Özel Güvenlik Şirketleri

Kişilere, kamu kurumlarına veya özel kuruluşlara ilgili kanunda belirtilen hükümler uyarınca belli bir ücret karşılığında hizmet sunan tüzel kişiliklere "özel güvenlik şirketi" denir.

1850 yılında A.Pinkerton tarafından dünyanın ilk özel güvenlik şirketi olarak adlandırabileceğimiz yapı hayata geçirilmiştir. Bu şirketin temel amacı istihbarati çalışmalar ile casuslukla mücadele etmektir.

Özel güvenlik şirketlerine ilişkin genel düzenleme 5188 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinde yer almaktadır.

Özel güvenlik eğitimi verecek kurumların kurucu ve yöneticilerinde 5188 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen şartlar aranır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 124 üncü maddesinde şirketler, kolektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif olmak üzere beşe ayrılmaktadır

Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 10 uncu maddesinde özel güvenlik faaliyet izni için Bakanlığa yapılacak başvurulara eklenecek belgeler sayılmaktadır. Bunlar:
• Hisse sahipleri, yöneticileri ve varsa tüzel kişi ortak temsilcilerin imza sirküleri,
• Şirketi temsil edecek yöneticiler için yetki belgesi,
• Başvuru dilekçesi,
• Kurucu, yönetici ve varsa temsilcilerine ait güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması
formu,
• Üniforma kataloğu.

Alarm izleme merkezi kurma ve işletme için yeterlilik belgesi valiliklerce verilir.

Alarm izleme merkezi kurma ve işletme için yeterlilik belgesi valiliklerce verilir. Yeterlilik belgesi için valiliğe yapılacak başvuruya eklenecek belgeler Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 23 üncü maddesinde sayılmıştır. Bunlar:

• Alarm izleme merkezini temsil edecek yöneticiler için yetki belgesi,
• Alarm izleme merkezinde kullanılacak teknik teçhizatın amaca elverişliliğine ilişkin
taahhütname.
• Başvuru dilekçesi,
• Kurucu, yönetici ve varsa temsilcilerine ait güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması
formu,
• Kurucu, yönetici ve varsa temsilcilerine ait imza sirküleri.

Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 4 üncü maddesinde Yönetici, “Özel güvenlik şirketlerinde ve alarm izleme merkezlerinde özel güvenlik görevlilerine emir ve komuta etme, alınacak güvenlik tedbirlerini, bunların yerini, sırasını ve zamanını belirleme ve değiştirme yetki ve sorumluluğuna sahip olan yöneticiler ile özel güvenlik eğitim kurumlarında eğitimden sorumlu olan yöneticileri,” olarak tanımlanmaktadır.

5188 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında, “Kurucu,
yönetici, eğitici ile şirket tüzel kişi ortağının yetkilendirdiği temsilcilerde de 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (a), (d), ve (h) bentlerinde belirtilen şartlar aranır. Yöneticilerin ayrıca lisans mezunu olmaları ve 14 üncü maddede belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olmaları gerekir.

Yöneticiler sadece bir faaliyet izin belgesinde yönetici unvanı alabilirler. Özel güvenlik birimleri veya özel güvenlik şirketlerinin şubelerinde veya onbeş kişi ve üzerinde özel güvenlik görevlisi istihdam edilen yerlerde en az bir güvenlik sorumlusu belirlenir. Güvenlik sorumlularında 10 uncu maddede belirtilen şartlara ilave olarak en az önlisans mezunu olma şartı aranır.” hükmü yer almaktadır.

Yine 5188 sayılı Kanun’un 5 inci maddesine göre, yöneticiler sadece bir faaliyet izin belgesinde yönetici unvanı alabilirler.

Kurucu, temsilci ve yöneticilerde aranan şartların kaybedilmesi halinde 2 ay içinde eksiklik giderilmediği veya bu kurucu, temsilci ve yöneticiler değiştirilmediği takdirde faaliyet izni iptal edilir.

Yöneticiler de özel güvenlik görevlileri gibi kimlik kartlarının yenilenebilmesi için 5 yılda bir yenileme eğitimi alır.

• Yükseköğretim kurumlarının güvenlikle ilgili fakülte ve meslek yüksekokullarından mezun olanlar ile fakülte veya meslek yüksekokullarının güvenlikle ilgili bölümlerinden mezun olanlarda,
• Genel kolluk kuvvetlerinden ve Milli İstihbarat Teşkilatından emekli olanlar ile en az 5 yıl bu görevlerde çalıştıktan sonra kendi istekleriyle görevlerinden ayrılmış olanlarda özel güvenlik temel eğitim şartı aranmaz.

Özel güvenlik birimleri ve özel güvenlik şirketleri, güvenlik hizmeti verecekleri tesis ve alanlara ilişkin koruma ve güvenlik planlarının bir örneğini 30 gün içerisinde valiliğe verirler.

İstihdam edilen özel güvenlik personelinin listesi ve bunların özel güvenlik mali sorumluluk sigortası poliçelerinin birer sureti personel göreve başladığı tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili şirket tarafından valiliğe verilir.

Yetki ve usulde paralellik ilkesi gereğince faaliyet izni vermeye yetkili makam olan İçişleri Bakanlığı faaliyet iznin iptal edilmesinde de yetkili makam olacaktır.

Özel güvenlik hizmetlerinin denetimde yetkili olan makamlar hususunda farklılıklar mevcuttur. Özel güvenlik şirket ve birimlerini denetlemeye Bakanlık ve valilik yetkili kılınmış ancak kaymakamlara bu yetki verilmemişken özel güvenlik tedbirlerini denetleme yetkisi mülki idare amirlerine verilmiştir.

Denetim sonucunda tespit edilen eksiklikler ilgili kişi, kurum, kuruluş, eğitim kurumu, alarm izleme merkezi ve şirkete yazılı şekilde bildirilerek bu eksiklikleri gidermesi için eksikliğin niteliğine göre asgari 7 gün süre verilir.