ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ

İş yerlerinde olası tehlikelerin değerlendirilmesi, işveren ve özel gereksinimli bireylerin temsilcilerinden oluşan bir değerlendirme ekibi tarafından gerçekleştirilebilir. Değerlendirme ekibi iş yerinde tehlikeli durumları, malzemeleri ya da araç/gereçleri inceleyerek olası iş kazalarını belirlemeye çalışır. Değerlendirme sürecinde izlenmesi gereken adımlar şu şekilde sıralanabilir: Çalışanlara zarar verebilecek olası tehlikelerin belirlenmesi, çalışanların olası iş kazalarında ne şekilde zarar görebileceklerinin belirlenmesi, iş yerinin daha güvenli hale getirilmesi için atılması gereken adımlar, iş yerinde özel gereksinimli bireylerin güvenliğinin sağlanmasıyla ilgili birtakım öneriler geliştirilmesi, değişikliklerin takip edilmesi.

Doğal afetlerden korunma becerilerini deprem, yangın, sel, fırtına vb. durumlardan korunma becerisi olarak insan kaynaklı afetlerden korunma becerisini de savaş/seferberlik vb. durumlardan korunma becerisi olarak tanımlayabiliriz. Doğal afetlerden ve insan kaynaklı afetlerden korunma becerilerinin öğretiminde kullanılabilecek etkili öğretim uygulamalarının yanı sıra doğal afetler öncesinde alınabilecek önlemler de son derece önemlidir. Dolayısıyla bu becerilerin özel gereksinimli bireyler tarafından farklı ortamlarda sergilenip sergilenmediği incelenmelidir.

Bireye yapmış olduğu davranışın doğruluğuna ilişkin bilgi verme sürecidir. Örneğin özel gereksinimli bireye cep telefonuyla bir kişiden yardım istemeyi denemesini istediğinizde, cep telefonunun açma/kapama tuşu yerine ses açma/kapama tuşuna basıyorsa “Telefona erişim sağlamak için açma/kapama tuşunu kullanmalısın” şeklinde geribildirim verebilirsiniz.

Yanlışsız öğretim yöntemlerinde bireyler öğretim sırasında yaptıkları hatalarla değil gerçekleştirdikleri olumlu yanıt ve alıştırmalarla beceriyi öğrenirler. “Yanlışsız öğretim” olarak adlandırılan bu yaklaşımda pek çok yöntem yer almaktadır.

Sosyal öyküler belirli bir formatta yazılan, sosyal bilgiyi doğrudan ve kolay anlaşılır bir biçimde sunan, kısa, kurallı yazılan cümleleri (betimleyici, yansıtıcı, yönlendirici, doğrulayıcı, kontrol cümlesi, işbirlikçi cümle) içeren, fotoğraf veya resimlerle desteklenen öğretim uygulamasıdır.

Özel gereksinimli bireylere iş güvenliği becerilerinin öğretimiyle ilgili uygun ortamlar sağlanmasının yanı sıra çeşitli kamu kuruluşlarının da desteğine gereksinim vardır. Özel gereksinimli bireylere yönelik iş istihadamı ve iş güvenliğiyle ilgili okuldan yetişkinlik hayatına geçiş programları oluşturulmalıdır. Geçiş programlarını oluştururken somut, görsel desteklerin kullanıldığı, eğlenceli etkinliklerin yer aldığı, temel mesleki güvenlik ve sağlık becerilerinin öğretimi üzerinde yoğunlaşılmalıdır.

Yönelim becerileri “Ben neredeyim?”, “Nereye gideceğim?”, “Gideceğim yere nasıl ulaşabilirim?” gibi sorulara cevap bulmayı sağlayan becerilerdir.