ÖZEL GÜVENLİK HUKUKU II - Deneme Sınavı - 7

Özel güvenlik görevlilerinin nerede görev yaptığına göre mesleki zararlarının tazmin usulü değişir. 5188 sayılı Kanun’un 15. Maddesinin iyi analiz edilerek öncelikle özel güvenlik görevlisinin kamu kurum ve kuruluşunda çalışıp çalışmadığı tespit edilmeli, daha sonra mesleki zararının hesaplanarak Kanun’un 15. Maddesine uygun ödeme yapılmalıdır.

Sözcük anlamı itibariyle “bir işin yapılmasına karşı olan yasal veya yasa dışı engel” https://sozluk.gov.tr/ şeklinde tanımlanan “yasak” kavramı, hukuki açıdan “bir kurala uyulmamasına yönelik bir emir veya talimatı” ifade etmektedir. Bir başka ifadeyle, uyulmaması durumunda mutlaka bir yaptırımla karşılaşılacak olan kural veya kurallar, “yasak” kavramı ile açıklanır. Doğru yanıt “Yasak” kavramıdır.

Bir alanda yasak getirilmesi, o alanda kullanılabilecek bir temel hak ve özgürlüğü ilgilendirmektedir. Yasak getirilmesi, aynı zamanda da bir konuda kişilerin “yapması veya yapmaması” anlamına gelen bir emri içermektedir. Yasağın konulması, emredici hukuk kurallarının uygulanması ile eşdeğerdir. Yasakların amacı, özel güvenlik hizmetlerinin düzgün ve kesintisiz yürütülmesinin sağlanmasıdır. Özel güvenlik hizmetlerini yürüten kişi/kişiler 5188 sayılı Kanun’da yer alan yasak fiil ve davranışlarda bulunamazlar. Bu durumda I, II ve IV ifadeleri doğrudur.

Özel güvenlik hizmetlerindeki yasaklar; “görev dışında çalıştırma yasağı”, “grev yasağı”, “görevden uzaklaştırma yasağı” şeklindedir.

Yasaklar, emredici hukuk kurallarındandır. Dolayısıyla her yasağa uyulmaması hâlinde ortaya çıkması beklenen hukuksal sonuçlar mevcuttur. Yasaklara aykırı davranılması hâlinde hukukun uygulanmasına izin verdiği olumsuz nitelendirilebilecek hukuksal sonuçlara “yaptırım (müeyyide)” adı verilir.

Özel güvenlik görevlisinin grev yasağına aykırı şekilde hareket etmesi, 5188 sayılı Kanun bağlamında “kabahattir” ve idari yaptırımın uygulanmasını gerektirir. İlgili kavram ‘kabahat’ olarak tespit edilir.

Kanun koyucu 5188 sayılı Kanun’un 16., 17. ve 18. Maddelerinde özel güvenlik hizmetlerini yürütenlere yönelik yasaklar koymuştur.

5188 sayılı Kanun’un 16. Maddesinde yer alan ilk yasak türü, özel güvenlik görevlisinin görevi dışında çalıştırılması yasağıdır. 16. Madde şöyledir: “Özel güvenlik personeli, Kanunda belirtilen koruma ve güvenlik hizmetleri dışında başka bir işte çalıştırılamaz.” Bu yasağın anlaşılabilmesi için özel güvenlik görevlisinin görev tanımının iyi yapılması gerekir.  

Güvenlik görevlisinin okul müdürünün isteğini geri çevirmesinin dayanağı görev dışında çalıştırma yasağıdır.

Özel güvenlik hizmetleriyle ilgili yasaklara aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlardan birisi, 5188 sayılı Kanun’un 20. Maddesinin 1. Fıkrasının (ı) bendinde yer alır. Madde şöyledir: “Grev yasağına uymayan özel güvenlik görevlileri altı ay süreyle özel güvenlik alanında görev alamazlar.”

Özel güvenlik hizmetleriyle ilgili yasaklara aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlardan birisi, 5188 sayılı Kanun’un 20. Maddesinin 1. Fıkrasının (ı) bendinde yer alır. Madde şöyledir: “Grev yasağına uymayan özel güvenlik görevlileri altı ay süreyle özel güvenlik alanında görev alamazlar” . Söz konusu yaptırım, 20. Maddenin son fıkra- sına göre “mahalli mülki amir tarafından verilir”.

Özel güvenlik hizmetlerini yürüten kişi/kişiler 5188 sayılı Kanun’da yer alan yasak fiil ve davranışlarda bulunamazlar. Yasaklar, emredici hukuk kuralı niteliğinde olduğundan, ihlali durumunda özel güvenlik hizmetlerini yürüten kişilerin 5188 sayılı Kanun’un 20. Maddesindeki idari yaptırımlara tabi tutulması gerekir. Cevap A seçeneğidir.

cevap d. . Özel güvenlik personeline 5188 sayılı Kanun’un 7. Maddesinde verilen yetkiler (üst aramasının dedektörle yapılması, X-ray cihazından eşyaların geçirilmesi, kimlik sorma, bazı hâllerde yakalama, acil durumlarda işyeri ve konuta girme gibi), personelin de görev alanını somutlaştırmaktadır. Örneğin bir devlet üniversitesinde görev yapan özel güvenlik görevlisinin görevi içerisinde temizlik yapmak, fotokopi çekmek, kantinde öğrencilere yiyecek-içecek servisi vermek görevleri bulunmamaktadır. Bu özel güvenlik görevlisi, görevlendirildiği alanda kimlik sorma, kampüs giriş-çıkışını kontrol etme gibi görevleri yerine getirebilir

cevap a. 5188 sayılı Kanun’un 17. Maddesinde düzenlenen bir diğer yasak, özel güvenlik personelinin grev yasağıdır. Grev, sözcük anlamı itibariyle; istihdam edilenlerin geçici süreyle işi bırakarak faaliyeti durdurmak veya işin yürütülmesini aksatacak biçimde işi bırakma fiilidir. Geçici süre de olsa grev, hizmetin yürütülmesinde ciddi aksaklıklara yol açar. Bu anlamda hizmetlerde süreklilik ilkesiyle bağdaşmamaktadır

cevap d. 5188 sayılı Kanun’un 16. Maddesinde yer alan ilk yasak türü, özel güvenlik görevlisinin görevi dışında çalıştırılması yasağıdır. 16. Madde şöyledir: “Özel güvenlik
personeli, Kanunda belirtilen koruma ve güvenlik hizmetleri dışında başka bir işte
çalıştırılamaz.” Bu yasağın anlaşılabilmesi için özel güvenlik görevlisinin görev tanımının iyi yapılması gerekir.

cevap e. 5188 sayılı Kanun’un 18. Maddesinde yer verilen bu yasağa göre; “Özel güvenlik görevlileri lokavt dolayısıyla işten uzaklaştırılamaz.” Lokavt, işverenlerin işçileri topluca işten çıkarmasına ilişkin, 1982 Anayasası’nın 54. Maddesinde düzenlenen anayasal bir haktır. Anayasa’ya göre grev hakkı ve lokavt iyi niyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz.

cevap c. Özel güvenlik personeline 5188 sayılı Kanun’un 7. Maddesinde verilen yetkiler (üst aramasının dedektörle yapılması, X-ray cihazından eşyaların geçirilmesi, kimlik sorma, bazı hâllerde yakalama, acil
durumlarda işyeri ve konuta girme gibi), personelin de görev alanını somutlaştırmaktadır.

cevap a. Yasaklar, emredici hukuk kurallarındandır. Dolayısıyla her yasağa uyulmaması
hâlinde ortaya çıkması beklenen hukuksal sonuçlar mevcuttur. Yasaklara aykırı
davranılması hâlinde hukukun uygulanmasına izin verdiği olumsuz nitelendirilebilecek hukuksal sonuçlara “yaptırım (müeyyide)” adı verilir.

cevap b. Özel güvenlik hizmetleriyle ilgili yasaklara aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlardan birisi, 5188 sayılı Kanun’un 20. Maddesinin 1. Fıkrasının (ı) bendinde yer alır. Madde şöyledir: “Grev yasağına uymayan özel güvenlik görevlileri altı ay süreyle özel güvenlik alanında görev alamazlar”

cevap c. Özel güvenlik görevlilerinin görev dışında çalıştırılması yasağı, özel güvenlik görevlilerinin çalışma haklarını koruyucu özelliktedir. Zira özel güvenlik görevlilerinin kamu güvenliğini sağlama dışındaki başka işlerde çalışması, hem özel güvenlik hizmetlerinde aksaklıklara sebep olacaktır hem de özel güvenlik personelinin “çalışan sıfatıyla elde ettiği hakların ve menfaatlerin ihlaline” yol açacaktır.

cevap a. Hukuk kuralları, belirli bir iradenin ürünüdür. Bir hukuk kuralı mutlaka bir irade beyanını ve bu beyanın yöneldiği hukuksal sonucu içerir. Söz konusu kural, emredici nitelikte ise ya bir konuda yasak getirmektedir veya belirli fiil veya davranışların yerine getirilmesini zorunlu kılmaktadır. Kişiler, hukuk kuralının öngördüğü kurala uymazlarsa karşılığında bir yaptırım ile karşılaşacaklarını bilirler.