut bakım uygulamaları­nın yanı sıra fitness hizmetleri, bedensel, ruhsal ve zihinsel tedavi uygulamaları, kişiye özel beslenme programları, kişisel koçluk hizmetleri, beslenme danışmanlığı, kilo verme gibi sağlığı artırmaya yö­nelik tıbbi hizmetler sunulan SPA’lardır. Destinas­yon SPA’da günlük SPA’da, sunulan hizmetlere ek olarak tesiste konaklama söz konusudur.

Termal turizmin küresel olarak Güney, Doğu ve Orta Avrupa, Asya, Güney Amerika ve Kuzey Afrika ülkelerinde yaygın bir şekilde yer aldığı bilinmektedir. Bu ülkelerde, termal suların kulla­nımı, banyo, masaj ve terleme gibi köklü geçmişe sahip geleneksel uygulamalar vardır. Buna karşın günümüzde wellness hizmetlerinin geldiği nokta­da, kullanılan suların şifalı ve sıcak olması koşulu aranmayabilmektedir. Global Wellness Enstitüsü­nün 2018 raporuna göre wellness harcamaları (4.2 trilyon dolar) tüm küresel sağlık harcamalarının (7.3 trilyon dolar) neredeyse yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Aşağıda özel ilgi turizmine yöne­lik yapılan harcamalar verilmiştir:

Küresel anlamda termal turizmde öne çıkan ülkeler Çin (17,5 milyar dolar), Japonya (12,8 milyar dolar) ve Almanya (7,2 milyar dolar); SPA turizminde ise ABD (20,8 milyar dolar), Çin (8.2 milyar dolar), Almanya (6,7 milyar dolar), Japonya (5.7 milyar dolar) ve Fransa’dır (3.6 milyar dolar). Avrupa ülkeleri termal kaynaklardan çeşitli amaç­larla yararlanma konusunda vatandaşlarına sigorta sistemleri ile destek olmaktadır.

Küresel anlamda termal turizmde öne çıkan ülkeler Çin (17,5 milyar dolar), Japonya (12,8 milyar dolar) ve Almanya (7,2 milyar dolar); SPA turizminde ise ABD (20,8 milyar dolar), Çin (8.2 milyar dolar), Almanya (6,7 milyar dolar), Japonya (5.7 milyar dolar) ve Fransa’dır (3.6 milyar dolar). Avrupa ülkeleri termal kaynaklardan çeşitli amaç­larla yararlanma konusunda vatandaşlarına sigorta sistemleri ile destek olmaktadır.

20. yüzyılın ikinci yarısında, ABD’de özellikle erken ölümlerin önüne geçmek, sağlık harcama­larını kontrol etmek ve toplum sağlığını iyileştir­mek üzere bir dizi çaba gösterilmiştir. Wellness kavramı bu çabalar sonucunda 1970’li yıllarda ilk kez ABD’de ortaya çıkmıştır. Wellness anlayışının ABD’den Kıta Avrupası’na şekil ve içerik değiştire­rek yayılması 1980’li yılları bulmuştur. Bu bağlam­da ABD öncü bir devlet olmuştur. ABD’de well­ness, bütüncül ve toplum sağlığına yönelik tedbir ve çalışmaları içerirken Kıta Avrupası’nda daha çok şımartılma ve haz alma ön plandadır. ABD’de; ra­hatlamak, kendini şımartmak ve stres atmak isteyen şehir sakinleri için düşünülmüş çok sayıda günlük SPA bulunmaktadır. ABD, küresel wellness turiz­mi harcamaları içinde en büyük paya sahip ülkedir. Global Wellness Enstitüsü bu harcamaları 2018 yılında 241,7 milyar dolar olarak tahmin ederken 2022 yılına kadar 311 milyar dolara yükseleceğini de öngörmektedir. ABD, wellness turizminde bü­yük bir pazar olarak küresel wellness turizmi gelir­lerinin üçte birinden fazlasını sağlamaktadır.