ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER VE BAKIM HİZMETLERİ

Ekolojik modelde yer alan en küçük alt sistem mikro sistemdir. Ardından mezosistem, ekosistem ve en büyük alt sistem olarak makro sistem gelmektedir. Bu durumda sistemlerin küçükten büyüğe doğru sıralanışı B şıkkında yer almaktadır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Araştırmalar, her ailenin özel gereksinimli çocuğa sahip olduğunu öğrendiğinde gösterdiği tepkilerin ve uyum sürecinin o aileye özel olduğunu belirtilmektedir. Aile tepkilerini inceleyen modeller içerisinde en bilineni, üç evreden oluşan aşama modelidir. Birinci evre şok, reddetme, acı çekme ve depresyon aşamalarından; ikinci evre, suçluluk, kızgınlık ve utanç aşamalarından; üçüncü evre ise pazarlık etme, kabul ve uyum aşamalarından oluşmaktadır. Bu bilgiler ışında doğru yanıt E şıkkıdır.

Duygusal destek gereksinimi, bilgi gereksiniminden sonra ailelerin genellikle en çok dile getirdikleri gereksinimdir. Anne babalar sevildiklerini ve kendilerine değer verildiğini bilmeye, duygularını, düşüncelerini ve sorunlarını paylaşabilecekleri, çocuklarıyla ilgili konuşabilecekleri kişilere gereksinim duyarlar. Kısacası aileler yalnız olmadıklarını bilmek isterler. Bu ailelerin duygusal destek gereksinimini ifade eden bir örnektir. Bu durumda doğru yanıt E şıkkıdır

Pasif dinleme, uzmanın karşısındaki kişiyle göz kontağı kurması, ailenin özelliklerine ilişkin not alması, zaman zaman baş sallayarak görüş birliğini ifade etmesi, gülümsemesi, etkileşimi sürdüren nitelikte yanıtlar vermesi gibi sözel olmayan davranışları içerir. Aktif dinleme, iyi bir yardım ilişkisinin temelini oluşturur. Anne babanın söylediklerini yorumlama, değerlendirme, gerektikçe sorular sorma ve yanıt verme gibi etkili sözel iletişim davranışlarını içerir. Sözel iletişim becerileri de yapılan çalışmayı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu bilgiler ışığında D şıkkı doğru yanıttır.

Uzman anne babanın sözünü kesmeden dinlemelidir. Uzman tartışmacı, eleştirel ve kendini savunan bir tavır sergilememelidir. Uzman aileye yapamayacağı bir konuda söz vermemelidir. Anne babalar, herhangi bir konuda konuşurken öfkelendiğinde öğretmen sakinliğini korumalı ve uygun bir şekilde konuşmaya devam etmelidir. Anne babalar öfkeliyken gerçek duygularını yansıtmayan sözler ya da cümleler kullanabilirler. Bu nedenle ailenin ifade ettikleri arasından not alınan anahtar ifadeler aile sakinleştiğinde, aileyle paylaşılmalı ve böylece ailenin gerçek duyguları konusunda emin olunmalıdır. Uzman, anne babanın kaygılarını gidermek için uygun zamanlarda bireysel görüşmeler planlamalı ve gereksinim duyulan konularda gerekli bilgi sağlamak üzere çaba göstereceğini söylemelidir. Bu bilgiler ışığında verilen örnek olay değerlendirildiğinde uzmanın ailenin sözünü kesmeden konuşma maddesini gerçekleştirmediği görülmektedir. Bu durumda doğru yanıt A şıkkıdır.

sosyal hizmet uzmanları özelikle aileye yönelik bilgilendirici ve yönlendirici rolü ile özel eğitim ekibi içinde önemli bir yere sahiptir. Sosyal hizmet uzmanlarının sorumlulukları arasında; (a) özel gereksinimli çocuğa sahip ailelere yararlanabilecekleri özel eğitim ve diğer hizmetlere ilişkin seçenekler sunma, (b) aileyi yasal hakları ve ilgili toplumsal kaynaklar konularında bilgilendirme, (c) ailede özel gereksinimli bireyin kabul edilmesini sağlama ve ailenin yaşam kalitesini artırmaya yönelik bireysel ve grup çalışmaları yapma, (d) toplumsal bilinçlenmeyi sağlamak amacıyla özel gereksinimli bireyler ve ailelerin katılımının sağlandığı toplumsal boyuttaki çalışmaları planlama olarak sıralanabilir. bu bilgiler ışığında D şıkkı sosyal hizmet uzmanlarının sorumlulukları arasında yer almamaktadır. doğru yanıt D şıkkıdır.

Bazı anne babalar, çocuklarıyla özdeşleştiklerinden ve onları kendilerinin bir uzantısı olarak gördüklerinden, çocuklarındaki yetersizlik ya da kusuru kendi kusurlarıymış gibi yorumlayabilirler. Bu nedenle özel gereksinimli çocuk, anne babalarının öz saygılarını tehdit edebilir, hatta; anne babanın çocuğun davranışlarından duyduğu utanç, çocuğuyla evden çıkamayacak kadar yoğun olabilir. Tüm bu süreçler anne-babanın utanma süreci ile ilişkilidir. Bu durumda doğru yanıt A şıkkıdır.

Birinci Aşama: Şok-Reddetme-Acı Çekme ve Depresyon Şok: Çocuğunun özel gereksinimli olduğunu öğrenen ailelerde sıklıkla gözlenen tepkilerden ilkidir. Genellikle bu durum; ağlama, tepkisiz kalma ve kendini çaresiz hissetme şeklinde ortaya konmaktadır.

Reddetme: Bazı anne babalar, çocuklarının özel gereksinimli bir çocuk olduğunu kabul etmek istemeyebilirler. Bir savunma mekanizması olan reddetme, bilinmeyene karşı duyulan korkudan kaynaklanmaktadır. Çocuğun yetersizlikten etkilendiği gerçeğinden kaçmaya çalışır ve bu durumu görmezden gelmeye çalışarak inkar ederler. Bu dönemde çocuklarının engeli yokmuş gibi davranırlar. Çocukları için gerçekçi olmayan hedefler belirleyebilir ve bu hedeflere ulaşma konusunda çocuklarını zorlayabilirler. Bu dönemde bazı anne babalar evi terk edebilirler ya da çocuğunu bir kuruma yerleştirmeyi bile düşünebilirler.

Pazarlık etme: Bu dönemde aile, çocuğunun yetersizliğini ortadan kaldırmanın yollarını arar. Aile için önemli olan çocuğun normal hale gelmesi olduğundan bu konuda herkesle anlaşmaya girebilir. Bu kişi tıp doktoru, uzman, sihirli güçleri olduğu sanılan biri, hatta Tanrı olabilir.

Toplumsallaşma Gereksinimi Tüm bireyler gibi özel gereksinimli bireylerin ve ailelerinin toplumun aktif bir üyesi olarak varlıklarını sürdürme hakları vardır. Ancak, toplumunun özel gereksinimli bireylere olumsuz tutumları nedeniyle, çoğu aile çocuklarının bu gereksiniminin karşılanmasında sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Özel gereksinimli bireylerin normal gelişim gösteren akranlarıyla bir arada olması, sosyal planlamaların yapılması ve özel gereksinimli bireylerin bir takım ayrıcalıklardan ve hizmetlerden yararlanmasını sağlamada kamuoyu oluşturulması önemlidir.

Aile İşlevlerine İlişkin Gereksinimler Anne-babalar, gün içinde zamanlarının büyük bir kısmını özel gereksinimli çocuklarıyla ilgilenerek geçirmektedirler. Ancak, anne babaların aile içi ilişkilerde ve etkileşimlerde yaşadıkları sorunları çözmek, özel gereksinimli çocukları ve normal gelişim gösteren çocukları için etkili anne babalık yapmak, eşlerin özellikle de babaların desteğini sağlamak, serbest zaman etkinliklerini planlamak gibi aile dinamikleriyle ilgili pek çok konuda desteğe gereksinimleri vardır.

Aktif dinleme, iyi bir yardım ilişkisinin temelini oluşturur. Anne babanın söylediklerini yorumlama, değerlendirme, gerektikçe sorular sorma ve yanıt verme gibi etkili sözel iletişim davranışlarını içerir.

Duygusal Destek Gereksinimi Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak, ailenin sorumluluklarını artırmakta ve işlevlerini farklılaştırmaktadır. Duygusal destek gereksinimi, bilgi gereksiniminden sonra ailelerin genellikle en çok dile getirdikleri gereksinimdir. Anne babalar sevildiklerini ve kendilerine değer verildiğini bilmeye, duygularını, düşüncelerini ve sorunlarını paylaşabilecekleri, çocuklarıyla ilgili konuşabilecekleri kişilere gereksinim duyarlar.

Aktif ve pasif dinlemenin yanında uzman ve aile arasında etkili iletişimin kurulabilmesi için öncelikle aralarında güvene dayalı bir iletişimin kurulması gerekir. Bu güvenin kurulmasının birinci koşulu, ailenin uzmana güven duymasıdır.

Sosyal hizmet uzmanlarının sorumlulukları arasında; (a) özel gereksinimli çocuğa sahip ailelere yararlanabilecekleri özel eğitim ve diğer hizmetlere ilişkin seçenekler sunma, (b) aileyi yasal hakları ve ilgili toplumsal kaynaklar konularında bilgilendirme, (c) ailede özel gereksinimli bireyin kabul edilmesini sağlama ve ailenin yaşam kalitesini artırmaya yönelik bireysel ve grup çalışmaları yapma, (d) toplumsal bilinçlenmeyi sağlamak amacıyla özel gereksinimli bireyler ve ailelerin katılımının sağlandığı toplumsal boyuttaki çalışmaları planlama

Ergenlik ve Yetişkinlik Döneminde Hizmetler ...... Özel gereksinimli bireyin sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinliklere katılımını sağlayarak ailenin kendisine zaman ayırmasını sağlamalıdır.

Anne babaların eğitim sürecine katılımlarının önemi şu şekilde sıralanabilir: (a) Anne babalar, çocukları hakkındaki en önemli bilgi kaynaklarıdır, (b) anne babalar evde öğretim etkinliklerine katıldıklarında, çocuklar farklı gelişim alanlarındaki becerileri daha hızlı kazanırlar, anne babalar çocuklarına okulda öğrendiklerini, ev ve diğer ortamlara aktarmaları konusunda yardımcı olurlar, (d) anne babalar, çocuklarının farklı gelişim alanlarındaki gereksinimlerini (örneğin, oyun, beslenme, barınma, bakım, sevgi) karşılamada önemli pekiştireç kaynaklarıdır, (e) anne babalar kültürel değerlerini, inançlarını, ve geleneklerini çocuklarına aktaran ve çocuklarının sosyalleşmesini kolaylaştıran ya da sağlayan kişilerdir. Bu durumda verilen ifadelerden hepsi anne babaların çocuklarının eğitim sürecine katılımlarının önemini gösterir.

Ekolojik model, aile üzerinde etkili olan farklı düzeyde dört sistemi içermektedir. Bu sistemler: mikrosistem, mezosistem, ekosistem, ve makrosistemdir. Mezosistem, ailenin içinde yaşadığı toplumu temel almaktadır. Ailenin, etkileşimde bulunduğu akrabalar, komşular, çocuğunun eğitimiyle ilgili personel kısacası içinde yaşadığı yakın çevresi önemlidir.

Aile tepkilerini inceleyen modeller içerisinde en bilineni üç evreden oluşan aşama modelidir. Birinci evre şok, reddetme, acı çekme ve depresyon aşamalarından; ikinci evre, suçluluk, kızgınlık ve utanç aşamalarından; üçüncü evre ise pazarlık etme, kabul ve uyum aşamalarından oluşmaktadır. Bu durumda birinci aşamada verilen “Acı çekme”, ikinci aşamada verilen “Kızgınlık” ve üçüncü aşamada verilen “Pazarlık etme” doğru sıralamayı içerir.