OKUL ÇAĞINDAKİ ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLAR VE BAKIMLARI

Gelişim döllenme anından ölüme kadar süren bireyin yaşamı boyunca geçirdiği her türden değişimleri ifade eden bir kavramdır.

Gelişim psikologları gelişim aşamalarını doğum öncesi dönem, bebeklik dönemi, ilk çocukluk dönemi, ikinci çocukluk dönemi-okul çağı, ikinci çocukluk dönemi, ergenlik dönemi, genç yetişkinlik dönemi, orta yetişkinlik dönemi, ileri yetişkinlik dönemi olarak sıralamaktadırlar.

Yetersizlik bir şeyi yapmada yeterli olmamayı, belli bir şekilde davranmada sınırlı kapasiteyi tanımlamaktadır.

Engel terimi ise, çocuğun yetersizliği nedeniyle toplumun beklentilerine yanıt verememesi sonucunda fiziksel ve sosyal çevresiyle etkileşimde sınırlılık yaşaması durumu olarak tanımlanmaktadır.

Yetersizlik türleri sık rastlanan ve seyrek rastlanan yetersizlik türleri olarak iki üst başlık altında ikiye ayrılır.

Özel eğitim özel gereksinimi olan bireylerin bağımsız yaşama olasılığını en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen, bireysel olarak planlanan sistematik olarak uygulanan ve dikkatli biçimde değerlendirilen öğretim hizmetlerinin bütünüdür.

En az kısıtlayıcı ortam, yetersizliği olan çocukların kendilerini en üst düzeyde gerçekleştirebilecekleri yetersizliği olmayan
yaşıtlarının eğitim ortamlarına en benzer ortamlarda uygun destek ya da hizmetler sağlanarak eğitilmeleri hakkını tanımlamaktadır.

Ülkemizde özel gereksinimli bireylere sunulan özel eğitim hizmetleri birlikte ve ayrı eğitim olarak iki ana grupta toplana bilmektedir

Normal Okullarda Özel Eğitim, uygulamasında yetersizliği olan çocuklar normal gelişim gösteren yaşıtlarıyla birlikte, kendi çevrelerindeki okullarda eğitim görürler. Bu uygulama kaynaştırma olarak adlandırılmaktadır.

Özel eğitim programlarının en önemli özelliği bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilerek eğitim programlarının uygulanmasıdır.

Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) 3-21 yaş arasındaki yetersizliği olan bireylere sunulacak hizmetlerin planlanması için ayrıntılı olarak yazılmış plandır. BEP her bir çocuk için yazılı olarak eğitim kurumu ve birimi tarafından geliştirilen ve yetersizliği olan çocukların öğretmenlerinin, anne babalarının, çocuğun bakımından sorumlu olan kişilerin (örn., bakıcılar, koruyucu aileler) katılımlarının sağlandığı çocuğun özel gereksinimlerini karşılamak için oluşturulmuş özel eğitim programıdır

Kişisel bakım hizmetleri;
1. Banyo yaptırılması
2. Tuvalet ihtiyacını gidermede yardım edilmesi ve gerektiğinde temizliğinin yapılması,
3. Tırnaklarının kesilmesi,
4. Saçlarının taranması,
5. Dişlerinin temizlenmesi,
6. Yemek ve içecek ihtiyacının giderilmesi,
7. El, yüz ve ayak temizliği,
8. Sakal tıraşının yapılması,
9. İstenmeyen tüylerin temizlenmesi,
10. Elbiselerinin giydirilmesi ve çıkarılması,
11. Burun ve kulak temizliğinin yapılması,
12. Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesi,
13. Odasının temizlenmesi,
14. Çamaşırlarının yıkanması, gibi hizmetleri içerir.

Bütün yetersizlik grupları için amaçlanması gereken nokta öncelikle çocukların başkalarına bağımlılığını en aza indirerek, kendi gereksinimlerini kendisi giderebilen bağımsız bireyler haline getirebilmektir.

Özbakım becerilerinin kazanılması bağımsızlığın ilk basamağıdır.

Beceri analizi yetersizliği olan çocukların hem özbakım becerileri ile ilgili olarak performans düzeylerinin belirlenmesinde hem de o beceriye ilişkin öğretim sunarken kullanılan önemli bir öğedir.

Beceri analizi iki yolla yapılabilir. Birinci yol, becerilerin bellekten analiz edilmesi ve basamakların sıralanmasıdır. İkinci yol ise, ele alınan becerinin bizzat yapılması ve basamakların sıralanmasıdır.

Beceri analizi ileriye doğru zincirleme ve geriye doğru zincirleme yoluyla analiz edilebilir.

Yetersizliği olan çocuklara tuvalet yapma becerisinin kazandırılmasında yaşı, dikkat süresi, sahip olduğu psikomotor beceriler ve tuvalet yapma becerisindeki düzeyi göz önünde bulundurulmalıdır.

Giyinme becerileri; iç çamaşırı, kazak, pantolon, etek, çorap, ayakkabı, mont, eldiven, şapka giyme ve çıkarma becerilerini içerir.

Bakım hizmetleri ekip hizmeti olarak planlanmalıdır.