ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ

Pratik beceriler günlük yaşam etkinlikleri (kişisel bakım), mesleki beceriler, sağlığı koruma, seyahat becerileri, güvenlik, para ve telefon kullanımı gibi becerileri içermektedir. Dil ve okur yazarlık, para, zaman ve sayı kavramları kavramsal beceriler içerisindeyer almaktadır. Kuralları izeleme ise sosyal becerilerden biridir. Bireyler tarafından günlük yaşamda öğrenilen ve sergilenen kavramsal, sosyal ya da pratik becerilerin bir toplamı uyumsal davranışları oluşturmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Zihinsel yetersizlik, zihinsel işlev ve
uyumsal davranışlarda önemli sınırlılıklarla kendini gösteren ve bireylerde 18 yaşından önce ortaya çıkan bir bozukluktur. Doğru cevap D’dir.

Yerel imkânlarla baş edilebilecek kadar küçük bir tehlikenin can, mal ve çevre üzerinde yarattığı kötü etkiler acil durumlar olarak tanımlananilmektedir. Herhangi bir tehlikenin can, mal, çevre, ekonomi ve kültürel varlıklar üzerinde yarattığı kötü etkilerle baş et meye yerel imkânların yetmediği durumlar ise afet olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Otizmli bireyler dikkati yöneltme ve odaklanmada birtakım sorunlar yaşamaktadır. Bu nedenle dikkati dağıtabilecek karmaşık ifadelerden kaçınmak; göz kontağı kurarak kısa, açık ve anlaşılır ifadelerle yapılması gerekenleri tek tek hatırlatmak uygun olmaktadır. Pek çok otizmli birey başkalarının söylediklerini anlamada güçlük yaşamakta ve görsel uyaranlar yardımıyla başkalarının söylediklerini daha iyi anlamaktadırlar. Bu nedenle personelin söylediklerini jest ve mimikleriyle desteklemeleri oldukça önemlidir. Sıralanan özellikleri nedeniyle acil durum personeli yerde sürünerek ilerlemesi konusunda uyarmak istedeği bireye uyarıyı yalnızca sözel olarak yapamak yerine; sözel olarak uyarı yaparken aynı zamanda yerde sürünme hareketini tarif eden hareketler yapması olması ve model olması öncellikle OSB olan bir bireyin varlığında gerçekleşmesi beklenir. Doğru cevap B’dir.

Fiziksel yetersizlikler, yetersizliğin meydana geldiği yere göre iki başlık altında ele alınmaktadır. Buna göre ilk sınıf sinir sistemi ile ilgili yetersizlikler olup ikinci sınıf ise kas-iskelet sistemiyle ilgili yetersizliklerdir. Merkezî sinir sisteminin çeşitli nedenlerle hasar görmesi sonucunda ortaya çıkan yetersizlikler serebral palsi, spina bifida, çocuk felci, multiple sklerozis (MS), omurilik yaralanmaları ve travmatik beyin yaralanmalarıdır. Kas-iskelet sistemiyle ilgili yetersizlikler ise kas hastalıkları, gelişimsel kalça çıkığı, doğuştan uzuv eksikliği, ampütasyonlar ve juvenil romatoid artrit olarak sıralanabilir. Buna göre selebral palsi, multiple sklerozis, spina bifida ve çocuk felci merkezi sinir sistemi ile ilgili yetersizlikler arasından yer alırken; juvenil romatoid artrit ise kas-iskelet sistemiyle ilgil, yetersizliklerden biridir ve dolayısıyla yetersizliğin meydan geldiği yer diğerlerinden farklılık göstermektedir. Doğru cevap E’dir.

Fiziksel yetersizliği olan bireylere yönelik kişisel destek ağının kurulması, acil sağlık bilgi kartının
hazırlanması ve korunması, acil durum çantasının hazırlanması ve korunması, acil durum kaçış planının
hazırlanması, acil çıkış ve acil çıkış yollarının önündeki engellerin kaldırılması, rampaların kullanılması
acil durumlar için alınabilecek önlemler arasındadır. Doğru cevap B’dir.

Acil durum asansörleri acil durumlarda yalnızca fiziksel yetersizliği olan bireyler tarafından kullanılmalıdır. Diğer bireylerin tahliye merdivenlerini kullanmaları gerekmektedir. Doğru cevap D’dir.

Süreğen hastalıklar bireyin yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle günlük yaşamda güçlüklerle karşılaşması ve sürekli olarak bazı bakım ve tedavi hizmetlerine gereksinim duyma durumunu oluşturmaktadır. Süreğen hastalıklar genellikle devamlı ve kalıcı olmakla birlikte sağlığı ve bağımsız hareket etmeyi zaman içinde zayıflatan durumlardır. Bu durumlara örnek olarak diyabet, süreğen kas iskelet sistemi hastalıkları, epilepsi, süreğen kalp hastalıkları, hipertansiyon, süreğen onkolojik hastalıklar (kanserler), astım, sarılık ve AIDS verilebilirolarak diyabet, süreğen kas iskelet sistemi hastalıkları, epilepsi, süreğen kalp hastalıkları, hipertansiyon, süreğen onkolojik hastalıklar (kanserler), astım, sarılık ve AIDS verilebilir. Multiple sklerozis (MS) ise merkezî sinir sisteminin çeşitli nedenlerle hasar görmesi sonucunda ortaya çıkan bir fiziksel yetersizliktir. Doğru cevap E’dir.

Kişisel destek ağının kurulması, acil sağlık bilgi kartının hazırlanması ve korunması, acil durum çantasının hazırlanması ve korunması, acil durum kaçış planının hazırlanması, tatbikatlar, acil çıkış yollarındaki engellerin ortadan kaldırılması, bireyin alan tanımlaması yapması, bireyin baston kullanma becerilerini geliştirmesi, yönlendirmelerin hem sesli ve hem ışıklı olması, tahliye planlarında ve asansör düğmelerinde Braille alfabesinin kullanılması, görme yetersizliği olan bireylere yönelik acil durum önlemlerinin arasında sayılabilir. Sıralanan önlemlerden bazıları yetersizliği olan bireylerin tümüne ya da bir den fazlasına yönelik alınan önlemlerdir. Ancak bireyin alan tanımlaması yapması, bireyin baston kullanma becerilerini geliştirmesi, yönlendirmelerin hem sesli ve hem ışıklı olması, tahliye planlarında ve asansör düğmelerinde Braille alfabesinin kullanılması  görme yetersizliği olan bireylerin özellikleri ile ilişkili olan acil durum önlemleridir. Doğru cevap D'dir.

İşitme yetersizliğinin en önemli nedeni kalıtımsal nedenlerdir.  İşitme yetersizliğinin olası diğer nedenleri ise annenin geçirdiği virüs, bakteri ve zehirlenmeler, kızamıkçık, toksoplazma ve uçuk virüsünün neden olduğu enfeksiyonlar, bebeğin oksijensiz kalması, bebeklik ve çocukluktaki enfeksiyonlar, menenjit, kafaya alınan darbeler ve aşırı gürültülü ortamlarda bulunmadır. Kromozomal bozukluklar işitme yetersizliğinin nedenleri arasında yer almaz. Kromozomal bozukluklar zihinsel yetersizliğin olası nedenleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap C’dir.

AAIDD’nin zeka bölümünü temel alan ve yaygın biçimde kabul gören sınıflandırmasına
göre, 55/50-35 zeka puanı olan birey orta düzeyde zihinsel yetersizliğe sahiptir.

AAIDD’nin zeka bölümünü
temel alan ve yaygın biçimde kabul
gören sınıflandırmasına göre,70-50 zeka puanı hafif düzeyde bir zihinsel
yetersizliktir.

Otizm spektrum
bozukluğu; belirtileri yaşamın ilk üç
yılında başlayıp etkileri genellikle yaşam boyu süren, diğer insanlarla
etkileşimi, iletişimi ve bireyin
öğrenmesini etkileyen nörogelişimsel
bir bozukluktur.

Otizm spektrum bozukluğu
olan bir bireyin asıl problemi hafıza ile
ilgili değildir.

Ülkemizde nüfusun
%1,25’i fiziksel yetersizliğe sahiptir.

Görme keskinliği 20/70-
20/200 arasında olan bireylere az
gören denilmektedir.

20/200 ve görme alanı en
fazla 20 derece olan bireylere kör
denilmektedir.

Görme yetersizliğinin
etkilediği gelişim alanlarından biri
bilişsel gelişimdir. Görme; bireylerin
rahatlıkla hareket etmesini, çevresini
keşfetmesini ve kavramları öğrenmesini kolaylaştıran en önemli
yetilerden biridir.

56-70 dB arasındaki
kayıplar Orta-ağır işitme kaybıdır.

Süreğen hastalıklar, bireyin
hayat boyu sahip olduğu bazı sağlık
sorunları nedeniyle sürekli olarak bazı
tedavi ve bakım hizmetlerine
gereksinim duymasıdır.