Genel Bilgiler ve Önemli Kavramlar

Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğüne göre güvenlik; “Toplum yaşamında yasal düzenin aksamadan yürütülmesi, kişilerin korkusuzca yaşayabilmesi durumu, emniyet” olarak tanımlanmaktadır. Bir başka tanım da “genel olarak toplumun ve dolayısıyla bireylerin her türlü suça karşı korunması, temel hakların kullanılabileceği bir ortamın sağlanması ve buna aykırı davrananların yakalanarak yasal işleme tabi tutulması için gerekli tüm önlemlerin alınmasıdır.” şeklindedir. Asayiş ve emniyet kelimeleri ile de ifade edilen güvenlik, öğretide birey ve topluluklarının can ve malları için endişe duymadan hayatlarını devam
ettirmeleri olarak tanımlanmıştır.

Devletin güvenliği sağlama amacı tarihten bu yana birçok düşünür tarafından da dile getirilmiştir. Örneğin John Locke, devletin meydana gelmesinde var olduğu farz edilen “toplumsal sözleşme”nin temelinin, kişilerin kendi güvenliklerinin sağlanması için bir kısım haklarının devlete devredilmesine dayandığını ileri sürmektedir. Abraham H. Maslow da “ihtiyaçlar hiyerarşisi” teorisinde güvenliği, fizyolojik ihtiyaçların ardından ikinci sıraya koymuştur. Dolayısıyla devlet de canlı bir organizma gibi düşünülecek olursa devletler için de varlıklarını sürdürmek ve onu korumak mutlak bir hak olacaktır. Devletler hukuku açısından da devletlerin, başka bir devlete karşı tehdit oluşturmamak kaydıyla kendini koruma, varlığını devam ettirme, geliştirme ve kendine yönelecek tehditlere karşı gerekli koruma tedbirlerini alma hakkı bulunmaktadır.

1982 Anayasası’nın 5inci maddesi, Türk Milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumayı Devletin temel görevlerinin başında saymıştır.

“Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir.” hükmü, Anayasanın 48. maddesinde yer almaktadır.

Milli Güvenlik Kurulu’nun düzenlendiği 118 inci maddede, “Millî Güvenlik Kurulu; Devletin millî güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun
sağlanması konusundaki görüşlerini Cumhurbaşkanına bildirir.” hükmü yer almaktadır.

Ülkemizde devlet güvenliği konusunda 1933-1949 yılları arasında Yüksek Müdafaa Meclisi Umumi Katipliği, 1949-1962 yılları arasında Milli Savunma Yüksek Kurulu ve Genel Sekreterliği, 1961 Anayasası’nda Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği oluşturulmuş ve bu yapı 1982 Anayasası’nda da devam ettirilmiştir.

Dış güvenlik de denilebilecek millî savunma, devletin varlığına, bağımsızlığına ve egemenliğine yönelik dış tehditlerden korunmasına yönelik faaliyetler kısacası devlet düzeninin korunmasına yönelik alınan her türlü önlem demektir.

10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Milli Savunma Bakanının görev ve yetkileri, Silahlı Kuvvetlerin Cumhurbaşkanınca kararlaştırılacak savunma politikası çerçevesinde, Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit olunan ve Milli Savunma Bakanı tarafından onaylanan ilke, öncelik ve ana programlarına göre yürüteceği ifade edilmekte; Genelkurmay Başkanı’nın da Cumhurbaşkanı namına Silahlı Kuvvetlerin komutanı olduğu ve savaşta başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanı namına yerine getireceği hususları düzenlenmektedir.

Dar anlamda milli güvenlik kavramı, askeri sırların ifşasını veya olağanüstü hallerde uygulanacak olağanüstü hal rejiminde alınacak önlemleri kapsar.

Milli güvenlik genel olarak emniyet, asayiş, kamu düzeni, ülke içi istihbarat ve adalet hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla örgütlenmiş birimlerden oluşmaktadır.

 Kamu düzeninin sağlanması, kolluk faaliyetinin temel amacıdır?

İdare, kolluk gücü ile bireylerin toplum içindeki tutum ve davranışlarını gözetip denetleyerek, gerektiğinde onların temel hak ve özgürlüklerini sınırlayarak, tek yanlı bireysel veya düzenleyici işlemler tesis ederek ve gerektiğinde bu işlemleri zor kullanarak icra etmek yetkisi ile kamu düzenini gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. 

Kamu düzeninin güvenlik, sağlık, dirlik ve esenlik şeklinde üç unsurdan oluştuğu kabul edilmektedir.

Kolluk faaliyetlerinin diğer kamu hizmetlerinden farklı hukuk kurallarına tabi olacak şekilde, denetiminin etkin bir şekilde yapılabilmesine yönelik ve sınırları belirli, öngörülebilen kurallar çerçevesinde düzenlenmesi gerekmektedir. 

Bireylerin kendi ahlak anlayışı içinde bireysel çıkarlarına ilişkin oluşturdukları eylem ve davranışlar, idari kolluğun görev alanı dışındadır.

Dirlik ve esenlik: toplumda düzensizliğin, karışıklığın yokluğu ve hayatın normal seyrini takip etmesi içermektedir.

Devlet Planlama Teşkilatı’nın 2001 yılında hazırladığı VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Güvenlik Hizmetlerinde Etkinlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu’na göre; güvenlikten kastedilen; Devlet otoritesinin tartışmasız bir şekilde tesis edilmesi, Devletin kurumlarının ve diğer ekonomik ve sosyal kurumların engelsiz bir şekilde çalışması ve kişilerin özgürlüklerinin hak ve sınırlar içerisinde ve sorumlulukların yerine getirilmesi kaydıyla
yaşama can, mal ve namus güvenliklerinin sağlanmasıdır. Buna rağmen bu kurallara karşı çıkan, kendi haklarını aşan, sorumluluklarını yerine getirmeyen ve Devletin, toplumun ve insanların güvenliklerine karşı çıkıcı eylemlerde bulunan kişilerin bu eylemlerinin önlenmesi ve önlenemeyen eylemlerden dolayı sanık ve suç delillerinin yargı organına teslim edilerek yasal çerçeve içerisinde cezalandırılmasının sağlanması ise asayişi ifade eder. Kısaca, güvenlik suç işlenmesinin önlenmesi, asayiş ise işlenen suçların sanık ve delilleriyle yargı önüne çıkarılarak cezalandırılmasıdır” denilmektedir (DPT-Ö.İ.K.R, 2001,5). 

Kamu düzeninin bir diğer unsuru olan sağlık, toplulukların bulaşıcı ve yaygın hastalıklardan korunması ve toplumun sağlık koşulları içinde tutulmasını ifade etmektedir.

Genel sağlığın korunması amacına yönelik 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile yaygın ve salgın hastalıklarla mücadele için alınacak önlemler düzenlenmiştir.

Salgın hastalıkların önlenmesi amacıyla hastalığın görüldüğü mahallelerin karantinaya alınması ya da genel sokağa çıkma yasağı ilan edilmesi, suların, yiyecek ve içeceklerin denetiminin yapılması gibi idare tarafından çeşitli önlemeler alınabilir.