ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER VE BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 9

Bazı anne babalar, çocuklarının özel gereksinimli bir çocuk olduğunu kabul etmek istemeyebilirler. Bir savunma mekanizması olan reddetme, bilinmeyene karşı duyulan korkudan kaynaklanmaktadır. Çocuğun yetersizlikten etkilendiği gerçeğinden kaçmaya çalışır ve bu durumu görmezden gelmeye çalışarak inkar ederler. Bu dönemde bazı anne babalar evi terk edebilirler ya da çocuğunu bir kuruma yerleştirmeyi bile düşünebilirler.

Pazarlık etme: Bu dönemde aile, çocuğunun yetersizliğini ortadan kaldırmanın yollarını arar. Aile için önemli olan çocuğun normal hale gelmesi olduğundan bu konuda herkesle anlaşmaya girebilir. Bu kişi tıp doktoru, uzman, sihirli güçleri olduğu sanılan biri, hatta Tanrı olabilir.

Yetersizlik tanısı almış çocukların aile bireylerinin, karşılaştıkları yetersizlik tanısı sonrasında ne yapacakları, bu sorun ile nasıl başa çıkacakları, yasal haklarının neler olduğu ve çocukların bu yetersizlikten nasıl etkileneceği konularındaki gereksinimleri bilgi ve eğitim gereksinimi ile ilgilidir.

Anne babaların aile içi ilişkilerde ve etkileşimlerde yaşadıkları sorunları çözmek, özel gereksinimli çocukları ve normal gelişim gösteren çocukları için etkili anne babalık yapmak, eşlerin özellikle de babaların desteğini sağlamak, serbest zaman etkinliklerini planlamak gibi aile dinamikleriyle ilgili pek çok gereksinim Aile İşlevlerine İlişkin Gereksinimlerlerdir.

Pasif dinlemede uzman sohbet ya da etkileşimde baskın olmamalı, eleştirel bir dille yaklaşmamalıdır.

Aile Görüşmeleri Sırasında Uzmanların Dikkat Etmeleri Önerilen Noktalar; - Uzman anne babanın sözünü kesmeden dinlemelidir. - Uzman tartışmacı, eleştirel ve kendini savunan bir tavır sergilememelidir. - Uzman aileye yapamayacağı bir konuda söz vermemelidir. - Anne babalar, herhangi bir konuda konuşurken öfkelendiğinde öğretmen sakinliğini korumalı ve uygun bir şekilde konuşmaya devam etmelidir. - Ailenin ifade ettikleri arasından not alınan anahtar ifadeler aile sakinleştiğinde, aileyle paylaşılmalı ve böylece ailenin gerçek duyguları konusunda emin olunmalıdır. - Uzman, anne babanın kaygılarını gidermek için uygun zamanlarda bireysel görüşmeler planlamalıdır.

"Özel gereksinimli çocuklara sağlık konularında hizmet sunan kurumların ve bakım hizmeti sunan kurumların adres listelerini hazırlayarak ailelere vermek" sosyal hizmet uzmanının Erken Çocukluk Döneminde yapması gereken hizmetler arasındadır.

Ailelere çocuklarının eğitim ortamlarına yerleştirme kararlarının alınmasında destek olmalıdırlar. Çocuğun boş zamanını değerlendirme, okuldaki öğrenci kulüplerine katılımı sağlama, sanat, dans ve spor gibi var olan merkezler konusunda aileyi bilgilendirmelidir. Kaynaştırma eğitiminden yararlanan öğrencilerin akranları ve aileleriyle belirli aralıklarla bilgilendirilme toplantıları yapmalıdır.

Sosyal hizmet uzmanları ergenlik ve Yetişkinlik Döneminde, özel gereksinimli bireyin, toplu taşıma araçlarını kullanarak eve gitme ve gelme, parayı kullanma, tek başına sinemaya gitme, alışveriş yapma ve bir restoran ya da kafede sipariş verme gibi toplum temelli becerilerin öğretiminde özel eğitim hizmetlerinden destek almalıdır.

"Çocuğumun otistik olduğunu duyduğumda kendimi çok değersiz hissettim. Öyle ki, kendi kişiliğime yönelik takdir edebileceğim hiçbir özelliğim yok. Özürlü bir çocuğun annesi olmayı kabullenemiyorum." diyen bir ailenin tepkisi İkinci aşama-utanma aşamasında yer almaktadır.

Ekolojik model olarak isimlendiren model, aile üzerinde etkili olan farklı düzeyde dört sistemi içermektedir. Bu sistemler: mikrosistem, mezosistem, ekosistem, ve makrosistemdir. Bu bilgiler ışığında E şıkkı doğru yanıttır.

Ekolojik modelde yer alan en küçük alt sistem mikro sistemdir. Ardından mezosistem, ekosistem ve en büyük alt sistem olarak makro sistem gelmektedir. Bu durumda sistemlerin küçükten büyüğe doğru sıralanışı B şıkkında yer almaktadır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Araştırmalar, her ailenin özel gereksinimli çocuğa sahip olduğunu öğrendiğinde gösterdiği tepkilerin ve uyum sürecinin o aileye özel olduğunu belirtilmektedir. Aile tepkilerini inceleyen modeller içerisinde en bilineni, üç evreden oluşan aşama modelidir. Birinci evre şok, reddetme, acı çekme ve depresyon aşamalarından; ikinci evre, suçluluk, kızgınlık ve utanç aşamalarından; üçüncü evre ise pazarlık etme, kabul ve uyum aşamalarından oluşmaktadır. Bu bilgiler ışında doğru yanıt E şıkkıdır.

Pasif dinleme, uzmanın karşısındaki kişiyle göz kontağı kurması, ailenin özelliklerine ilişkin not alması, zaman zaman baş sallayarak görüş birliğini ifade etmesi, gülümsemesi, etkileşimi sürdüren nitelikte yanıtlar vermesi gibi sözel olmayan davranışları içerir. Aktif dinleme, iyi bir yardım ilişkisinin temelini oluşturur. Anne babanın söylediklerini yorumlama, değerlendirme, gerektikçe sorular sorma ve yanıt verme gibi etkili sözel iletişim davranışlarını içerir. Sözel iletişim becerileri de yapılan çalışmayı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu bilgiler ışığında D şıkkı doğru yanıttır.

Uzman anne babanın sözünü kesmeden dinlemelidir. Uzman tartışmacı, eleştirel ve kendini savunan bir tavır sergilememelidir. Uzman aileye yapamayacağı bir konuda söz vermemelidir. Anne babalar, herhangi bir konuda konuşurken öfkelendiğinde öğretmen sakinliğini korumalı ve uygun bir şekilde konuşmaya devam etmelidir. Anne babalar öfkeliyken gerçek duygularını yansıtmayan sözler ya da cümleler kullanabilirler. Bu nedenle ailenin ifade ettikleri arasından not alınan anahtar ifadeler aile sakinleştiğinde, aileyle paylaşılmalı ve böylece ailenin gerçek duyguları konusunda emin olunmalıdır. Uzman, anne babanın kaygılarını gidermek için uygun zamanlarda bireysel görüşmeler planlamalı ve gereksinim duyulan konularda gerekli bilgi sağlamak üzere çaba göstereceğini söylemelidir. Bu bilgiler ışığında verilen örnek olay değerlendirildiğinde uzmanın ailenin sözünü kesmeden konuşma maddesini gerçekleştirmediği görülmektedir. Bu durumda doğru yanıt A şıkkıdır.

sosyal hizmet uzmanları özelikle aileye yönelik bilgilendirici ve yönlendirici rolü ile özel eğitim ekibi içinde önemli bir yere sahiptir. Sosyal hizmet uzmanlarının sorumlulukları arasında; (a) özel gereksinimli çocuğa sahip ailelere yararlanabilecekleri özel eğitim ve diğer hizmetlere ilişkin seçenekler sunma, (b) aileyi yasal hakları ve ilgili toplumsal kaynaklar konularında bilgilendirme, (c) ailede özel gereksinimli bireyin kabul edilmesini sağlama ve ailenin yaşam kalitesini artırmaya yönelik bireysel ve grup çalışmaları yapma, (d) toplumsal bilinçlenmeyi sağlamak amacıyla özel gereksinimli bireyler ve ailelerin katılımının sağlandığı toplumsal boyuttaki çalışmaları planlama olarak sıralanabilir. bu bilgiler ışığında D şıkkı sosyal hizmet uzmanlarının sorumlulukları arasında yer almamaktadır. doğru yanıt D şıkkıdır.

Bazı anne babalar, çocuklarıyla özdeşleştiklerinden ve onları kendilerinin bir uzantısı olarak gördüklerinden, çocuklarındaki yetersizlik ya da kusuru kendi kusurlarıymış gibi yorumlayabilirler. Bu nedenle özel gereksinimli çocuk, anne babalarının öz saygılarını tehdit edebilir, hatta; anne babanın çocuğun davranışlarından duyduğu utanç, çocuğuyla evden çıkamayacak kadar yoğun olabilir. Tüm bu süreçler anne-babanın utanma süreci ile ilişkilidir. Bu durumda doğru yanıt A şıkkıdır.

Birinci Aşama: Şok-Reddetme-Acı Çekme ve Depresyon Şok: Çocuğunun özel gereksinimli olduğunu öğrenen ailelerde sıklıkla gözlenen tepkilerden ilkidir. Genellikle bu durum; ağlama, tepkisiz kalma ve kendini çaresiz hissetme şeklinde ortaya konmaktadır.

Reddetme: Bazı anne babalar, çocuklarının özel gereksinimli bir çocuk olduğunu kabul etmek istemeyebilirler. Bir savunma mekanizması olan reddetme, bilinmeyene karşı duyulan korkudan kaynaklanmaktadır. Çocuğun yetersizlikten etkilendiği gerçeğinden kaçmaya çalışır ve bu durumu görmezden gelmeye çalışarak inkar ederler. Bu dönemde çocuklarının engeli yokmuş gibi davranırlar. Çocukları için gerçekçi olmayan hedefler belirleyebilir ve bu hedeflere ulaşma konusunda çocuklarını zorlayabilirler. Bu dönemde bazı anne babalar evi terk edebilirler ya da çocuğunu bir kuruma yerleştirmeyi bile düşünebilirler.

Pazarlık etme: Bu dönemde aile, çocuğunun yetersizliğini ortadan kaldırmanın yollarını arar. Aile için önemli olan çocuğun normal hale gelmesi olduğundan bu konuda herkesle anlaşmaya girebilir. Bu kişi tıp doktoru, uzman, sihirli güçleri olduğu sanılan biri, hatta Tanrı olabilir.