Özel Güvenlik Hukukunda Suçlar ve Cezalar

5188 Sayılı Kanun; özel güvenlik hizmetlerinin kurulması, yürütülmesi, görev yapacak özel güvenlik görevlilerini hukuksal statülerini, tabi oldukları kuralları, kuralları uyulmaması durumunda ortaya çıkabilecek hukuksal sonuçları düzenlemiştir.

Özel güvenlik hukukunda “kabahatler” ve “suçlar” şeklinde ayırabileceğimiz fiiller söz konusudur. Bu anlamda kabahatler için çeşitli idari yaptırımlar öngörülmüşken suçlar bakımından Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen cezaların uygulanması söz konusudur.

Kabahatler, düzen bozucu fiil olarak ifade edilirken suçlar, kamu düzenini ciddi şekilde bozan ve karşılığında mutlaka kamu düzenini eski hâle getirmeye yönelik olarak devlet tarafından konulan cezaların tatbik edildiği, maddi ve manevi unsurlara sahip haksızlık içeren fiillerdir. Kabahatler, suç kadar ağır olmasa da belirli bir yerde uygulanan düzen koruyucu kuralların ihlalidir. Kabahat ve suç arasındaki en önemli farklardan biri de suç işlendiğinde toplumun genel
değerlerinde, kamu düzeninde ciddi ihlal meydana geldiği kabul edilir. Kabahat ise suç düzeyinde olmasa da düzen bozucu fiil, tutum ve davranışları ifade etmektedir.

Suç, ceza hukuku kurallarını ihlal eden her türlü eylem, toplumsal normlardan sapma ve ihlallerdir. Bir başka tanıma göre suç, ahlak düzenini aşırı derecede bozan ve bundan dolayı Devlet tarafından hoş karşılanmayan fiildir. Suç kabul edilen fiiller sadece ahlak kurallarını değil merhamet duygularını da altüst edici etkiler doğurmaktadır. Bir diğer ifadeyle suç, hem topluma hem de devlete zarar veren her türlü fiili kapsar. Suçun kontrol altına alınmasını sağlayan, kamu düzenini eski hale getirmek için kullanılan, suçun davet ettiği kamusal tepkiye ise ceza denir.

Özel güvenlik hukuku, kişileri, temel hak ve özgürlükleri ilgilendiren bir alan olarak, suç teşkil edebilecek fiillere rastlanması muhtemeldir. Bunu dikkate alan kanun koyucu 5188 sayılı Kanun’un 19. Maddesinde özel güvenlik hizmetlerinin sunulmasında ortaya çıkabilecek suçları ve cezaları düzenlemiştir.

5188 sayılı Kanun’da yer alan suçlar; “Özel Güvenlik İzni Almadan Özel Güvenlik Personeli İstihdamı Suçu, Özel Güvenlik Faaliyet İzni Almadan Özel Güvenlik Birimi Kurma Suçu, Özel Güvenlik İzni Almadan Özel Güvenlik Eğitim Kurumunda Faaliyet Yürütme Suçu, Çalışma İzni Olmayan Kişilerin Özel Güvenlik Görevlisi Olarak İstihdam Edilmesi Suçu, Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Yaptırmadan Özel Güvenlik Görevlisi İstihdam Etme Suçu ve Faaliyet İzni Almadan Özel Güvenlik Hizmeti veya Eğitimi Verdiğini İlan Etme veya Reklamını Yapma Suçu” şeklindedir.

5188 sayılı Kanun’un 19. Maddesinde özel güvenlik hizmetlerinin sunulmasında ortaya çıkabilecek suçları ve cezaları düzenlemiştir. Bu suçlar, özel güvenlik hizmetlerini yürütmek amacıyla özel güvenlik görevlisi istihdam eden birimler, özel güvenlik eğitimi veren kurumlar bakımından kabul edilmiştir. Suçun faili, özel güvenlik görevlisi olmamakta; özel güvenlik görevlisini istihdam edenler veya bu hizmetleri yürütenlerdir.

Özel güvenlik izni, kişilerin silahlı personel tarafından korunması, kurum ve kuruluşlar bünyesinde özel güvenlik birimi kurulması veya güvenlik hizmetlerinin şirketlere gördürülmesi özel güvenlik komisyonunun kararı üzerine, valiliğe başvurularak valinin iznini ifade eder.

5188 sayılı Kanun’un 19. Maddesinin 1. Fıkrasının (a) bendine göre; özel güvenlik izni almadan özel güvenlik görevlisi istihdam eden kişiler veya kuruluşların yöneticileri üç aydan bir yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılırlar. Söz konusu suçtan dolayı faile, fiilin ağırlığına göre ya hapis cezası ya da adli para cezası uygulanacaktır.

Özel güvenlik faaliyeti izni alınmadan özel güvenlik şirketi veya birimi kurma suçuna yönelik ilk fiil, Kanun’un 5. Maddesine uygun faaliyet izni olmadan özel güvenlik hizmeti yürüten kişilerce işlenebilir. Kanun’un 5. Maddesi uyarınca, şirketlerin özel güvenlik alanında faaliyette bulunması İçişleri Bakanlığı’nın iznine tabidir. Bakanlıktan izin almadan özel güvenlik şirketi kurulması ve faaliyete geçilmesi, Kanun’un 5. Maddesindeki usule aykırı şirket kurulması ve faaliyete geçilmesi durumlarında bu şirketin kurucu ve yöneticileri üç aydan bir yıla kadar hapis, beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaktır. Hapis cezası ile adli para cezası birlikte uygulanacaktır.

Özel güvenlik faaliyet izni “İçişleri Bakanlığı” tarafından verilmektedir.

5188 sayılı Kanun’un 14. Maddesine göre özel güvenlik temel eğitimi teorik ve pratik eğitim ile silah eğitiminden oluşur. Eğitim kurumu, daha evvel özel güvenlik görevlisi olarak göreve başlayanlara da yenileme eğitimi de vermektedir. Kanun’un 14. Maddesinin 2. Fıkrasına göre özel güvenlik eğitimi verecek kurum ve kuruluşlar; İçişleri Bakanlığı veya Bakanlıktan faaliyet izni alan özel eğitim kurumlarıdır. Yeterli bina, araç, gereç ve personel bulunması şartıyla özel güvenlik yenileme eğitimi, valiliğin izniyle güvenlik hizmetinin sağlandığı yerde verilebilir.

İzin almadan özel güvenlik eğitimi veren kurum ve kuruluşların yöneticileri,
5188 sayılı Kanun’un 19. Maddesinin (b) bendine göre üç aydan bir yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasına mahkûm edilir. Hapis cezası ile adli para cezası birlikte uygulanacaktır. Bu şekilde cezalandırılan kişiler, özel güvenlik şirketlerinde ve özel güvenlik eğitimi veren kurumlarda kurucu ve yönetici olamazlar.

5188 sayılı Kanun’un 11. Maddesine göre özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilecek kişiler ile özel güvenlik şirketlerinde, alarm izleme merkezlerinde ve özel güvenlik eğitimi verecek kurumlarda kurucu ve/veya yönetici olarak çalışacaklar hakkında valilikçe güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.

5188 sayılı Kanun’un 11. Maddesine göre özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilecek kişiler ile özel güvenlik şirketlerinde, alarm izleme merkezlerinde ve özel güvenlik eğitimi verecek kurumlarda kurucu ve/veya yönetici olarak çalışacaklar hakkında valilikçe güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır. Soruşturma sonucu olumlu olanlara, 5188 sayılı Kanun’un 14. Maddesinde belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla bitirmiş olmak şartıyla, valilikçe çalışma izni verilir. Göreve başlayan özel güvenlik görevlileri, işveren tarafından on beş gün içinde valiliğe bildirilir.

5188 sayılı Kanun’un 19. Maddesinin 1. Fıkrasının (d) bendi uyarınca; özel güvenlik mali sorumluluk sigortasını yaptırmadan özel güvenlik görevlisi istihdam eden kişi; kurum, kuruluş veya şirketlerin yöneticileri istihdam ettikleri her kişi için yüzelli gün adli para cezasına mahkûm edilir. Bu suç bakımından da fail, özel güvenlik şirketi, kurum veya kuruluşun yöneticileridir.

5188 sayılı Kanun’un 21. Maddesine göre; özel hukuk tüzel kişileri ve özel güvenlik şirketleri, istihdam ettikleri özel güvenlik görevlilerinin üçüncü kişilere verecekleri zararların tazmini amacıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır.

5188 sayılı Kanun’un 19. Maddesinin 1. Fıkrasının (e) bendine göre faaliyet izni olmaksızın özel güvenlik hizmeti veya özel güvenlik eğitimi verdiğini ilan eden veya reklam yapan kişi, kurum, kuruluş veya şirketlerin yöneticileri altı aya kadar hapis ve elli günden az olmamak kaydı ile adli para cezası ile cezalandırılır. Kanundaki ifadeye göre altı aya kadar hapis ve elli günden az olmamak kaydı ile adli para cezası yer aldığından, hem hapis cezası hem de adli para cezası birlikte uygulanacaktır. Suçun faili, şirket, kurum, kuruluşun yöneticisidir.

Anayasa’nın 10. maddesinde belirtilen yasa önünde eşitlik ilkesi, hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusudur. Bu ilke ile eylemli değil, hukuksal eşitlik öngörülmüştür. Eşitlik ilkesinin amacı, aynı durumda bulunan kişilerin yasalar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, ayırım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemektir.

Suç, ceza hukuku kurallarını ihlal eden her türlü eylem, toplumsal normlardan sapma ve ihlallerdir. Bir başka tanıma göre suç, ahlak düzenini aşırı derecede bozan ve bundan dolayı Devlet tarafından hoş karşılanmayan fiildir.

Kabahatler, düzen bozucu fiil olarak ifade edilirken suçlar, kamu düzenini ciddi şekilde bozan ve karşılığında mutlaka kamu düzenini eski hâle getirmeye yönelik olarak devlet tarafından konulan cezaların tatbik edildiği, maddi ve manevi unsurlara sahip haksızlık içeren fiillerdir. Kabahatler, suç kadar ağır olmasa da belirli bir yerde uygulanan düzen koruyucu kuralların ihlalidir.