ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ - Deneme Sınavı - 11

Önleme aramalarının kapsamı ve hangi durumlarda yapılabileceği Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğinin 19. Maddesi ile düzenlenmektedir.

Yakalanan kişiye tanınan ve bildirilmesi gereken haklar şu şekilde belirtilmektedir:

• Yakalama nedeni

• Yakınlarına haber verme hakkı olduğu

• Müdafiden yararlanma haklarının olduğu

• Susma hakkının olduğu

• Yakalamaya itiraz hakkının olduğu.

Dış güvenlik çemberi, ilk kontrol noktası olarak değerlendirilmelidir. Orta güvenlik çemberi, yerleşkeye giriş yapanların kendilerini ilgilendiren bölümlere gitmek için ayrıldığı noktadır. İç güvenlik çemberi ise yerleşke için kritik öneme sahip yerlere giriş yapılan noktadır ve son kontrol alanıdır.

Dış güvenlik çemberine ait tedbirler planlanırken yerleşkeye ait girişler; personel, ziyaretçi ve makam girişi olarak ayrılmalıdır.

Risk analizleri sonucunda karar verilen güvenlik planlamalarının 4 önemli özelliği bulunmaktadır. Bunlar:
Dinamik olmalıdır: Riskler üzerinde her zaman değişiklik, azalış ya da artış olabileceği düşünüldüğünde; güvenlik tedbirleri için tercih edilen
sistemlerin değiştirilebilir ve geliştirilebilir olması gerekmektedir.
Caydırıcı olmalıdır: Tercih edilen güvenlik tedbirleri, müdahale edici ve vazgeçirici nitelikte olmalıdır. Bir yerleşke için görünmeyen sayısız kamera sistemi yerine bazen görünür bir kamera daha etkili olabilmektedir.
Fayda/Maliyet analizi yapılmalıdır: Sınırsız ihtiyaçların sınırlı kaynaklarla temin edilmesi gerektiği düşüncesinden hareketle alternatif güvenlik tedbirleri arasından en etkili, verimli ve ekonomik olan uygulamalar seçilmelidir. Elektronik sistemlerin işlev ve maliyet araştırmaları yapılmalı, personel sayısı göz önünde bulundurulmalıdır. Aynı amaca yönelik birden fazla tedbir uygulamak yerine en etkili çözümlerden biri tercih edilmelidir.
Özgürlük ve güvenlik ilişkisi gözetilmelidir: Güvenlik başı başına bir amaç değil; özgürlük, eşitlik ve adalet gibi insani değerlere hizmet eden bir araçtır. Güvenlik ve özgürlük, birinin fazla olmasının mutlaka diğerinin azalması anlamına geleceği gerilimli bir ilişki içerisinde değerlendirilmemelidir. Güvenlik tedbirlerine amaç, özgürlüklerin ve temel hakların kullanılmasının önündeki engelleri kaldırmaktır. Bu durum güvenlik personelinin davranışlarının değerlendirilmesinde bizlere bir standart sunmaktadır.

Acil eylem planının amaçlarını şu şekilde ifade edebiliriz:
•Krizlere karşı her zaman hazır bulunmak,
•Krizlerin neden olabileceği zararları hızlı bir şekilde sınırlandırmak ve ortadan kaldırmak,
•Kriz anlarını başarılı bir şekilde yönetmek,
•Çalışanlar ve diğer insanlar üzerinde kriz durumlarının olumsuz etkilerini azaltmak ve önlemek.

Acil eylem planlarında aşağıdaki konuların belirlenmesi genel kabul görmektedir:
•Tüm personelin görev tanımı ve acil eylem ekipleri
•Personel koordinasyonunun nasıl sağlanacağı
•Teçhizat ve materyallerin yeri
•Acil çıkış noktaları
•Güvenli bölgelerin belirlenmesi
•Tahliye yöntemleri ve yerleri
•Genel kolluk görevlileri ile iletişimin nasıl sağlanacağı

Güvenlik tedbirlerinin etkinlik ve verimliliğine katkı sağlamak için gerekli kişisel güvenlik ilkeleri şunlardır:

Gizlilik kurallarına uymak: Görev dışında kurumun işleyişi ve görevleri ile ilgili konuşmalardan kaçınılmalı ve eğer varsa tanınmayı kolaylaştıracak resmî kıyafet ve teçhizatlar görev dışında kullanılmamalıdır.

Rutin işlerden kaçınmak: Olası saldırı planlarının engellenmesi için işe gidiş geliş saatlerinin, güzergâhların, durakların vb. rutinlerin zaman ve mekânlarını değiştirmek veya alternatiflerini kullanmak yararlı olacaktır. Bu sayede hedef olma ihtimali ortadan kalkacaktır.

Şüpheci olmak: Çevremizde gelişen olaylara duyarlı olarak, herhangi bir kişi, nesne ya da olayın tehlike arz etmesi durumunda önceden tedbir alma konusunda zaman kazanmamız mümkün hâle gelecektir.

Sistemli olmak: Günlük hayatımızda her işlemin kuralına göre yapılması, ayrıntılara dikkat edilmesi ve düzen içerisinde faaliyetlerin sürdürülmesi kurumsal güvenlik stratejilerine katkı sağlayacaktır. Kurumsal yöneticilerin gündemi ve teknolojik gelişmeleri takip etmesi, koruma faaliyetlerinin de güncele uygun şekillendirilmesini sağlayacaktır.

Haberleşme: İstirahat, izin veya çalışma saatlerinde haberleşme cihazlarımızın açık ve ulaşılabilir olması, bize ihtiyaç duyulması hâlinde kurum yetkililerinin zor durumda kalmasını engelleyecektir.

Sağduyulu olmak: Çevremizle iyi ilişkiler kurmak, öğrenmeye açık olmak, kriz anlarında sakin kalabilmek sağduyulu hareket edebilmenin ön şartlarıdır. Bunun yanında özellikle koruma görevini yürüten bireylerin görevlerine ilişkin olarak telsiz, el feneri, kelepçe vb. mühimmat araç ve gereçlerini çalışır vaziyette bulundurmalıdır.

Fiziki güvenlik sistemleri içerisinde değerlendirilen unsurlara aşağıda yer verilmektedir:

Duvar: Korunan bölgelere yönelik maddi bir engel oluşturmak amacıyla çevre ve istinat duvarı olmak üzere iki çeşit duvar kullanılmaktadır. Çevre duvarları genel olarak sınırların belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. İstinat duvarları daha çok eğimli coğrafyalarda tercih edilmekle birlikte çevre duvarlarına göre daha uzun ve daha kalındırlar. Etkili bir güvenlik tedbiri oluşturmak için korunan bölgelerin ve risklerin nitelikleri değerlendirilerek duvarların yükseklikleri ve kalınlıkları ayarlanmalıdır. Ayrıca tırmanmalara karşı duvar yüzeylerinin pürüzsüz olması gerekmektedir.

Tel Örgüler: Tel örgüler; panel, kafes, dikenli, jiletli ve elektrikli tel örgüler olmak üzere beş kategoride sınıflandırılmaktadır. Panel tel örgüler (çit), tellerin büküldüğü noktalar üç boyutlu olarak üretilmekte ve daha çok spor alanları, okul bahçeleri, depolar ve santrallerde kullanılmaktadır. Kafes teller tek boyutlu olarak üretilmekte yani teller birbiri ile tek yüzde birleşmektedir. Site çevrelerinde, sanayi tesislerinde ve askerî alanlarda kullanılmaktadır. Dikenli teller askerî alanlar ve devlet kurumları gibi daha hassas bölgelerde tercih edilmektedir. Dikenli tellerin üzerindeki tel uçları açık ve sivri bir şekilde bırakılmaktadır. Jiletli teller, hasar gücü yüksek jiletlerin tel örgülerin üzerine yerleştirilmesiyle elde edilmektedir. Yine girilmesi yasak hassas bölgelerin korunması amacıyla kullanılmaktadır. Elektrikli teller fiziki engel olarak kullanılan tel örgülerin psikolojik olarak da olası tehditleri caydırması amacıyla tercih edilmektedir.

Yol Kesici Bariyerler: Korunmak istenen bölgeler ait giriş ve çıkışların kontrol altına alınması için araçların hızlarını azaltmalarını sağlamak amacıyla kullanılmaktadırlar. Genel olarak elçilikler, polisiye ve askerî alanlarda tercih edilmektedirler. Uzaktan kumandalı plaka tanıma veya kartlı sistemlerle çalışmaktadırlar. Mantar bariyerler, yol kesici (engelleyici) bariyerler ve kollu bariyerler gibi elektronik sistemlerle çalışan bariyerlerin yanında kapan, sürgülü demir kapı ve beton bariyerler gibi çeşitleri de bulunmaktadır.

Nöbet Kabinleri (Nöbet Kulübeleri): Fiziki bir engel olmanın yanında insan kaynağı da nöbet kabinlerinde kullanılmaktadır. Zırh özellikli kabinler kullanılarak, personelin olası saldırılarda zarar görmesinin önüne geçilmektedir. Zırh özellikli kabinler, balistik çelik ve beton malzemelerden üretilmektedir. Kabinlerde olası saldırılarda karşılık verebilmek için atış mazgalları da bulunmaktadır. Ayrıca kabinlerde alarm butonları da kullanılarak saldırı anlarında personelin yardım istemesi sağlanmaktadır.

Yerleşke Camları: Yerleşke içerisinde binalarda tercih edilen ve patlayabilen camlar, önemli hasar ve yaralanmalara neden olabilmektedir. Sade ve buzlu camlar maruz kalınan basınçlarda kolay kırılıp dağılmaktadır. Dağılan keskin parçaların ağır yaralanmalara sebebiyet vermesi oldukça yüksek bir ihtimaldir. Bu sebeple binalarda mümkün olduğunca az cam kullanmak veya camlarda patlamayı önlemek üzere geliştirilen polyester veya ağ perdelerin kullanılması olası hasarlar ve yaralanmaları önlemek için tercih edilmelidir.

Çevre Düzenlemesi: Yerleşke çevresinde hem görsel düzeni sağlamak hem de çevre güvenliğini kolaylaştırmak için kullanılabilecek bir yöntemdir. Çiçek havuzları, ağır ve görsele hitap eden objeler, sokak mobilyaları, ağaçlar, süs havuzları, fiziki engel olarak kullanılabilecek uygulamalardır.

EDS (Patlayıcı düzenekleri algılama sistemleri) özellikle hava limanlarında kullanılmakta ve bagajlarda patlayıcı özelliği olan şüpheli bir madde tespit edildiğinde sinyal vermektedir.

Olay yeri suç ile fail, fail ile maktul ve maktul ile suçun işlendiği alan arasındaki bağlantıları içerisinde barındıran dinamik bir bölgedir.

Olay yeri incelemesinde olay yerinin korunması ve incelemelerin en ivedi şekilde
yapılması gerekmesinin yanında olay yeri inceleme
çalışması sırasında aceleyle hareket edilmemeli ve
her bulguya gerekli önem ve gerekli zaman ayrılarak incelemeler tamamlanmalıdır. Bu çalışmaların
yapılması da yine olay yerinin ilk hâlinin sağlıklı
bir şekilde korunması ile çok ilintilidir. Olay yerini güvence altına alması gereken ilk ekipler olay
yerinde şu durumlara müdahale etmek ve gerekli
önlemleri almak durumundadırlar:
• Potansiyel şüphelilerin yakalanması
• Tıbbi yardıma ihtiyacı olan kişilerin belirlenmesi ve gerekli tıbbi yardımı almalarına
yardım edilmesi
• Olay yerinde bulunan potansiyel delillerin
zarar görmesinin, kaybolmasının ve bozulmasının önüne geçilmesi
• Amirlerinin ve diğer yetkili kişiler dahil diğer tüm kişilerin olay yerine zarar vermemesi için gerekli önlemlerin alınması (Houck ve Siegel, 2010)

Edmond Locard’ın değişim prensibi kapsamında kontaminasyonu ele aldığımızda temas
eden her yüzeyin birbirleri üzerinde kendilerinden bir iz bırakmasını kontaminasyon olarak değerlendirebiliriz.

Bulguların olay yerinden alınıp laboratuvarlara gönderilmesi sürecinde uyulması gereken kurallar delil zinciri adı altında değerlendirilerek uygulanacak prosedürler belirlenmektedir.

Bir olay yerinde karşılaşılabilecek başlıca iz delilleri şu şekilde değerlendirebiliriz;
• Parmak İzleri
• Ayak İzleri
• Araç Lastik İzleri
• Kulak İzi
• Diş İzleri
• Alet İzleri

Kimyasal incelemeler adli incelemelerde birçok farklı amaçla kullanılmaktadır. Bu konuda adli bilimlerde kimyasal yöntemler kullanılarak bilgi alınan alanların en başta gelenleri şunlardır;
• Parmak izi incelemeleri
• Patlayıcılar üzerinde yapılan incelemeler
• Yangın enkazlarının incelenmesi
• Toprak incelemeleri
• Boyaların incelenmesi
• Doküman incelemelerinde mürekkep analizleri
• Kumaş analizleri
• Uyuşturucu ve ilaçların incelenmesi
• Toksikolojik incelemeler
• Atış artıklarının incelenmesi

Olay yeri sınırları içerisinde bulunan ve olay yeri inceleme çalışmalarının ardından fail, maktül ve olay yeri arasındaki maddi ilişkiyi gösterebilecek fiziksel nitelik taşıyan delillerin tamamı fiziksel
delil olarak kabul edilmektedir. Olay yeri içerisinde bulunan cam ve cam kırıkları, belgeler, ateşli ve ateşsiz silahlar, fişekler, kartuşlar ve suçta kullanılan
veya kullanılmış ihtimali olan tüm araç gereçler fiziksel deliller olarak nitelendirilir.

Parmak İzleri: Parmak izleri olay yeri incelemelerinde en çok karşılaşılan iz delillerden biridir. Parmaklar üzerlerinde bulunan papil hatları sayesinde dokundukları her yüzeyde kendilerine özgü, değişmez izler bırakmaktadır. Her insanın birbirinden farklı parmak izlerine sahip olması parmak izlerini kimlik tespiti konusunda çok güçlü bir delil hâline getirmektedir. Hemen hemen dokunulan her yüzeyde parmak izlerinin kalması ve içerdikleri bilginin kimlik tespiti açısından büyük önem taşıması olay yeri inceleme çalışmalarında parmak izlerinin tespiti ve korunması konusunda ekstra dikkatli davranmayı gerektirmektedir. Olay yerinde bulunan suç aletleri, yemek yenilen çatal ve bıçak, bardaklar, kullanılan motorlu taşıtlar ve dokunulmuş olması muhtemel daha birçok yüzey parmak izi barındırdığı düşünülerek dikkatle yaklaşılması gereken yüzeylerdir.