ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER VE BAKIM HİZMETLERİ

Özel gereksinimli bir bebeğe sahip olmak sadece anne babayı değil, varsa kardeşleri ve büyük anne babaları da son derece yakından ilgilendirmekte ve ciddi bir şekilde etkilemektedir. Tıpkı bir kardeşi olacağına hazırlandıkları gibi kardeşlerin, anne ve babaları tarafından özel gereksinimli kardeşe de hazırlanmaları gerekmektedir. Bu durumda, anne baba eğer bu işi kendileri yapamayacaklarını düşünüyorlarsa, bir uzmandan yardım almaları uygun olacaktır. Kardeşe, özel gereksinimli kardeşinin gereksinim türüne göre özellikleri düzeyine uygun bir şekilde anlatılmalıdır. Örneğin, zihinsel yetersizliği olan bir kardeşi olduysa, kardeşinin de kendisi ve diğer çocuklar gibi yürüyebileceği, oynayabileceği, ancak bunların biraz daha geç olabileceği, kardeşinin bu becerileri öğrenirken biraz daha fazla yardıma gereksinim duyabileceği kardeşin anlayabileceği bir dille kendisine anlatılmalıdır. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Bir çocuğun sözsüz iletişim de dahil olmak üzere karşısındakine mesaj iletebilmesini kapsar. Buna, işaret ederek, jestlerini ve mimiklerini kullanarak, yüz ifadelerini kullanarak ve daha sonraları da konuşmayı öğrenerek ve kullanarak mesajları iletmek de dahil edilmelidir. Çocuk konuşmayı öğrendikten sonra iletişim, genellikle alıcı dil becerileri ve ifade edici dil becerileri olarak ikiye ayrılır. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Görme, duyma ve hissetmeyle ilgili olarak yenidoğan bebeklerde aşağıdaki durumlar bilinmektedir:

Yukarıda yer alan maddelerden de görülebileceği gibi yenidoğan bebeğin ilk altı ay içerisinde “Nesneleri işlevlerine uygun olarak kullanması” ve “Basit kelimeleri taklit ederek söyleyebilir” becerilerini yapması mümkün değildir. O halde sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Normal şartlarda 48-52 cm ve 2,900-3,500 kg arasında doğan bebekler ilk bir yıl içinde doğdukları boylarından 25-30 cm daha uzun hale gelirler. Birinci yılın sonunda doğum kilolarının üç katına çıktıkları da söylenebilir. İki yaşına vardıklarında 25-30 cm daha uzayan bebekler artık yetişkinliklerinde ulaşacakları boylarının neredeyse yarısındadırlar. Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bir bebeğin bakımında en önemli basamak bir rutin oluşturmaktır. Günlük rutinin olması, bebeğin gün içinde ne olacağıyla ilgili beklentilerinin olmasını sağlayacaktır. Böylelikle bebek, hangi etkinliğin sonrasında ne yapılacağını bilecek ve kendini güvende hissedecektir. Bebek için rutin oluşturulurken amacın, çocuğun insanlara güven duyacağı bir çevre oluşturmak olduğu unutulmamalıdır. Bebeğin rutini oluşturulurken ailenin sahip olduğu rutin temel alınmalıdır. Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Bir bebeğin bakımında en önemli basamak bir rutin oluşturmaktır. Günlük rutinin olması, bebeğin gün içinde ne olacağıyla ilgili beklentilerinin olmasını sağlayacaktır. Böylelikle bebek, hangi etkinliğin sonrasında ne yapılacağını bilecek ve kendini güvende hissedecektir. Bebek için rutin oluşturulurken amacın, çocuğun insanlara güven duyacağı bir çevre oluşturmak olduğu unutulmamalıdır. Bebeğin rutini oluşturulurken ailenin sahip olduğu rutin temel alınmalıdır. Bu açıklamalarda da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Özel gereksinimli bebeklerde hijyen sağlamak en az normal gelişim gösteren bebeklerinki kadar önemlidir. Temizlik alışkanlıklarının temelleri bebeklikte atıldığı için bebeğin banyo yapma, diş fırçalama, öz bakım becerilerinin gerçekleştirilmesine bebeklikten özen göstermek gerekmektedir. Maddeler incelendiğinde gerçekleştirilecek etkinliklerin hepsi hijyeni sağalama ile ilgili olduğu görülebilir. O halde sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Eve dayalı uygulamaların temelini aile oluşturmaktadır. Çocuğun gelişim ve eğitiminde aile temel alınarak yürütülen programlardır. Bu uygulamada, anne baba, çocuğun yürümesi, konuşması, özbakım becerilerini kazanması gibi gelişimsel becerileri öğrenmesinde ve çevresiyle ilgili bilgileri kazanmasında yardımcı olan ilk öğretmenler olarak kabul edilmektedir. Genel olarak bakıldığında, eve dayalı uygulamaların amacı, çocuğun sağlıklı büyümesi, iyi beslenmesi ve tüm alanlardaki gelişimine yardımcı olacak ev ortamını yaratmak için anne babaya ve çocuğa bakan diğer bireylere eğitim vermektir. Bu açıklamadan görülebileceği gibi “anne babayı öğretmen olarak görmek” ifadesi yerine “anneleri ve babaları seminer, konferans veya çalışma toplantıları ile bilgilendirmek” ifadesinin kullanılması ile uygulamaların kuruma dayalı gerçekleştirilebileceği görülebilir. O halde sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Bilindiği gibi, sosyal hizmetler, kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan ya da kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunlukların giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunların önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunması ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Sosyal hizmet mesleğinin temel amacı ise aynı kaynakta “Müracaatçıların sosyal işlevlerini artırmaktır.” şeklinde açıklanırken; müracaatçılar, “kendilerinden ya da içinde bulundukları koşullardan kaynaklanan herhangi bir nedenle normal hizmetlerle ihtiyacı karşılanmayan, bunun için farklı hizmetlere ihtiyaç duyan kişi, grup ya da ailelerdir.” şeklinde açıklanmıştır. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

her ne kadar gelişim alanları ayrı ayrı da ele alınsa, aslında genel olarak gelişimi bir bütün olarak düşünmek gerekmektedir. Örneğin kaşıkla yemek yeme becerisini gerçekleştirebilmek için, el ve el bileğindeki kemikler ve kasların tam olarak gelişmiş olması, eldeki kaşığın ağıza ulaşabilmesi için el-göz koordinasyonunun gerçekleşmiş olması ve ağzın da zamanında açılarak gelen kaşığı içine alması gerekmektedir.