ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER VE BAKIM HİZMETLERİ

Özel gereksinimli yetişkin ve yaşlı bireylerin temel sınırlılıkları ve buna bağlı gelişen veya yaşam kalitesini düşüren diğer sağlık sorunları nedeniyle özel gereksinimi olmayan bireylere göre daha kapsamlı sağlık ve bakım gereksinimleri vardır. Bu bireylerde çoklu kronik sağlık sorunları ve ikincil engele yol açabilecek sistemik sorunlara karşın geriye gidişi yavaşlatıcı ve aynı zamanda koruyucu amaçlar taşıyan bakım planlamasına gereksinim vardır. Bu açıklamadan da görülebileceği gibi sorunu doğru yanıtı E seçeneğidir.

Bakım hizmetlerini planlama için “Değerlendirme” faaliyeti; “Bakım planlamasında öncelikle özel gereksinimi olan birey değerlendirilir. Bu değerlendirmede bireyin genel sağlık durumu (akut ve kronik hastalıklar, sistemik sorunlar), akıl sağlığı, sosyal becerileri ve yaşam becerileri değerlendirilir. Ayrıca bireyin güçlü ve zayıf yanları da tespit edilir” şeklinde açıklanmaktadır. Planlanan faaliyetlerin izlenmesi ise “Gözden Geçirme” şeklinde açıklanmaktadır. Buna göre bu faaliyet; “tedavi ve bakımda izlenen yaklaşım modeli analiz edilir. Uygulama sonuna kadar gerçekleşen tüm süreç değerlendirilir. Belirli aralıklarla kısa ve uzun vadeli hedeflere ilişkin inceleme yapılır. Yeni değerlendirme için tarih belirlenir” şeklinde açıklanmaktadır. Her iki faaliyetin temelde değerlendirmeye dayalı olmasına rağmen sorunun A seçeneğinde yapılacak değişiklikle süreçte alınan hizmetlerin göz geçirilmesinin söz konusu olduğu görülebilir.

Bireyin yaşadığı ev veya kuruluş ortamının kişinin fonskiyonel kapasitesine uygun şekilde düzenlenmesi, fiziksel güçlüklerden kaynaklı hareket sınırlılığını önleyecektir. Aksi taktirde birey odasından salona gidip masaya oturup yemek yeme, banyo yapma veya merdivenden inip yaşadığı alanın dışına çıkma gibi günlük rutinleri mevcut çevresel güçlükler ve uygun olmayan yapı tasarımları nedeniyle gerçekleştiremeyecektir. Bu nedenle özel gereksinimli bireyin yaşam alanları iş-meşguliyet terapisti tarafından değerlendirilip, mimar ve yapı elemanıyla birlikte uyarlamalar yapılarak, günlük yaşam aktiviteleri sırasında olabildiğince bağımsız olması sağlanır. Küçük ve çok düşük maliyetle yapılacak bir değişiklik bireyin günlük hayatında ciddi bir güvenlik ve aktiviteyi sürdürebilme katkısı yaratabilir. O halde sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Kanadiyen yürümeye yardımcı cihazlar içinde en az bireye destek verip vücut ağırlığını taşımasına yardımcı olan cihazlardır. Kişinin vücut ağırlığının yaklaşık % 25’ini tek noktadan destekler. Bu cihazın ağırlığı yapıldığı malzemeye göre değişir. En çok tercih edilen daha hafif ve dayanıklı olan alimünyum ve karbon fiber malzemeden yapılan cihazlardır. Yardımcı aracın uzunluğu, kullanılacak kişinin 20-30° lik dirsek açısıyla cihazı tutmasını sağlayacak boyutta olması idealdir. Farklı tutma (top, t, düz, kürek) seçenekleri olan kanadiyen modelleri ile kişinin el ve parmak yapısına uygun olan bir tipi seçilmelidir. Bu açıklamalardan anlaşılacağı gibi sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Toplum temelli hizmetlerden biri olan Rekreasyon Evleri, özel gereksinimli bireyin boş zamanını fonksiyonel ve eğlenerek kullanması ve böylelikle psikososyal gelişimini destekleyerek genel sağlığı üzerinde olumlu etki sağlamayı amaçlayan bir modeldir.

Disiplinler üstü yaklaşımda, ekip üyeleri sabit ve çok deneyimlidir. Ekipteki bir üye bazen diğer bir üyenin sorumluluklarını alıp koordinasyon ve iletişim de dahil olmak üzere tüm aktiviteleri üstlenebilir. İyi bir devamlılık, ekip üyeleri arasında yakınlık ve diğer alanlara ilişkin bilgi ve deneyim gerektiren bir modeldir. Sağlık ve bakım hizmetlerine ilişkin kullanımı yaygın değildir.

Düşük teknolojili banyo transfer, oturma ve tutunma araçları
bakıcı gereksinimi azaltmazken, yüksek düzey teknoloji olan hidrolik ve elektrikli banyo kaldıraçları bireyin vücut ağırlığını alırken, gövde ve kol desteği de sunarak bağımsız olarak banyo yapmasına yardımcı olur.

Taburcu planlamasını organize etmek hastane ortamında özel gereksinimli yetişkin ve yaşlı bireye sunulan sağlık ve bakım hizmetleri sırasında sosyal hizmet uzmanı görevleri arasında yer almaktadır.

Konsültasyon yaklaşımı, kendi uzmanlığının dışında farklı bir sağlık uzmanından görüş alarak sorunun anlaşılması ve tedavisini kolaylaştırmaktır. Sınırlı bir işbirliği olur, sürdürülebilir ve tek başına
yeterli bir yaklaşım değildir.