ÖZEL GÜVENLİK MESLEK ETİĞİ - Deneme Sınavı - 7

Yanıt E'dir. Demokratik polislik anlayışının temel ilkelerini aşağıdaki şekliyle sıralamak mümkündür (AGİT, 2016: 15): • Bireylerin huzurunu ve asayişini sağlamak, • Temel hak ve özgürlükleri korumak, bireysel haklara saygı göstermek, • Suç işlenmesinde önce gerekli önlemleri almak ve suç sonrası suçluların yakalanması için gerekli çalışmaları yürütmek, • Halka yardım etmek ve kamu yararını gözeterek hizmet etmek, • Halkın beklenti ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak, • Devlet otoritesini halkın ihtiyaçları noktasında kullanmak.

Polisin suç önleme ve suçun aydınlatılması için delil tespiti görevlerinin yanında 2559 sayılı PVSK’de ve yönetmeliklerde belirtilen diğer önemli görevleri aşağıda ifade edilmektedir: • Durdurma ve kimlik sorma (PVSK md.4) • Parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması (PVSK md.5) • Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin denetimi (PVSK md.6) • Adli ve Önleme araması (PVSK md.9, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği md.7) • Zor ve Silah Kullanma (PVSK md.14) • Yakalama, gözaltına alma ve muhafaza altına alma (PVSK md.2, Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği md.5) Yanıt E.

Yanıt A: Direnişin derecesine göre zor kullanma yetkisi üç kademede ve artan bir şekilde uygulanmalıdır. Bu üç kademeyi sırasıyla ve birbirini takip edecek şekilde aşağıdaki hâliyle sıralayabiliriz (PVSK md.16): • Bedenî Güç: Direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullanılan bedenî kuvvettir. • Maddi güç: Direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin yeterli olmadığı durumlarda kullanılan, kelepçe, cop, basınçlı veya boyalı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, köpekler, atlar ile diğer hizmet araçlarıdır. • Silah: Kanuni şartlar gerçekleştiğinde, bedenî kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hâle getirilemeyen direniş karşısında, sadece bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde silah kullanılabilir.

ülkemizde kolluk görevlilerini, genel kolluk, özel kolluk ve yardımcı kolluk olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür. • Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı • Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları • Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik. Yanıt B.

Yanıt D. Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı • Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları • Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Yanıt D'dir. Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı • Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları • Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Yanıt C. Genel Kolluk: Polis (Emniyet Genel Müdürlüğü), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı • Özel Kolluk: Gümrük Muhafaza ve Orman Muhafaza Genel Müdürlüğü, Belediye Zabıtaları • Yardımcı Kolluk: Köy korucuları, Kır Bekçileri, Çarşı ve Mahalle Bekçileri, Gemi Kaptanları ve Özel Güvenlik

Yanıt A'dır. polis “şehirde kamu düzenini, huzur ve güvenliği sağlayan kuruluş, kolluk, zabıta” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt E. Etiğin inceleme alanını aşağıdaki konular oluşturmaktadır: • Bireysel, toplumsal, mesleki iyilik ve düzen • İyilik ve düzene etki eden faktörler • Özgür irade, sorumluluk ve vicdan • Mesleki yükümlülükler

Yanıt E: Etik değerlere uygun olmayan davranış kalıplarını sergilemenin bireysel, mesleki ve toplumsal açıdan olumsuz sonuçlarını da aşağıdaki şekliyle ifade edebiliriz (Kolçak, 2016: 27 ve Kavsıracı, 2018: 1862): • Saygınlığı kaybetme • Toplumdan dışlanma • Güvenilirliğini kaybetme • Mesleki ve toplumsal bağlılığın zayıflaması • Çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerin bozulması ve işini kaybetme • Kendimize olan saygının yitirilmesi • İş birliğinin zayıflaması • Kurum içi iletişimin azalması • Yozlaşmanın artması

Yanıt E: Etik değerlere uygun davranışlar sergileme ve aykırı hareket etmenin bireysel, toplumsal ve mesleki olarak olumlu ve olumsuz sonuçları bulunmaktadır. Olumlu sonuçları aşağıdaki şekildeki gibi sıralayabiliriz:

• Saygınlık elde etme
• Güvenilir bir birey olarak kabul edilme
• Diğer insanlardan yardım alma
• Toplumda ve meslekte kabul görme ve iyi bir intibaa elde etme
• Ahlaki çöküntüyü önleme
• Art niyet içeren davranışları önleme

Yanıt E. Ahlak kurallarının özelliklerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: • Belirli bir dönemde ve zamanda belirli bir insan topluluğu tarafından ortaklaşa benimsenmiş kurallardır. • Ahlak insan davranışının kaynağını, eylemlerin iyi ya da kötü olmasını inceler. • Bireyler arasındaki ilişkileri düzenler. • Ahlak kurallarının ihlali sonucu ortaya çıkacak olan yaptırım vicdanidir. Ayıplama, kınama vb. Hukuk kurallarının ihlali ise maddi yaptırımlara bağlanmıştır. • Ahlak, hukuk ile benzerlik göstermektedir. Fakat hukuk yazılı kurallardır, ahlak ise yazılı ve emredici olmayan kurallardır. • Ahlak, insan vicdanının neyin iyi neyin kötü olduğuna karar vermesini sağlar

Yanıt E: Kültürün özellikleri şunlardır (Kolçak, 2016: 51): • Görelidir, her toplumun kendine özgü kültürü bulunmaktadır. • Toplumsal bir üründür, öğrenilerek kazanılır. • İnsanlar arası etkileşim sonucu doğup gelişir. • Tarihseldir, geçmişten günümüze sürüp gelmektedir. • Durağan değildir. Zaman içinde değişmektedir. • İnsan eseridir, insanlar hem kültürü oluşturur hem de ondan etkilenir.

Yanıt A. Yönetsel etik: Yönetici konumunda bulunan kişilerin uymak durumunda oldukları ilke ve standartlardır. Yönetim ile ilgili eylemlerde yönetici konumunda olan bireylere yol gösteren davranış kurallarıdır. Ahlaki karar alma sürecinde doğru ve iyi olanın tercih edilmesini sağlamaktadır. Yönetsel etik, karar alma süreçlerini, yöneticilerin kurumun geleceği için alternatifler arasından yapacakları seçimleri ve günlük rutin yönetim işlerini kapsamaktadır.

Yanıt B. İş etiği, çalışma hayatında, işletmelerin iş ile ilgili olarak belirlediği norm ve kurallar doğrultusunda bireylerin davranışta bulunmasını sağlayan ilke ve kurallardır. İşletmeler, insanların ihtiyaçlarının karşılanması ve kâr elde etmek amacıyla kurulan ekonomik yapılardır.

Yanıt E.  Mesleki etik ilkelerin temel işlevlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: • Meslek üyelerinin kişisel istek ve eğilimleri sınırlamak • Yetersiz meslek üyelerini dışlamak • Meslek içi ilişkileri ve diğer kurumlarla rekabeti düzenlemek • Hizmet ilkelerinin benimsenmesini sağlamak ve bu ilkeleri korumak • Belirlenen davranış ilkeleri doğrultusunda davranılmasını sağlamak

Yanıt A.  Etik ve ahlak kavramları çoğu zaman birbirinin yerine kullanılmaktadır. Ancak her ne kadar birbirine yakın anlamlar içerse de farklı durumları ifade etmek için kullanıldığı unutulmamalıdır. Etik ve ahlak arasındaki ilişkiyi aşağıdaki şekliyle maddeler halinde sıralayabiliriz (Kavsıracı, 2018: 1863-1864 ve Kolçak, 2016: 1-5): • Ahlak, kültürel ve toplumsal değerlerle ilgili doğru ve yanlışları belirterek, günlük hayatımızda nasıl davranılması gerektiğini işaret eder. Etik ise ahlak kavramını araştırma konusu yapar ve soyut kavramlara dayanır. • Ahlak kuralları, çeşitli dönemlerde ve toplumlarda farklılık gösterdiği için her zaman geçerli kabul görebilecek ortak ahlak kuralları yoktur. Etik, zamanla değişmeyen, evrensel kabul gören ilkelerin geliştirilmesi için çalışır. • Ahlak, etiğin yaşam pratiğinde görülen kurallardır. • Etik, ahlak kavramı üzerinde çalışmakla birlikte, etiğin sorduğu sorularla ahlakın sorduğu sorular birbirinden farklıdır. Ahlak bireysel sorgulamalar yapmakta iken, etik, ahlakiliği sorgulayan davranış kalıplarını incelemektedir. • Etik ahlak üzerinde sistemli bir düşünce, irdeleme, araştırma ve tartışma ile ahlaki problemlerle ilgilenmektedir. Etik insanları ahlaklı yapmaz. Bir insanın ahlaklı olması bireyin kendi iradesiyle ilgilidir. • İnsanlar toplum içerisinde yaşayarak ahlakı öğrenebilir. Fakat etik değerler ve kuralların kendiliğinden öğrenilmesi mümkün değildir. • Ahlaki değerlere uygun hareket etmemenin cezası, ayıplama ve kınama şeklinde ortaya çıkar. Etik değerlere uygun hareket etmemek, meslekten ve gruptan dışlanmakla cezalandırılabilmektedir. • Ahlak ilkeleri genellikle yazılı kurallardan oluşmazken, etik kurallar çoğunlukla yazılı ilke ve kurallardan oluşmaktadır.

Yanıt E. İnsanlar için neyin iyi ya da kötü olduğunu söyleyen, insanların nasıl yaşamlarını gösteren, belirli durumlarda nasıl davranılması gerektiğini ifade eden normları ortaya koyan etik; normatif etik olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal kuralların bir yansıması olan “yalan söyleme, hırsızlık yapma” gibi önermeler bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Etik, her meslek grubu için sıkça kullanılan ve mesleki davranışlar çerçevesinde ele alınan bir kavramdır. Davranışlarımızın iyi ya da kötü, doğru ya da yanlış olmasının çerçevesini çizen ilkeler toplamıdır. Etik, felsefenin bir alt disiplini olarak ahlaki kurallar üzerinden hareket ederek ahlaklı olmanın teorik boyutunu incelemektedir. Günümüzde daha çok mesleklerin yürütülmesi ile ilgili kurallarla anılmaktadır. Görüldüğü gibi etik sosyolojinin değil felsefenin alt disiplinidir. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Etiğin inceleme alanını aşağıdaki konular oluşturmaktadır:
• Bireysel, toplumsal, mesleki iyilik ve düzen
• İyilik ve düzene etki eden faktörler
• Özgür irade, sorumluluk ve vicdan
• Mesleki yükümlülükler

Görüldüğü gibi "Kamu düzeni ve yararını etkileyen faktörler" doğrudan etiğin inceleme alanında değildir. Bu nedenle I, II ve IV numaralı öncüllerin birlikte olduğu seçenek aranmalıdır. Doğru yanıt B'dir.