ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 24

Yeni doğan bebekler; 20 cm uzaklıktaki nesneye iki gözüyle odaklanabilir, birkaç hafta içinde hareket eden nesneleri takip edebilir ve bir-iki aylıkken annesinin yüzünü diğer yüzlerden ayırt edebilir, konuşma sesi tonundaki sesleri duyar ve nesnelerin yönünü sesin geldiği yöne göre belirleyebilir. Bir-iki aylıkken annesinin sesini diğer seslerden ayırt edebilir, dört tür tadı da (tatlı, acı, ekşi ve tuzlu) tadabilir ve tanıdık ten kokularını ayırt edebilir (örneğin annesinin kokusunu başka bir kadının kokusundan ayırt edebilir). Doğru cevap E'dir.

Motor gelişimde yer alan becerileri üçe ayırabiliriz: Hareketle ilgili olan beceriler (yürüme, koşma, zıplama, kayma gibi), hareketsiz beceriler (ittirmek, çekmek, eğilmek gibi) ve manipulatif beceriler (yakalamak, tekme atmak, fırlatmak, kavramak, tutmak gibi). Doğru cevap B'dir.

Piaget’nin işlem öncesi dönem olarak adlandırdığı dönemdir. Çocuklarda 2-6 yaş arası döneme denk gelir. Bu dönemde mantıksal düşünme henüz gelişmemiştir. Diğer bir deyişle, bu dönemdeki çocuklar görsel algılarının etkisindedirler ve nesnelerin görüntüsünün etkisiyle düşünürler. Bu yaş döneminde çocuklarda korunum ilkesi henüz kavranmamıştır. Yani bir kaptaki suyun bir başka şekildeki bir kaba konduğunda aynı miktarda olduğunu kavrayamazlar. Aynı suyun tekrar eski kabına doldurulduğunda o kabı tekrar doldurabileceğine de akıl yürütemezler. Oyunla ilgili becerilerde 2-6 yaş arası çocuklar, sembolik oyunları çok iyi oynarlar. Örneğin oyuncak telefonu kullanarak gerçek bir telefon görüşmesi yapıyor gibi yaparlar. Ancak egosantrik düşünebildikleri için bir işin yapılabilmesi için kendi akıllarına gelen yoldan başka yolların da bulunabileceğinin farkında değildirler. Ya da bu dönemde cansız nesnelere canlı özellikleri yüklediklerinden dolayı, bir süredir bindikleri arabaları satıldığında evin bir bireyi ayrılmışçasına üzülebilirler. Doğru cevap E'dir.

Özel gereksinimli bebeklere sağlanması gereken günlük bakım, normal gelişim gösteren bebeklere sağlanandan farklı olmamalıdır. Doğru cevap A'dır.

Bebek beslenme sırasında zorlanıyorsa aşağıdaki belirtileri gösterebilir: Uzun süreli esnemeler, ağzının etrafının, dudaklarının ya da dilinin renginin beyazlaması, teninin morarması, iştahsızlık, nefes almada zorlanma ya da hırıltılı nefes alma, beslenirken terleme, kilo almada sorun olması, vb. Doğru cevap B'dir.

Erken çocukluk eğitiminin ya da okul öncesi eğitimin tanımlarını gördükten sonra, erken özel eğitim hizmetlerinin amaçlarına baktığımızda, çocuklar, aileler ve erken eğitim hizmetini sağlayanlar açısından amaçları gruplandırmak mümkün görünmektedir. Çocuklar için amaçlar: (a) gelişimsel becerilerin en iyi şekilde kazanılmasını sağlamak, (b) belirli durumlarda ve ortamlarda içinde yaşayacakları topluma uyumlarını en üst düzeyde çıkarmak ve (c) kişisel bakımlarını yapabilme düzeylerini ve sosyal yaşamlarının kalitesini artırmaktır. Doğru cevap D'dir.

Özel gereksinimli bebekler ve çocuklarda eve dayalı uygulamalara baktığımızda, Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı, Portage Eğitim Programı ve Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV)’nın programlarının kullanıldığını görmekteyiz. Doğru cevap B'dir.

Kuruma dayalı uygulamalar, (a) özel gereksinimli bebek ve çocuklara sosyal etkileşim ve yetişkin ve akran modeli sağlaması, (b) daha yoğun hizmet alma olanağı vermesi, (c) ev ziyaretlerini de içerebilmesi, (d) uzmanın çocuğu daha iyi tanıyabilmesine fırsat vermesi ve (e) daha fazla çocuk ve ailesine hizmet ulaşması ile ilgili avantajları da bünyesinde barındırmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Özel gereksinimli bireyin sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinliklere katılımını sağlayarak ailenin kendisine zaman ayırmasını sağlama ergenlik ve yetişkinlik dönemi içerisinde sunulan hizmetler arasındadır.

Görme yetersizliği, işitme yetersizliği, ortopedik yetersizlikler ve süreğen hastalıklar, dil ve konuşma güçlüğü, duygusal ve davranışsal bozukluk, öğrenme güçlüğü ve üstün zekalı ve üstün yetenekli bireyler, seyrek rastlanan yetersizlik türlerini oluşturmaktadır. Sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Görme yetersizliğinin belirtileri fark edildiğinde, bireyin en kısa sürede bir göz doktoruna giderek tıbbi değerlendirmeden geçmesi sağlanmalıdır. Bu belirtiler şöyle sıralanabilir: • Gözlerini sıklıkla ovuşturma ve kaşıma • Gözlerde sulanma ve kızarma • Işıktan rahatsız olma • Sık sık göz kırpma • Çevredeki nesneleri fark edememe • Çevredeki nesnelere çarpma • Çevredeki nesnelerin hareketini takip edememe • Renkleri ayırt edememe • Odaklanmada sorun yaşama vb.

Alıcı dil becerilerinde sorun yaşanması durumunda şu tür davranışlar gözlenebilir: • Sorulara uygun cevaplar verememe • Sözlü yönergeleri takip edememe • Dil bilgisi kurallarını yanlış kullanma • Bir konudan başka bir konuya atlama • Sözcük dağarcıklarında sınırlılık.

Düşük kas tonusu daha çok down sendromunda görülen bir özelliktir